Πριν μερικές ημέρες έπεσε στην αντίληψή μου ένα άρθρο του Διονύση Διονυσίου, όπου ο διευθυντής της εφημερίδας «Πολίτης» παρέθετε το ιστορικό της τραγελαφικής διαδικασίας να αναγνωριστεί το χαλούμι ως Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Διαβάζοντας το άρθρο σκέφθηκα ότι στην ιστορία με το χαλούμι μπορεί να βρει κανείς δύο από τους βασικότερους λόγους που δεν έχει λυθεί το κυπριακό όλες αυτές τις δεκαετίες. Είναι λόγοι που δεν έχουν άμεση σχέση με τη στάση της Τουρκίας. Εντοπίζονται στον μυωπικό τρόπο που αντιλαμβάνονται οι Κύπριοι (και στις δυο πλευρές της πράσινης γραμμή) το συμφέρον τους, και στις εμμονές που ακόμα και τώρα κανοναρχούν τις σκέψεις και τη συμπεριφορά πολλών από εμάς.
Η αναγνώριση ενός προϊόντος ως ΠΟΠ, αυτομάτως το αναγορεύει ως σήμα κατατεθέν για τη χώρα προέλευσης και, ως εκ τούτου, έχει σημαντικότατα εμπορικά οφέλη. Η όλη προσπάθεια με το χαλούμι στην ΕΕ άρχισε το 2006, δύο χρόνια μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ένωση. Μέχρι το 2015 και σε καιρούς ευνοϊκούς για την κατοχύρωση του χαλουμιού ως κυπριακού προϊόντος, ο Σύνδεσμος Τυροκόμων παλινωδούσε, φέρνοντας και αποσύροντας το αίτημα στα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα.
Συμφεροντολόγοι τυροκόμοι διαφωνούσαν μεταξύ τους για την ποσόστωση του αγελαδινού γάλακτος που θα χρησιμοποιούνταν στην παραγωγή του προϊόντος. Το χαλούμι, σύμφωνα με τα ισχύοντα πρότυπα παρασκευάζεται κυρίως από κατσικίσιο γάλα. Ταυτόχρονα, υπήρχαν και τα κωλύματα του κυπριακού, αφού χαλούμι παρασκευάζουν και οι Τουρκοκύπριοι, οι οποίοι δεν ήθελαν να ελέγχεται το προϊόν τους από τις αρχές της Δημοκρατίας πριν εξαχθεί στην ΕΕ. Και βέβαια, οι έξυπνοι στο Υπουργείο Εξωτερικών και αλλού έκαναν ό,τι μπορούσαν για να συντηρήσουν αντί να αμβλύνουν τις έριδες. Μυωπία στη νιοστή για όλους.
Με τα πολλά, το 2015 ανέλαβε πρωτοβουλία ο τότε πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Σκέφθηκε ο άνθρωπος να εμπλακεί, από τη στιγμή που οι Κύπριοι έβαζαν μόνοι τους τρικλοποδιές στον εαυτό τους. Συναντήθηκε με τους Αναστασιάδη και Ακιντζί, τους έπεισε κι έφυγε. Δεν πέρασαν μερικές ώρες και οι φωστήρες μας υπαναχώρησαν και πάλι για τους γνωστούς λόγους. Την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο, Πέμπτη 25 Μαρτίου, αναμενόταν να ολοκληρωθεί η διαδικασία κατοχύρωσης του χαλουμιού την Παρασκευή 26 Μαρτίου σε συνεδρία της Επιτροπής Ποιότητας της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Με τα ίδια κριτήρια που είχαν συμφωνηθεί με τον κ. Γιούνκερ. Χάθηκαν δηλαδή έξι χρόνια. Και όπως έγραψε ο Διονύσης Διονυσίου, «ο εγκλωβισμός της πολιτικής σε στεγανά και νομικισμούς έπληξε σοβαρά τόσο το κυπριακό όσο και τα κυπριακά συμφέροντα, επιτρέποντας στους ανταγωνιστές να εκμεταλλευθούν τις καθυστερήσεις και να διεμβολίσουν την αγορά». Επιπλέον, στις 24 Μαρτίου 2021, το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων άναψε με απόφασή του το πράσινο φως για να χρησιμοποιείται το σήμα «χαλούμι» και από παραγωγούς τυριών σε άλλες χώρες της ΕΕ. Με τις πιο πάνω αστοχίες, εκτός από το κύρος του κράτους, χάθηκε κι ένα δισεκατομμύριο ευρώ.
Η ιστορία με το χαλούμι και οι συνειρμοί που, λόγω αυτής, προκύπτουν και για το κυπριακό, συνηγορούν να μετονομαστεί η Κύπρος από νήσος των αγίων σε νήσο των χαμένων ευκαιριών. Άλλη μια τέτοια ευκαιρία για διαπραγμάτευση μιας λύσης του πολιτικού προβλήματος παρουσιάζεται με την άτυπη πενταμερή διάσκεψη στο τέλος Απριλίου. Και οι Ελληνοκύπριοι πολιτικοί (για τους Τουρκοκύπριους θα τα πούμε άλλη ώρα), αντί να φέρουν το νου τους, να κοιτάξουν να συνεννοηθούν πώς θα πάνε στη Γενεύη, ερίζουν ξανά για ανοησίες. Μία απ’ αυτές τις έριδες αφορά την παρουσία του Τάσου Τζιωνή στη διαπραγματευτική ομάδα του Νίκου Αναστασιάδη. Μια από τις πιο σωστές αποφάσεις του Προέδρου το τελευταίο διάστημα έφερε αντιπαραθέσεις, λόγω της επιφυλακτικής στάσης του έμπειρου διπλωμάτη στο θέμα της πολιτικής ισότητας.
Προσωπικά διαφοροποιούμαι από τον τρόπο με τον οποίο, όπως αντιλαμβάνομαι, βλέπει ο κ. Τζιωνής στο κυπριακό. Θεωρώ, όμως, ότι αν είναι να λυθεί το πρόβλημα και να περάσει στον κόσμο, αυτό θα γίνει μόνο αν στη διαπραγματευτική ομάδα υπάρχουν και άνθρωποι όπως ο Τάσος Τζιωνής. Σε τόσο δύσκολες διαπραγματεύσεις, με την απρόβλεπτη, αναξιόπιστη Τουρκία και κουρασμένους διεθνείς παίκτες στο τραπέζι, παρόντες πρέπει να είναι και άνθρωποι με απόψεις που καλύπτουν όλο το πλέγμα του κυπριακού και οι οποίοι μπορούν, αν χρειαστεί, να πατήσουν φρένο. Βλέπω, λοιπόν, πολύ θετικά το ότι στη διαπραγματευτική ομάδα, υπό τον Ανδρέα Μαυρογιάννη, ξεχωρίζουν προσωπικότητες όπως ο Τάσος Τζιωνής, ο Τουμάζος Τσιελεπής και ο Ιωάννης Κασουλίδης.
Φιλελεύθερα, 28.3.2021.
