Ξεπέρασαν τα 1.500 τα σεξουαλικώς κακοποιημένα παιδιά που κατέφυγαν στο Σπίτι του Παιδιού από το 2017 μέχρι σήμερα, ενώ πέρσι καταγράφηκαν τα περισσότερα περιστατικά, αφού ανήλθαν στα 481. Τα στοιχεία δείχνουν ως πρώτο υπαίτιο το οικογενειακό περιβάλλον, ότι ο θύτης είναι κυρίως ο πατέρας, ενώ αίσθηση κάνει ο μεγάλος αριθμός παιδιών από τη Συρία που έπεσαν θύματα σεξουαλικής βίας. Επίσης, θύματα εκτός από κορίτσια είναι και αγόρια σε ποσοστό 25%, δηλαδή ένα στα τέσσερα κακοποιημένα παιδιά είναι αγόρι, ενώ ο μέσος όρος ηλικίας των θυμάτων είναι τα 12 έτη. 

Όπως ανέφερε στον «Φ» ο ανώτερος κοινωνικός λειτουργός στο Σπίτι του Παιδιού, Μάριος Νικολάου, στη δομή αυτή υλοποιείται στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής το Σχέδιο Δράσης για την Καταπολέμηση της Σεξουαλικής Κακοποίησης και Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας 2016-2019. Το ακίνητο που τη φιλοξενεί έχει εκμισθωθεί μακροχρόνια στο Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΥΕΠΚΑ) με σύμβαση μίσθωσης από το Σωματείο Ελληνίδων Κυριών «Ένωσις». Η διαχείριση και η λειτουργία έχουν ανατεθεί στο «Hope For Children» CRC Policy Center, μετά την παραχώρηση κρατικής ενίσχυσης από το Υπουργείο. 

Όπως εξηγεί, το Σπίτι του Παιδιού λαμβάνει αναφορές για περίπτωση πιθανής σεξουαλικής κακοποίησης παιδιού αποκλειστικά από την Αστυνομία και τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας. Αφού ληφθεί η αναφορά, γίνονται ενέργειες αμέσως ή ανάλογα με τα χαρακτηριστικά κάθε περίπτωσης (ύπαρξη κινδύνου, ανάγκη για έκδοση διαταγμάτων, κ.λπ.). Όσον αφορά στις συνέπειες από τις απεχθείς αυτές πράξεις, ο κοινωνικός λειτουργός καταγράφει: Την ανάπτυξη διαταραχών, τις ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες, τη δυσκολία στη δημιουργία διαπροσωπικών σχέσεων, την αίσθηση ματαιότητας και απόγνωσης, τους αυτοτραυματισμούς, στον αυτοκτονικό ιδεασμό, την κοινωνική απόσυρση, την επαναθυματοποίηση, τη δευτερογενή κακοποίηση, την αμφιθυμία, τη μειωμένη διάθεση, τη διαστρεβλωμένη αυτοεικόνα και τις ενοχές.  

 

 

Καθοριστικοί παράγοντες για τη διάπραξη σεξουαλικής κακοποίησης παιδιού είναι η σχέση μεταξύ θύτη – θύματος, οι συνθήκες (π.χ. βία, απειλές, παραμέληση), οι συνέπειες της αποκάλυψης (π.χ. διαδικασίες, αλλαγή στη σύνθεση της οικογένειας κ.ο.κ.), το κατά πόσον υπάρχει υποστηρικτικό περιβάλλον ή απουσία του, προϋπάρχουσες δυσκολίες (π.χ. προηγούμενη διάγνωση, ιατρικά προβλήματα, απώλεια και διαταραχή). 

Η θεραπεία τέτοιων περιστατικών προσφέρει ανακούφιση της συμπτωματολογίας, αναπλαισίωση της εμπειρίας, νέα αφήγηση, απενοχοποίηση, αποκατάσταση σχέσεων, δημιουργία νέας ισορροπίας και οριοθέτηση. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε ο κ. Νικολάου, από την ημέρα λειτουργίας του ΣτΠ, τον Σεπτέμβριο του 2017, μέχρι και τον Μάρτιο του 2022, έχουν ληφθεί παραπομπές για 1.306 παιδιά προς διερεύνηση για σεξουαλική κακοποίηση. Επίσης, μέχρι τον Αύγουστο του 2022 ο αριθμός των παραπομπών έχει ξεπεράσει τις 1.500. 

85%-90% στον κύκλο εμπιστοσύνης

Τόσο η ευρωπαϊκή εκστρατεία όσο και τα στατιστικά δεδομένα στην Κύπρο, δείχνουν ότι ο δράστης στη σεξουαλική κακοποίηση βρίσκεται στον στενό κύκλο της εμπιστοσύνης του παιδιού. Το 2021 παραπέμφθηκαν στο Σπίτι του Παιδιού 481 παιδιά θύματα σεξουαλικής κακοποίησης. 

Τα χαρακτηριστικά του θύματος είναι:

► Φύλο: Κορίτσια 74,7%, αγόρια 25,3%.

► Μέσος όρος ηλικίας: 12, πιο συχνή ηλικία: 16

► Υπηκοότητα: 341 (73,8%) κυπριακή, 41 ρουμανική, 6 βουλγαρική, 15 ελληνική, 113 συριακή.

► 134 οικογένειες ήδη γνωστές στην Αστυνομία (29%).

► 252 οικογένειες ήδη γνωστές ΥΚΕ (54,5%) εκ των οποίων οι 170 (36,8%) γνωστές για θέματα βίας στην οικογένεια. 

