Η διαφθορά είναι ένα πολύπλοκο και διαδεδομένο πρόβλημα σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρά τις προσπάθειες που γίνονται για την καταπολέμησή της μέσω νομοθετικών και μεταρρυθμίσεων το πρόβλημα, φαίνεται πως είναι ιδιαίτερα βαθύ στη Ρουμανία, ύμφωνα με την Διεθνή Διαφάνεια. Στην τελευταία κατάταξη του διεθνούς οργανισμού η χώρα κατατάσσεται 63η ανάμεσα σε 180 με τη βαθμολογία της να είναι σχετικά χαμηλή.

Αλλά και η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σχετικά με την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί κόλαφο για το Βουκουρέστι. Στην έκθεση τίθεται θέμα σοβαρών παραβιάσεων σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιλαμβάνονται αναφορές για περιπτώσεις σκληρής, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας από την ρουμανική κυβέρνηση, εκτεταμένη σοβαρή επίσημη διαφθορά, έλλειψη έρευνας και λογοδοσίας για τη βία με βάση το φύλο, συμπεριλαμβανομένης, και ενδοοικογενειακής βίας όπως και σεξουαλικής βίας, όπως και καταχρήσεις που στοχεύουν θεσμοθετημένα άτομα με αναπηρίες.

Επιπλέον, σύμφωνα με την έκθεση το Βουκουρέστι έλαβε μέτρα για τον εντοπισμό, τη διερεύνηση, τη δίωξη και την τιμωρία αξιωματούχων που διέπραξαν καταχρήσεις, αλλά οι αρχές δεν διέθεταν αποτελεσματικούς μηχανισμούς για να το κάνουν και καθυστέρησαν τις διαδικασίες που αφορούσαν φερόμενη αστυνομική κατάχρηση και διαφθορά, με αποτέλεσμα πολλές από τις υποθέσεις να κατέληξαν σε αθωωτικές αποφάσεις. Η ατιμωρησία για τους δράστες ορισμένων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ήταν ένα συνεχιζόμενο πρόβλημα.

Το θέμα της διαφθοράς στη Ρουμανία επανήλθε ξανά στη δημοσιότητα μετά τη σύλληψη τον περασμένο μήνα, του Ισραηλινού επιχειρηματία, Μπένι Στάινμετζ, έπειτα από ευρωπαϊκό ένταλμα που έχουν εκδώσει σε βάρος του οι αρχές του Βουκουρεστίου.

Μιλώντας στο Φιλελεύθερο ο δικηγόρος και σοσιαλιστής βουλευτής, Κωστής Ευσταθίου για αυτό το θέμα απάντησε πως τα ευρωπαϊκά εντάλματα σύλληψης (ΕΕΣ) είναι εντάλματα σύλληψης τα οποία εκδίδουν τα ευρωπαϊκά κράτη και τα οποία εκτελούνται στο εξωτερικό, σε άλλες χώρες δηλαδή, προκειμένου το πρόσωπο αυτό να οδηγηθεί στα δικαστήρια του κράτους στο οποίο εκδόθηκε το ένταλμα.

«Ο κανόνας είναι ότι τα εντάλματα σύλληψης, πηγήν έχουν το Νόμο και αρχή τα Δικαστήρια. Δεν επιτρέπονται να εμφιλοχωρήσουν άλλες προσεγγίσεις, κριτήρια ή σκοποί στη διαδικασία έκδοσης και εκτέλεσης τους. Επομένως, στην περίπτωση κατά την οποία διαπιστωθεί ότι το ΕΕΣ είτε έχει εκδοθεί για σκοπούς άλλους από την εφαρμογή του νόμου, είτε ότι η εκτέλεσή του δυνατόν να βλάψει το Νόμο ή να παραβιάσει τα ανθρώπινα δικαιώματα του εκζητουμένου, το ΕΕΣ δεν πρέπει να εκτελείται», εξήγησε.

Τα ερωτηματικά γύρω από την ευκολία με την οποία η Ρουμανία εκδίδει ΕΕΣ όπως και ο τεράστιος αριθμός τους είναι πολλά. Ενδεικτικό να αναφέρουμε ότι από το 2005 έως το 2021 η Ρουμανία εξέδωσε 18.320 ΕΕΣ, χωρίς να συνυπολογίζονται τα ΕΕΣ τεσσάρων ετών για τα οποία δεν δημοσιοποίησε στοιχεία, όπως επίσης και από το 2021. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο αριθμό και για να γίνει ακριβές τι σημαίνει αυτό, αξίζει να αναφερθεί πως την ίδια περίοδο η Κύπρος εξέδωσε συνολικά 584 ΕΕΣ. Η σύγκριση είναι ενδεικτική του φρενήρη ρυθμού, αλλά και της ευκολίας με την οποία εκδίδονται τα ΕΕΣ στην πρώην σοσιαλιστική Δημοκρατία.

