Η παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων σε περιοχή του Αγίου Ιωάννη στην επαρχία Πάφου οδήγησε σε θάνατο τρεις γύπες, έναν ενήλικα και δύο νεοσσούς τα οποία εντοπίστηκαν νεκρά και ταϊσμένα στις φωλιές τους, ενώ παραμένει άγνωστο ακόμα σε ποιο βαθμό έχει επηρεαστεί ο αριθμός τους. Ο εντοπισμός των γυπών έγινε την περασμένη εβδομάδα στις 3 και 4 Μαΐου. Τα δύο ζευγάρια που έφεραν στη ζωή τα δύο νεογνά, δεν εντοπίστηκαν στην περιοχή και εικάζεται ότι είναι νεκρά. Στα πλαίσια του προγράμματος «Ζωή με τους Γύπες» (LIFE with Vultures) έγινε χθες παγκύπρια καταμέτρηση όπου εντοπίστηκαν οκτώ συνολικά γύπες, από τους 20 που καταμετρήθηκαν την αμέσως προηγούμενη φορά. Το ενήλικο πουλί έφερε το όνομα Ίκαρος και ήταν ηλικίας 4-5 ετών. Είχε σημανθεί με πομπό πριν από τρία χρόνια.
Πρόκειται για το τρίτο περιστατικό με δηλητηρίαση γύπα τους τελευταίους μήνες, αλλά και το πιο σοβαρό. Σημειώνεται ότι τα προηγούμενα δύο χρόνια δεν παρατηρήθηκαν περιστατικά. Λειτουργοί της Υπηρεσίας Θήρας ενημερώθηκαν για ασυνήθιστη συμπεριφορά γύπα που έφερε GPS από λειτουργούς του Τμήματος Δασών και προσπαθούσαν να τον παγιδέψουν με σκοπό να τον περιθάλψουν χωρίς αποτέλεσμα. Τελικά εντοπίστηκε νεκρός την Τρίτη 3 Μαΐου. Το περιστατικό έθεσε σε συναγερμό τις αρμόδιες υπηρεσίες. Την επόμενη ημέρα, αφού αναρριχήθηκαν σε φωλιές γύπα στην περιοχή διαπίστωσαν αυτό που φοβόντουσαν. Τα νεογνά που μόλις πρόσφατα βγήκαν από το αβγό τους και τρέφονταν από τους γονείς τους, εντοπίστηκαν νεκρά, χωρίς ενδείξεις ύπαρξης των γονιών τους στην περιοχή. Σημειώνεται ότι μόλις εκκολαφθεί, ο νεοσσός παραμένει στη φωλιά για σχεδόν τρεις μήνες και οι δύο γονείς του φέρνουν φαγητό. Ακόμη και μετά την πρώτη πτήση, οι γονείς μπορεί να συνεχίσουν να φέρνουν φαγητό στο νεαρό πουλί για άλλους τρεις μήνες. Οι νεκροί γύπες οδηγήθηκαν στις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες για νεκροψία και ακολούθως λήφθηκαν δείγματα και στάληκαν στο Γενικό Χημείο του Κράτους για τοξικολογικές εξετάσεις προκειμένου να εξακριβωθούν τα αίτια θανάτου τους.
Ταυτόχρονα, ξεκίνησε διερεύνηση του θέματος για να διαφανεί το πρόβλημα της μαζικής δηλητηρίασης, ώστε να μην οδηγηθούν σε αφανισμό όλα τα σπάνια είδη που διαβιούν στην Κύπρο. Στόχος να διαπιστωθεί η αιτία θανάτου και αν αυτή είναι αποτέλεσμα κακόβουλης ενέργειας, τότε θα γίνουν όλες οι ενδεδειγμένες προσπάθειες, για εντοπισμό των ενόχων.
Στη σκηνή έφθασαν ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά μαζί με τους χειριστές τους, για εντοπισμό δηλητηρίων, που ανήκουν στην Ομάδα Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας. Κατά την έρευνα δεν εντοπίστηκαν συγκεκριμένα τεκμήρια που καταδεικνύουν ότι οι γύπες δηλητηριάστηκαν, ενώ οι έρευνες για εντοπισμό του δράστη στράφηκαν προς συγκεκριμένη κατεύθυνση, χωρίς ωστόσο να εντοπιστεί οτιδήποτε ενοχοποιητικό.