Αναφορικά με τα χαρακτηριστικά της σεξουαλικής κακοποίησης, από τα στοιχεία φαίνεται ότι γίνεται:

► Με σωματική επαφή: 247 περιστατικά, ποσοστό 53,5%.

► Με διείσδυση: 90 (19,5%).

► Χωρίς διείσδυση: 157 (34%).

► Χωρίς σωματική επαφή: 215 (46,5%).

Όσον αφορά το ηλικιακό φάσμα τα στοιχεία είναι:

► Μεταξύ ανήλικου και ενήλικα: 304 (65,8%). 

► Μεταξύ εφήβων (14 – 17 ετών): 37 (8%). 

► Άγνωστο: 29 (6,3%).

► Μεταξύ παιδιών κάτω των 14 ετών: 16 (3,5%).

► Μεταξύ παιδιού κάτω των 14 ετών και έφηβου άνω των 14: 13 (2,8%). 

Όσον αφορά στα χαρακτηριστικά υπόπτου:

► Φύλο: άντρας 358 (74,4%), γυναίκα: 40 (8,3%) 

► Υπηκοότητα: 216 κυπριακή (44,9%)

Όσον αφορά στη σχέση υπόπτου με ανήλικο:

► Εξωοικογενειακή – οικείο άτομο 205 παιδιά (44,4%)

► Εξωοικογενειακή – άγνωστος 44 (9,5%)

► Ενδοοικογενειακή – 146 παιδιά (31,6%), πιο συχνά πατέρας 62 (13,4%). 

Επίσης, το Σπίτι του Παιδιού παρέχει τις ακόλουθες υπηρεσίες:

Δικανική συνέντευξη: 146 (31,6%), ιατροδικαστική εξέταση: 38 (8,2%), με ευρήματα: 17 ή 3,7%, από παιδιατρική εξέταση: 7 (1,5%). Επίσης, σε κοινωνική στήριξη στάληκαν 364 παιδιά (75,7%), σε κατ’ οίκον 135 (28,1%), σε συμβουλευτική 201 (41,8%), σε ψυχολογική αξιολόγηση 122 (25,4%) και σε ψυχολογική στήριξη 97 (20,2%).

«Το είπα αλλά δεν έκαναν οτιδήποτε»

Όπως ανέφερε στον «Φ» ο ανώτερος κοινωνικός λειτουργός στο Σπίτι του Παιδιού, Μάριος Νικολάου, για το μέγεθος της Κύπρου υπάρχουν πολλές αναφορές για σεξουαλικώς κακοποιημένα παιδιά. Είναι πολλοί που άρχισαν να μιλούν πλέον. Τα πλείστα περιστατικά αφορούν σε ενδοοικογενειακή βία, γι’ αυτό και οι γονείς θα πρέπει να έχουν ανοικτή σχέση με τα παιδιά τους ώστε αν συμβαίνουν τέτοια περιστατικά να βγαίνουν προς τα έξω. 

«Βλέπουμε συχνά», προσθέτει ο κ. Νικολάου, «περιπτώσεις που παιδιά αποφασίζουν να μιλήσουν δύο ή και περισσότερα χρόνια μετά από ένα περιστατικό. Όταν τα ρωτούμε γιατί καθυστέρησαν να μιλήσον, αναφέρουν ότι οι γονείς τους δεν θα τα πίστευαν ή το χειρότερο ότι το είπαν αλλά δεν τα πίστεψαν γι’ αυτό και δεν έκαναν οτιδήποτε». Ο κ. Νικολάου συμβουλεύει όπως στην περίπτωση που ένα παιδί μας αποκαλύψει κάτι τόσο σοβαρό, πρέπει άμεσα να αντιδράσουμε. Να απευθυνθούμε στις αρμόδιες υπηρεσίες και να το ευχαριστήσουμε που βρήκε το θάρρος για να μιλήσει. Τέλος, ο κ. Νικολάου είπε ότι φέτος τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων αναμένεται να φτάσουν τα 400, ενώ πέρσι είχαμε τα περισσότερα, αφού έφτασαν τα 481, χρονιά που θεωρείται ότι κορυφώθηκαν οι περιπτώσεις. 

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Είναι εγκληματικό

Δυστυχώς, τέτοια περιστατικά συνέβαιναν και θα συμβαίνουν. Το θέμα είναι να βγαίνουν στην επιφάνεια για να τιμωρούνται οι ένοχοι. Και κυρίως να ενθαρρύνονται άλλα θύματα να μιλούν. 

Πρωτίστως, όμως, οι γονείς πρέπει να έχουν τις κεραίες τους ανοικτές. Να αφουγκράζονται τις ανησυχίες των παιδιών τους και κυρίως να αναγνωρίζουν τυχόν σημάδια αλλαγών στη στάση τους. Δεν δικαιολογείται να κακοποιείται ένα παιδί στο ίδιο του το σπίτι και οι γονείς ή ο ένας εκ των γονέων να μην αντιληφθεί οτιδήποτε. Είναι εγκληματικό και ωθεί το παιδί να κλείνεται στη σιωπή του. 

Οι Αρχές τα τελευταία χρόνια έχουν οργανωθεί σωστά, υπάρχει η εχεμύθεια και δεν διαπομπεύονται τα θύματα. Τα Δικαστήρια επιβάλλουν πλέον αυστηρές ποινές, γι’ αυτό και πρέπει η οικογένεια να αναλάβει δράση.