Στη λειτουργία θερμικού ηλιακού σταθμού παραγωγής ηλεκτρισμού στις κοινότητες Αλάμπρας και Αγίας Βαρβάρας της Επαρχίας Λευκωσίας προσανατολίζεται η εταιρεία MAXX Cy, η οποία υπέβαλε στην Περιβαλλοντική Αρχή μελέτη εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον, η οποία ετοιμάστηκε από τον κυπριακό συμβουλευτικό Οίκο Aeoliki Ltd. Το υπό μελέτη έργο προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί σε πέντε τεμάχια, από τα οποία τρία υπάγονται στην κοινότητα Αλάμπρας και δύο στην κοινότητα Αγίας Βαρβάρας. Όλα τα τεμάχια βρίσκονται σε κρατική γη σε Πολεοδομική Ζώνη Γα4 και Γα4*.

Για την κατασκευή του ηλιοθερμικού πάρκου απαιτούνται  6,500 ηλιοστάτες των  10kW ανά ηλιοστάτη). Οι 6,500 ηλιοστάτες με παραβολικούς καθρέφτες 64m2 ανά ηλιοστάτη, παρακολουθούν συνεχώς την πορεία του ήλιου και συγκεντρώνουν συνεχώς την ακτινοβολία σε ένα κεντρικό σημείο εστίασης και στη συνέχεια στον συλλέκτη, ο οποίος βρίσκεται στην κορυφή του πύργου, σε ύψος 7,5m από το έδαφος. Το ηλιοθερμικό πάρκο θα συνδεθεί σε Υποσταθμό Μεταφοράς, ο οποίος θα ανεγερθεί σε χώρο έκτασης 2,500τ.μ. Η διάρκεια κατασκευής του έργου υπολογίζεται στους  18 μήνες μετά την αδειοδότηση.

Σε ό,τι αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, οι μελετητές επισημαίνουν ότι πρώτη ύλη στην ηλιακή ηλεκτροπαραγωγή είναι ο ήλιος (δηλαδή ένας φυσικός ανανεώσιμος ενεργειακός πόρος) και το νερό, γι’ αυτό η εκπομπή ρύπων στο περιβάλλον κατά τη λειτουργία του θερμικού ηλιακού σταθμού είναι μηδενική. Συνεπώς, σημειώνουν, η λειτουργία του δεν προκαλεί ρύπανση στο περιβάλλον, αλλά αντίθετα έχει ευνοϊκές επιδράσεις μέσω της μείωσης της εκπομπής ρύπων στο περιβάλλον γιατί υποκαθιστά την ηλεκτροπαραγωγή με την καύση συμβατικών καυσίμων, αλλά και συμβάλλει στην απεξάρτηση από την εισαγωγή καυσίμων και γενικότερα στον ασφαλή ενεργειακό εφοδιασμό της χώρας. 

Σύμφωνα με τους μελετητές η λειτουργία του έργου θα μειώσει: 

• Την καύση συμβατικών καυσίμων (κυρίως μαζούτ και πετρελαίου ντίζελ) για ηλεκτροπαραγωγή κατά 22,000 ΤΙΠ (Τόνους Ισοδυνάμου Πετρελαίου) ετησίως – παραγωγή ενέργειας 253,723 MWhel/ έτος.

• Τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στο περιβάλλον κατά 234,000 τόνους ετησίως.

• Την εκπομπή στο περιβάλλον σημαντικών ποσοτήτων και άλλων ρύπων (όπως διοξείδιο του θείου, οξείδια του αζώτου, σωματίδια, κλπ) η ακριβής ποσότητα των οποίων εξαρτάται από τα υποκαθιστώμενα καύσιμα.

• Ο θερμικός ηλιακός σταθμός θα έχει επιπτώσεις στην άμεση περιοχή ανάπτυξης των εγκαταστάσεών του, αλλά με τα προτεινόμενα μέτρα μετριασμού το έργο καθίσταται περιβαλλοντικά βιώσιμο.

Η επιλεγείσα θέση εγκατάστασης της μονάδας προέκυψε ύστερα από την αξιολόγηση πιθανών θέσεων με κριτήρια: 

• Την αναγκαία έκταση για τη βέλτιστη διάταξη των υποδομών εντός του χώρου εγκατάστασης λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος της μονάδας που την καθιστά οικονομικά βιώσιμη. 

• Την εγγύτητα με θαλάσσιο αποδέκτη για τη λήψη θαλασσινού νερού τόσο για τις ανάγκες ψύξης της μονάδας όσο και για την παραγωγή απιονισμένου νερού για την παραγωγή ατμού. 

