Ένα δεκαήμερο στην αίγλη της Ρώμης, στο κάλλος του Βυζαντίου, στην αντανάκλαση της Βενετιάς, στον απόηχο της πληθωρικής Αυστροουγγαρίας και των στυλάτων Αψβούργων και στο απόλυτο γκρίζο του «πρώην βασιλείου» και μετέπειτα Ομόσπονδου Σοσιαλιστικού κράτους της Γιουγκοσλαβίας. Εντυπώσεις από την Hrvatska, αν καταφέρετε και το προφέρεται είναι άθλος…την Κροατία δηλαδή, σήμερα μέλος της ΕΕ και λίγο καιρό πριν βυθιστεί από τον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο τουρισμό λόγω…της ομορφιάς και της ιστορίας των πόλεων της.
Ταξιδέψαμε μέσα από επαρχιακούς δρόμους κατά μήκος των Αδριατικών και Δαλματικών ακτών, από την χερσόνησο της Ίστριας στην Πούλα και το τεράστιο ρωμαϊκό αμφιθέατρο μέχρι και το φημισμένο Ντουμπρόβνικ. Για να επιστρέψουμε περάσαμε από τα σύνορα τεσσάρων χωρών, τη Βοσνία Ερζεγοβίνη στην οποία η πρόσφατη πολιτική έδωσε ένα άνοιγμα προς τη Μεσόγειο ίσα-ίσα να χωρεί δυο αυτοκίνητα, το μικρό Μαυροβούνιο και την πάμφτωχη Αλβανία και τη δική μας Ελλάδα.
Πέρασε από συμπληγάδες η Κροατία, διαχρονικά. O πρόσφατος πόλεμος με τη Σερβία (1991-95) άφησε όμως ένα κράτος διαλυμένο, περνούσαμε κοντά από πόλεις που μόνο και μόνο ο απόηχος των ονομάτων έφερνε ρίγος. Βγήκε κερδισμένη η χώρα, παρέμεινε μεσογειακή, έκρυψε τα ανθρακωρυχεία και τις ασχήμιες όσο μπόρεσε και ανέπτυξε τη γεωργία και τον τουρισμό. Ένα αρνάκι δεν είδαμε να βόσκει στα απέραντα λιβάδια, δεν κατάλαβα γιατί, ενώ πανύψηλα και χιονισμένα βουνά μας συνόδευαν κατά μήκος όλου του ταξιδιού. Γλωσσική επικοινωνία μηδέν, μια γλώσσα που δεν προφέρεται με τίποτα, όμως ένας λαός πρόσχαρος και ευγενικός που ξέρει ότι το μέλλον του εξαρτάται κυρίως από το χαμόγελο που θα προσφέρει στους αμήχανους ξένους που μόνο hvala [ευχαριστώ] μπορεί να εκστομίσει!
Μου έκανε εντύπωση η καθαριότητα! Παντού! Δεν είδα ούτε ένα πλαστικό σακούλι κολλημένο στις δεντροστοιχίες, ούτε πλαστικά μπουκάλια κατά μήκος των επαρχιακών δρόμων, ούτε στις πόλεις, πουθενά, παρόλα τα εκατομμύρια των τουριστών. Είναι πανέμορφη χώρα, έχει ένα παράλιο μεσογειακό κομμάτι με εκατοντάδες ολοπράσινα νησιά, κάποια κατοικούνται και συνδέονται με τις απέναντι βραχώδεις ακτές με γέφυρες ή με καραβάκια. Ο ναυτικός τουρισμός απογειώνει δικαιωματικά την Κροατία γιατί προσφέρει κάτι το πολύ διαφορετικό και αυθεντικό μακριά από τις πολύβουες πόλεις.