Υπηρεσία Θήρας και Πτηνολογικός Σύνδεσμος προειδοποιούν πως σε περίπτωση εντοπισμού των ενόχων θα επιδειχθεί μηδενική ανοχή με σκοπό να τιμωρηθούν παραδειγματικά έτσι ώστε μελλοντικά να αποτραπούν άλλες απώλειες στον ήδη εξαιρετικά απειλούμενο και ευάλωτο πληθυσμό γυπών στο νησί.
Πρόστιμο €500 χιλ. ή και 10 χρόνια φυλάκιση
Τονίζεται ότι η τοποθέτηση δηλητηριασμένων δολωμάτων είναι μία παράνομη, αλλά διαδεδομένη πρακτική που απειλεί την άγρια ζωή της κυπριακής υπαίθρου. Τα δηλητηριασμένα δολώματα αποτελούν την κυριότερη απειλή για τον υπό εξαφάνιση πυρόχρου γύπα και σκοτώνουν αδιάκριτα και άλλα είδη άγριας πανίδας, όπως αετούς, ενώ πολύ συχνά θύματα αυτής της πρακτικής είναι τα σκυλιά κυνηγών, περιπατητών και κτηνοτρόφων. Οι ουσίες που χρησιμοποιούνται είναι εξαιρετικά τοξικές και μέχρι σήμερα είναι από καθαρή τύχη που δεν έχει χαθεί ανθρώπινη ζωή από την απερίσκεπτη τοποθέτηση τους στην ύπαιθρο. Η τοποθέτηση δηλητηριασμένων δολωμάτων τιμωρείται με μέχρι και τρία χρόνια φυλάκιση ή/και πρόστιμο που ανέρχεται στα €20.000 βάσει του περί Προστασίας και Διαχείρισης των Αγρίων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμου ενώ σε περίπτωση που προκληθεί ουσιαστική βλάβη σε προστατευόμενο είδος όπως ο Γύπας, ο περί Προστασίας του Περιβάλλοντος μέσω του Ποινικού Δικαίου Νόμος, προβλέπει ποινή μέχρι και 10 χρόνια φυλάκιση ή/και χρηματικό πρόστιμο €500.000.
Τρίτο πρόγραμμα για προστασία του είδους
Σημειώνεται ότι ο αριθμός γυπών στην Κύπρο είναι μειωμένος και δεν ξεπερνούσαν μέχρι και το τελευταίο περιστατικό τους 20. Ήδη, η παγκύπρια απογραφή του γύπα, η οποία πραγματοποιήθηκε χθες, ενισχύει αυτό το ειδεχθές σενάριο, καθώς έχει καταγραφεί απώλεια του 50% του πληθυσμού σε σχέση με πέρσι. Πιο συγκεκριμένα, βάσει της περσινής απογραφής, ο πληθυσμός του γύπα στην Κύπρο αριθμούσε 15-20 πουλιά, ενώ σήμερα έχουν καταγραφεί μόλις 8 γύπες. Οι Ομάδες Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων ερευνούν τις τελευταίες ημέρες τις περιοχές όπου έχουν κινηθεί τα πουλιά που φέρουν πομπούς, ενώ η ομάδα του έργου «Ζωή με τους Γύπες» σε συνεργασία και με τις Αρχές των Βρετανικών Βάσεων παρακολουθούν στενά τους γκρεμούς στην Επισκοπή για να διαπιστώσουν την παρουσία γυπών αλλά και για να επιβεβαιώσουν ότι η «λειτουργία» των εκεί φωλιών συνεχίζεται χωρίς κάποιο πρόβλημα.
Πρόκειται για ένα τεράστιο πλήγμα στον κυπριακό πληθυσμό του γύπα, με απώλεια πουλιών που βρίσκονταν σε διαδικασία αναπαραγωγής, καθώς και πισωγύρισμα των προσπαθειών που γίνονται για τη διατήρηση του είδους στην Κύπρο μέσω του προγράμματος «Ζωή με τους Γύπες». Πρόκειται για το τρίτο στη σειρά πρόγραμμα προστασίας του είδους, που στοχεύει στην ανάκαμψη και τη διατήρηση του πυρόχρου γύπα στην Κύπρο. Το πρόγραμμα «Ζωή με τους Γύπες» είναι από κοινού από το BirdLife Cyprus, την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας, το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος – Terra Cypria και τον διεθνή οργανισμό Vulture Conservation Foundation. Το πρόγραμμα (2019- 2023) έχει €1,375,861 προϋπολογισμό και συγχρηματοδοτείται (60%) από το πρόγραμμα LIFE, το χρηματοδοτικό εργαλείο της ΕΕ για το περιβάλλον.