• Το ανάγλυφο του εδάφους ώστε να μειωθούν στο ελάχιστο δυνατόν οι ανάγκες εκσκαφών για την τοποθέτηση των ηλιακών κατόπτρων (κλίσεις μικρότερες 5%).

• Τις επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον.

Στα πλαίσια της μελέτης, εξετάστηκαν όλες οι παράμετροι του έργου και οι επιπτώσεις του και προτάθηκαν συγκεκριμένα διαχειριστικά μέτρα τα οποία μπορούν να καταστήσουν το έργο περιβαλλοντικά βιώσιμο λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία και ευαισθησία της περιοχής. 

Σε γενικές γραμμές η οικολογική κατάσταση στην άμεση περιοχή μελέτης χαρακτηρίζεται ως καλή λόγω των μειωμένων ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, αφού τα τεμάχια εκμετάλλευσης αποτελούν κρατική γη που δεν έχει εκμεταλλευτεί στο παρελθόν. Η κατάσταση στο περιβάλλον θεωρείται υποβαθμισμένη λόγω της εκτεταμένης γεωργίας, της εντατικής κτηνοτροφικής δραστηριότητας, με μεμονωμένη παρουσία ειδών χλωρίδας και πανίδας. 

Στην περιοχή καταγράφηκαν 18 είδη πτηνών, 6 είδη θλαστικών και 8 είδη ερπετών. Πέντε ήδη είναι ενδημικά της Κύπρου: Otusscopscyprius (Θουπί), Crocidurarussulacypria (Μυγδαλίδα η κυπριακή), Lepus Europaeus cyprius (Λαγός), Vulpes vulpes indutus (Κυπριακή αλεπού) και Laudakia stellio cypriaca (Κουρκουτάς).

Αρκετά από τα είδη βρίσκονται σε παραρτήματα οδηγιών και διεθνών καταλόγων προστασίας, ενώ τα ερπετά και θηλαστικά της περιοχής αποτελούν κοινά είδη, ευρείας κατανομής στην Κύπρο.

Επιπτώσεις στην οικονομία

Το έργο αμέσως μετά την ολοκλήρωση του θα συνδεθεί μέσω υποσταθμού μεταφοράς στο εθνικό δίκτυο. Επομένως κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του ηλιοθερμικού πάρκου θα παρέχεται σημαντική κοινωνικοοικονομική ωφέλεια στο κράτος. Το προτεινόμενο έργο με τη χρήση του ήλιου, φυσικού ανανεώσιμου πόρου, παράγει ενέργεια 253,723MWhel ετησίως (εκ των οποίων το 60% θα παράγεται κατά τις ώρες που δεν θα υπάρχει ηλιοφάνεια) και θα συνεισφέρει σε ετήσια βάση στην εξοικονόμηση περίπου 22,000 ΤΙΠ. Παράλληλα, θα βοηθήσει σημαντικά στην επίτευξη του στόχου για συμμετοχή των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή (26% μέχρι το 2030), αφού η ετήσια παραγωγή του αντιστοιχεί στο 5,2% της ηλεκτροπαραγωγής στην Κύπρο.

Σχέδιο παρακολούθησης των πτηνών

Λόγω αντανακλάσεων κατά τη λειτουργία του ηλιοθερμικού πάρκου αναμένονται επιπτώσεις και ως εκ τούτου θα ετοιμαστεί σχέδιο παρακολούθησης των πτηνών της περιοχής και θα γίνονται συστηματικές καταγραφές για να διαπιστωθεί ο βαθμός επηρεασμού που θα έχουν τα κάτοπτρα ως φωτεινή πηγή και τον βαθμό ενόχλησης που πιθανό να προκαλέσουν. Σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις στην ποιότητα της ατμόσφαιρας κατά τη λειτουργία του πάρκου αυτές είναι: 

– Οι άμεσες αέριες εκπομπές από τη λειτουργία του ηλιακού πάρκου εκτιμώνται ως αμελητέες. Παρόλα αυτά, η λειτουργία του ηλιακού πάρκου συνδέεται με τις εκπομπές από τα βοηθητικά συστήματα και τις εργασίες συντήρησης οι οποίες είναι απαραίτητες για τη λειτουργία του.

– Η ανάπτυξη θερμικού ηλιακού σταθμού για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (αντικαθιστώντας τους συμβατικούς ηλεκτροπαραγωγούς σταθμούς) είναι σύμφωνη με το σύγχρονο μοντέλο της αειφόρου ανάπτυξης του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής που επιβάλλει τον μηδενισμό, όπου είναι δυνατόν, των εκπομπών ρύπων στο περιβάλλον και τη μεγιστοποίηση της διατήρησης των φυσικών ενεργειακών πόρων.