Οι τελευταίες πυρκαγιές έφεραν στο φως ένα κυβερνητικό τμήμα (Τμήμα Δασών – «Δασονομείο»), το οποίο δεν το πολυ-προσέχουμε. Έρχεται στην επιφάνεια μόνο σε περιπτώσεις καταστροφών, τόσο εντός Κύπρου, όσο και εκτός. Οι πρόσφατες δραστηριότητες του τμήματος, τόσο στο Ισραήλ, όσο και στην Ελλάδα, μας έκαναν περήφανους για το Τμήμα Δασών. Η δε παροχή δωρεάν δενδρυλλίων, με την τεράστια ανταπόκριση του κοινού, ήταν και αυτό μία θετική προσπάθεια επέκτασης του πρασίνου.
Το να εκτελεί κάποιος δημόσιος υπάλληλος το καθήκον του είναι υποχρέωσή του, όπως είναι και η ανταπόκρισή του με ενθουσιασμό και πίστη στο καθήκον του. Είναι όμως κάτι διαφορετικό, γι’ αυτό το τμήμα, που είναι σχεδόν άγνωστο για το ευρύ κοινό, ανάμεσα δηλαδή στην ευρύτερη Δημόσια Υπηρεσία. Είναι ως εκ τούτου λυπηρό να παρατηρούμε ότι το Δασονομείο μας κερδίζει την προσοχή της Πολιτείας μόνο σε καταστροφές. Ίσως να είναι και από τα μόνα τμήματα που παίρνουν πρωτοβουλίες για το περιβάλλον και την εκπαίδευση/ενημέρωση του κοινού για το ελάχιστο εναπομείναν πράσινο στον τόπο.
Το να αγαπά κάποιος το πράσινο μόλις τώρα εμφανίζεται ως κουλτούρα σε έντονη μορφή και αυτό μετά από χρόνια πληροφόρησης και εκπαίδευσης του κοινού, από τα παιδικά χρόνια. Ελπίζουμε ότι η αγάπη προς τα δάση και το Δασονομείο, η οποία εκφράζεται τώρα, να μην είναι πρόσκαιρη.
Έχουμε δημοσιεύσει κατ’ επανάληψη κείμενα για τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος και της δενδροφύτευσης και τον συσχετισμό τους με την αξία των οικοδομών και της ανάπτυξης. Αυτό φαίνεται και στις τιμές των ακινήτων/χωραφιών, όπου η διαφορά είναι μεγάλη -π.χ. χωράφι με πεύκα στον Κόρνο πωλήθηκε προς €20/τ.μ., ενώ ακριβώς διπλανό κτήμα, χωρίς βλάστηση, €12/τ.μ. Πελάτης μας στον Λυθροδόντα, αφού αγόρασε πευκόφυτο κτήμα, ζήτησε από την ασφαλιστική εταιρεία όπως ασφαλίσει τυχόν μείωση στην αξία του ακινήτου από καταστροφή της βλάστησης από πυρκαγιά κλπ. (ενδιαφέρουσα προσέγγιση και αναμένουμε την αντίδραση της ασφαλιστικής εταιρείας).
Πριν από 15 χρόνια, πελάτης μας παρατήρησε μερική ξήρανση πεύκων (ηλικίας περί των 8 χρόνων) και αποτάθηκε σε εμάς. Εμείς απευθυνθήκαμε στο Δασονομείο, το οποίο απέστειλε τέσσερις δασονόμους να διαπιστώσουν το πρόβλημα. Ο Βρετανός ιδιοκτήτης ήταν καταστεναχωρημένος όταν οι δασονόμοι διαπίστωσαν ότι κλάδευε τα δένδρα (καθώς πίστευε ότι έτσι θα μεγάλωναν πιο γρήγορα) ενώ διαπίστωσαν επίσης ότι το χώμα ήταν μόνο 1.5 μέτρο βάθος και μετά πλάκα από βράχους, που προκάλεσαν τη σήψη των ριζών.
Σε πρόσφατη μας εμπειρία (στα Λατσιά), πεύκος 20 ετών δεν άντεξε τη ζέστη και παρόλο που ποτιζόταν τακτικά, ξέρανε. Επικοινωνήσαμε με το Δασονομείο (κ. Κυριάκο Μονογιό-Επαρχιακό Δασονομικό Λειτουργό Λευκωσίας), ο οποίος την επομένη έστειλε δύο δασονόμους για πρόληψη του μοιραίου. Το αναφέρουμε αυτό, διότι όχι μόνο η ανταπόκριση ήταν άμεση, αλλά αξιοσημείωτη ήταν και η εκ μέρους μας διαπίστωση της έγνοιας και αγάπης για στήριξη ενός μόνο πεύκου (κάτι ασύνηθες για δημόσια υπηρεσία), για τον οποίο οι λειτουργοί του Δασονομείου έδειχναν την ανησυχία τους.