Όπως επεσήμανε και ο Κωστής Ευσταθίου έχει δυστυχώς παρατηρηθεί και στην πράξη πως στην πράξη ότι υπάρχουν ΕΕΣ τα οποία έχουν εκδοθεί για λόγους άλλους από τους εμφανιζόμενους, που δεν έχουν κάνουν με κάποιο παράπτωμα αλλά ενδεχομένως για πολιτικούς λόγους, κάτι φυσικά δεν έχει θέση σε μία ευνομούμενη δημοκρατική κοινωνία και κράτος δικαίου. «Έτσι και στην περίπτωση της Ρουμανίας, έχουν εκδοθεί ΕΕΣ για σκοπούς οι οποίοι δεν δικαιολογούνται σε ένα κράτος Δικαίου. Έχουν εκδοθεί π.χ. ΕΕΣ εναντίον δημοσιογράφων, ακτιβιστών ή προσώπων τα οποία δεν έχουν υποπέσει στο αδίκημα για το οποίο εκδόθηκε το ΕΕΣ. Αλλά το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στην περίπτωση της Ρουμανίας». Για αυτό και υπάρχουν εύλογες υποψίες αλλά και ενδείξεις πως πίσω από τα ΕΕΣ που εκδίδει το Βουκουρέστι βρίσκονται πολιτικά υποκινούμενες διώξεις.

«Στη Ρουμανία εξακολουθούν να υπάρχουν δομικά προβλήματα λειτουργίας δημοκρατίας και κράτους δικαίου. Είμαι εισηγητής της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα θέματα συμμόρφωσης των κρατών προς τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ). Υπό την ιδιότητα μου αυτή ασχολήθηκα επισταμένως με τη Ρουμανία, στην οποία και πραγματοποίησα επίσκεψη εργασίας τον περασμένο Νοέμβριο.

Η χώρα αυτή έχει να αντιμετωπίσει ένα παρελθόν αντιδημοκρατικό και ολοκληρωτικό, το οποίο εξέθρεψε μια αντιδημοκρατική αντίληψη των πραγμάτων και τη διαφθορά. Εξάλλου, είναι παγκοίνως γνωστό ότι εκεί όπου υπάρχει ανεξέλεγκτη και συσσωρευμένη εξουσία (όπως συνέβαινε στο παρελθόν στη Ρουμανία) εκεί παρατηρούνται συμπτώματα διαφθοράς ή και κατάχρησης της. Υπάρχουν όντως κενά και ελλείμματα και στη Δικαιοσύνη. Μοιραία λοιπόν, ναι υπάρχουν ενδείξεις για πολιτικά υποκινούμενες διώξεις πίσω από τα ΕΕΣ και στη Ρουμανία» τόνισε ο Κωστής Ευσταθίου.

Οι Βρυξέλλες γνωρίζουν την κατάσταση και κρούουν συχνά καμπανάκι κινδύνου. Τα τελευταία χρόνια είδαμε σε πολλές περιπτώσεις ΕΕΣ που έχουν εκδοθεί από τη Ρουμανία να απορρίπτονται από τα δικαστήρια των κρατών μελών στα οποία έχουν εκδικαστεί. Οι απορριπτικές αυτές αποφάσεις των ευρωπαϊκών δικαστηρίων απέναντι στη «φάμπρικα» ενταλμάτων σύλληψης που λειτουργεί εδώ και πολύ καιρό στη Ρουμανία δείχνει πόσο μακρύς είναι ακόμη ο δρόμος που έχει να καλύψει η χώρα.

Απαντώντας σχετικά ο Κωστής Ευσταθίου ανέφερε πως το Βουκουρέστι προσπαθεί να απαλλαγεί από το αντιδημοκρατικό και διεφθαρμένο του παρελθόν, κάτι που δεν είναι όμως εύκολο και για αυτό απαιτούνται ακόμη περισσότερα βήματα προόδου. «Χρειάζονται όμως να γίνουν πολλά περισσότερα, ακόμα και στη Δικαιοσύνη. Αυτό φαίνεται και στις εκθέσεις μου για τη συμμόρφωση προς τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ΕΕΣ εκδίδονται για πολιτικούς ή αντινομικούς λόγους, στα πλαίσια προώθησης άλλων σκοπών και στόχων.

Αλλά για να είμαστε ειλικρινείς: Δεν είναι μόνο στη Ρουμανία το πρόβλημα. Να πάρουμε για παράδειγμα τη Γερμανία. Πιεζόμενη από την Τουρκία, η μεγάλη αυτή χώρα έχει εκδώσει 200 τουλάχιστον ΕΕΣ εναντίον Κούρδων, με το ίδιο σχεδόν λεκτικό και με τις ίδιες ή παρόμοιες κατηγορίες, για να ικανοποιήσει τον Ταγίπ Ερντογάν. Θυμίζω την περίπτωση του Κενάν Αγιάζ, που είχαμε στην Κύπρο και στείλαμε στις Γερμανικές Φυλακές. Ήταν κι’ αυτή μέρος αυτής της πολιτικής της συλλήβδην έκδοσης ΕΕΣ. Πολλά κράτη δεν εκτελούν τέτοια ΕΕΣ σιωπηρώς, διότι τα θεωρούν καταχρηστικά και πολιτικώς εκπορευόμενα».