«Σας χαιρετώ. Εγώ είμαι αθάνατος θεός σας. Δεν καταλογίζομαι πια εις τους θεούς» Εμπεδοκλής, Β112.
 
Σικελία, 5ος π.Χ. αιώνας. Μία γυναίκα κείτεται νεκρή, δεν αναπνέει για 30 ημέρες. Ο Εμπεδοκλής την επαναφέρει στη ζωή. Αργότερα, στο κτήμα του Πεισιάνακτα, ο φιλόσοφος κάνει θυσία και το συμπόσιο ξεκινάει. Παρευρισκόμενοι είναι μερικοί φίλοι του, μεταξύ των οποίων και ο μαθητής του, Παυσανίας. Κουρασμένοι από τη γιορτή οι συνδαιτημόνες σκορπίζονται δεξιά κι αριστερά, κάτω από τα δέντρα να κοιμηθούν. Το πρωί ο Εμπεδοκλής έχει εξαφανιστεί. Ο ένας ρωτάει τον άλλο μήπως τον είδε. Τότε, ένας υπηρέτης λέει ότι κατά τα μεσάνυχτα άκουσε μία φωνή που καλούσε τον φιλόσοφο και είδε φως ουράνιο. Ο Παυσανίας που είχε στείλει μερικούς να τον αναζητήσουν διακόπτει την αναζήτηση, αποφαινόμενος ότι ο Εμπεδοκλής είχε το τέλος που επιθυμούσε: Είχε γίνει θεός, πέφτοντας στον κρατήρα της Αίτνας. (Διογένης Λαέρτιος, 8, 68)
Οι βιογραφικές πληροφορίες γύρω από το όνομα του Εμπεδοκλή είναι πολλές, προσδίδοντας μία μυθική διάσταση στην προσωπικότητά του. Σίγουρο θεωρείται ότι καταγόταν από τον Ακράγαντα της Σικελίας. Για τον θάνατό του ο Διογένης προσθέτει και άλλες εκδοχές. Έσπασε τον μηρό του και πέθανε, γλίστρησε και έπεσε στη θάλασσα, έβαλε θηλιά στον λαιμό του και κρεμάστηκε; Ο Αριστοτέλης λέει ότι πέθανε σε ηλικία εξήντα ετών, ενώ άλλοι ότι έζησε ως τα εκατό. (8, 74). Εντάχθηκε αρχικώς στους κύκλους των Πυθαγορείων, από όπου αποκλείστηκε (όπως και ο Πλάτων) γιατί κατηγορήθηκε για λογοκλοπή (8, 54-55). Κατά τον Αριστοτέλη, «ο Εμπεδοκλής πρώτος βρήκε τη ρητορική και ο Ζήνων τη διαλεκτική» (8, 57). Συνέγραψε δύο βιβλία σε ποιητική μορφή, το Περί φύσεως και τους Καθαρμούς, ακολουθώντας το πρότυπο του Παρμενίδη.
Πέρα από τις μυθικές προεκτάσεις, είναι γεγονός ότι κατάφερε να συλλάβει μία θεωρία, απαντώντας για πρώτη φορά στη φιλοσοφική διαμάχη Ηράκλειτου- Παρμενίδη. Το αμετάβλητο και σταθερό Παρμενίδειο ον έπρεπε να συμβαδίσει με την διαρκή Ηρακλείτεια μεταβολή του φυσικού κόσμου. Ο Εμπεδοκλής εισάγει «τα ριζώματα» (τα στοιχεία) ως αμετάβλητα στοιχεία. Η μία αρχή των Προσωκρατικών (το ύδωρ του Θαλή, το άπειρον του Αναξίμανδρου, ο αέρας του Αναξιμένη, η φωτιά του Ηράκλειτου) πολλαπλασιάζεται: είναι τα τέσσερα στοιχεία, τα οποία για πρώτη φορά εμφανίζονται μαζί στη φιλοσοφία (αν και με διαφορετικά ονόματα). Εντούτοις, κανένα από τα στοιχεία δεν μεταβάλλεται σε ένα άλλο. Η γένεση και φθορά των όντων είναι αποτέλεσμα της ανάμειξης και του διαχωρισμού τους, που λαμβάνει χώρα χάρη στην «φιλότητα» (αγάπη) και το «νείκος» (φιλονικία). Ο Εμπεδοκλής εξηγεί:
«Μα έλα, άκου τα λόγια μου, γιατί η μάθηση αυξάνει τη σοφία.
Όπως είπα και πριν, δηλώνοντας των λόγων μου τα όρια,
διπλή θα πω ιστορία: κάποτε απ᾽ τα πολλά βγήκε
το ένα και μ᾽ άλλη φορά απ᾽ το ένα τα πολλά,
η φωτιά και το νερό κι η γη και του αγέρα το θεόρατο ύψος,
και, χωριστά απ᾽ αυτά, η ολέθρια Φιλονικία, ίδια απ᾽ όπου κι αν τη δεις,
κι ανάμεσά τους η Αγάπη, ίση στο μήκος και στο πλάτος.
Αυτήν να την κοιτάξεις με το νου σου, μη στέκεσαι με θαμπωμένα μάτια.
Αυτή ᾽ναι που τη θεωρούνε έμφυτη ως και στα μέλη των θνητών,
χάρη σ᾽ αυτή κάνουνε σκέψεις φιλικές κι έργα αρμονικά,
Χαρά λέγοντάς τη με τ᾽ όνομα και Αφροδίτη.
Αυτήν ποτέ δεν τη βλέπουν οι θνητοί, όταν γυρίζει
ανάμεσά τους. Εσύ όμως άκουσε τις ντόμπρες μου κουβέντες». Β17
Φιλόσοφος, ιατρός, μάντης και ρήτορας, ο Εμπεδοκλής σίγουρα δεν είναι αμελητέα μορφή της Προσωκρατικής φιλοσοφίας. Η θεωρία του αποτελεί την πρώτη προσπάθεια επίλυσης της πολλαπλότητας του φυσικού κόσμου με την «φιλότητα» και το «νείκος» να αναμιγνύουν και να διαχωρίζουν τα υλικά. Η πρόκληση του Παρμενίδη έχει λάβει την πρώτη της απάντηση.

*Η δρ Έλσα Νικολαΐδου διδάσκει Φιλοσοφία στο Med High.