Η αλλαγή κλίματος, η ξηρασία και η εγκληματικότητα ορισμένων, με το άναμμα φωτιάς (καψαλίσματα κλπ), είναι στοιχεία προς σοβαρό προβληματισμό. Συγκινήθηκε και η πρόεδρος της Commission (και μπράβο της) και διευθέτησε τη συνεισφορά €18.0 εκ. για τον περιορισμό άλλων καταστροφών. Εάν υποθέσουμε ότι η επένδυση αυτή θα χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά, θα έχουμε, ελπίζουμε, τόσο τον αναγκαίο τεχνικό εξοπλισμό και για την περαιτέρω πρόσληψη/εκπαίδευση δασονόμων/ δασοπυροσβεστών. Στο θέμα αυτό, ήταν λάθος ο τερματισμός της λειτουργίας του Κρατικού Δασικού Κολεγίου, που τώρα ναι μεν δεν είναι αυτό που ήταν, περιορίζοντας την επιμόρφωση των δασονόμων σε θεωρία, μαθήματα, χωρίς επιτόπου εμπειρίες (επιπλέον της ύπαρξης του σθένους για την καταπολέμηση πυρκαγιών, χρειάζονται θάρρος και τόλμη, κάτι που δεν διδάσκεται από μόνο του). Προς τούτο, συμφωνούμε με τη θέση του πρώην διευθυντή του Τμήματος Δασών κ. Παιωνίδη για την ύπαρξη ενός πολυεθνικού Κολεγίου, που θα δέχεται φοιτητές και από άλλες χώρες.
Εκτός από τα πολύ χρήσιμα παρατηρητήρια για φωτιές, η χρήση ειδικών ομάδων δασοπυροσβεστών (forest rangers), που να περιπολούν στις δασικές περιοχές, στα πρότυπα των θηροφυλάκων, είναι πλέον αναγκαία. Για να μην θυμόμαστε τι έπρεπε να κάνουμε, όταν γίνει το κακό…
Δυστυχώς, ό,σα μέτρα και να λάβουμε, έχουμε και αρκετούς «άρρωστους» συμπολίτες μας, που έχουν είτε το σύνδρομο του Νέρωνα, είτε της «εκδίκησης» για οποιοδήποτε θέμα που τους απασχολεί και δεν αναμένουμε ότι τέτοιες συμπεριφορές θα εκλείψουν. Ως εκ τούτου, θεωρούμε την αναγκαιότητα υιοθέτησης ενός συστήματος με αξιοποίηση, επί πληρωμή, ατόμων για να είναι σε επιφυλακή, με π.χ. πληρωμή €50/μήνα (έστω 500 άτομα, με συνολικό κόστος €300.000/έτος), για να είναι stand-by, με πρόσθετα χρηματικά κίνητρα σε περιπτώσεις επιχειρησιακής δράσης (προσοχή όμως εδώ, διότι λέγεται ότι έχουμε και φαινόμενα «δασοπυροσβεστών» που τοποθετηθούν οι ίδιοι φωτιές, για να έχουν πρόσθετα εισοδήματα!!). Αυτή η ομάδα των 500 ατόμων να μην είναι στάσιμη, αλλά να δρα όπου και όταν τους καλέσει η υπηρεσία.
Τα δάση/δασικά δένδρα και άλλα, προσθέτουν στην αξία των ακινήτων και είναι για αυτό τον λόγο (και άλλους) που εισηγηθήκαμε ότι η αποκοπή δένδρων για ανάπτυξη πρέπει να αντικαθίσταται με φύτευση έτοιμων, παρόμοιων, δένδρων και εκεί που δεν μπορεί να υιοθετηθεί κάτι τέτοιο, η πληρωμή αποζημίωσης προς ένα ειδικό Δασικό Ταμείο, για φύτευση σε άλλες περιοχές (όπως το παρόμοιο σύστημα για χώρους στάθμευσης).
Και εδώ, όμως, χρειάζεται και η καλή διαχείριση εκ μέρους των επάρχων, διότι εάν υιοθετήσουμε το πρόσφατο παράδειγμα στις Πλάτρες, όπου κόπηκαν πεύκα για την παράνομη ανέγερση φαβέλων (5 μονάδες) και αφού το έργο σταμάτησε, μετά από παρέμβαση της Πολεοδομίας, η τοπική Αρχή αναμένει την αποκατάσταση του περιβάλλοντος εδώ και 18 μήνες. Άνκαι όχι απολύτως σχετικό, χρειάζεται και η ρύθμιση των ασφαλιστικών συμβολαίων από καταστροφή από πυρκαγιά, που να καλύπτουν και τη ζημιά του περιβάλλοντος χώρου, που αφορά δένδρα/βλάστηση.
Τελειώνοντας, προσθέτουμε εδώ ότι διαφωνούμε στην καταβολή αποζημιώσεων σε εγκαταστάσεις/κτήρια τα οποία ανεγέρθηκαν παράνομα και διερωτόμαστε γιατί η εκάστοτε Επαρχιακή Διοίκηση δεν ζήτησε διατάγματα κατεδάφισης. Είναι κατ’ εμάς απαράδεκτο να αποζημιώνεται κάποιος ο οποίος παρανομεί, επειδή υπέστη ζημιά το παράνομο κτίσμα.
Μπράβο, λοιπόν, σε ένα κυβερνητικό τμήμα, που δεν θα σταματήσει να μας εκπλήττει.