Οι ιστορικές τους πόλεις είναι καθρέφτης της αναγνώρισης και της περηφάνειας του παρελθόντος! Η Πούλα, το Ζάνταρ, το Σπλίτ και το Ντουμπρόβνικ είναι περίκλειστες σε τείχη μεσαιωνικά, είναι ζωντανές και πολύβουες με τεράστια επισκεψιμότητα καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου! Η χώρα έχει 17 μνημεία στον κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ, οι πόλεις της προστατεύονται, συντηρούνται και προβάλλονται. Ένα κομμάτι της ιστορικής πόλης του Σπλίτ είναι κτισμένο μέσα στο παλάτι του Διοκλητιανού! Συνυπάρχουν η Ρώμη και η σύγχρονη πόλη, ενώ το Ζάνταρ φιλοξενεί επάνω στον παραλιακό περίπατό του ένα μηχανισμό που αποδίδει τη «φωνή της θάλασσας» και έναν άλλο που επεξηγεί τα ουράνια σώματα… Τα τείχη αναγεννησιακά, κάποια βυζαντινά, επισκέψιμα, μέρος του απογευματινού περίπατου. Εκεί συχνάζουν Κινεζούλες και Γιαπωνεζούλες ξυπόλυτες και έκθαμβες για τα πέριξ και τα ζεστά νερά, είδα επιδείξεις μόδας στα τείχη, όλα αυτά μπροστά στα έκθαμβα μάτια γιαγιάδων και ψαράδων, ενός κόσμου που γεύεται καθημερινά τον ήλιο και την πολύτιμη απόκτηση της ελευθερίας του. Οι ιστορικές πόλεις πεζοδρομοποιημένες. Τα φορτηγά μένουν έξω, μεταφέρονται τα αναγκαία επάνω σε καρότσια. Η νέα πόλη συνδέεται με την παλιά μέσα από μια απλή γέφυρα που στο τέλος της υπάρχει μια θεσπέσια βενετσιάνικη πύλη…που προετοιμάζει σωστά τον επισκέπτη για αυτό που θα δει στη συνέχεια.
Δεν χάσκει μόνη της η ιστορία, απομονωμένη από την υπόλοιπη σύγχρονη ζωή. Υπάρχει μέτρο, σωστή σύζευξη και από αυτό κερδίζουν και οι δυο. Δεν είδα μια ταμπέλλα διαφημιστική, ούτε μια ομπρέλα που να διαφημίζει την υπέροχη μπίρα τους, δεν είδα ούτε πύργο, ούτε πολυκατοικία, ούτε αππωμάρες. Δε χρειάστηκε να μιμηθούν για να προσελκύσουν! Αυτά που τους χάρισε πλουσιοπάροχα η φύση, η γεωγραφία, η ιστορία και η παράδοση εκτιμήθηκαν σωστά, και οι άρχοντες κατάλαβαν ότι η αξιοποίηση τους θα ήταν προς το συμφέρον όλων.
Αυτά στα θετικά. Υπάρχουν όμως και αρνητικά. Ένας σύγχρονος τουρίστας, πριν οργανώσει το ταξίδι του διαβάζει ιστοσελίδες που φιλοξενούν κριτικές ατόμων που επισκέφτηκαν τις χώρες όπως το Trip Advisor. Εκεί καταγράφεται μια μόνιμη προειδοποίηση για την Κροατία. Τα μιλιούνια των τουριστών είναι ανυπόφορα, τα καραβάνια των ευρωπαίων κατακλύζουν δρόμους και αυτοκινητόδρομους, τα εστιατόρια γεμάτα, η ποιότητα της εξυπηρέτησης μειωμένη, η ηχορύπανση από τα κλαμπ της νεολαίας κόλαση! Προτείνουν προσοχή για το χρόνο επίσκεψης των πανέμορφων πόλεων που βυθίζονται στο χάρος των καλοκαιρινών μηνών.
Αναγκαστικά συγκρίνω και σκάζω από το κακό μου -όπως έλεγε η συνταξιδιώτισσα μου- γιατί η τύχη με έφερε να γεννηθώ σε μια πόλη που θα μπορούσε, αν ήθελε να ήταν ισάξια. Ας το σκεφτούν οι άρχοντες και οι παρακοιμώμενοι της νέας ηγεσίας, οι τουριστικοί υπεύθυνοι, ας μετρήσουν και αυτοί τα υπέρ και τα κακά που θα πλακώσουν τα μόλις 9.251.47 τ. χλμ.
Να θυμίσω ότι η Λευκωσία και η Αμμόχωστος δεν ανήκουν στον Παγκόσμιο Κατάλογο της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ …και «Δεν Ξεχνώ και Αγωνίζομαι» για το γιατί!
