Όπως επισημαίνει ο Βρετανός ιστορικός Άρνολντ Τόινμπ, ο πολιτισμός είναι μια κίνηση κι όχι μια κατάσταση. Είναι ένα ταξίδι, όχι ένα λιμάνι. Από πολλές σκοπιές ο πολιτισμός είναι άρρηκτα δεμένος με την πολιτική, όχι ως στράτευση αλλά ως στρατηγική γιατί για να δημιουργηθεί, να συντηρηθεί και να επεκταθεί χρειάζεται δημιουργικές δυνάμεις. Αυτός ανθεί στη δημοκρατία μέσω των συνταγματικών προστατευμένων αγαθών της ελευθερίας, της τέχνης, του λόγου και της έκφρασης. Γι’ αυτό και το κράτος είναι υποχρεωμένο να διαφυλάττει το πολιτιστικό απόθεμα και να προστατεύει τα έργα του που εδώ στον τόπο μας απαριθμούν χιλιάδες χρόνια πίσω.
Ο πολιτισμός συμπορεύεται με τα έργα της προόδου, της ειρήνης, της ασφάλειας, της καλής γειτονίας και με όλα όσα έχει κατακτήσει ο άνθρωπος από τότε που ενεργεί ως πολίτης. Επίσης ο πολιτισμός σε περιόδους κρίσεων αποτελεί διέξοδο διαφυγής επειδή επιτρέπει στις δημιουργικές του δυνάμεις να αποτυπώνουν την πραγματικότητα με καλλιτεχνήματα τα οποία στο μέλλον θα αποτελούν χρονογράφημα της εποχής.
Θα πρέπει να τονισθεί πως ο πολιτισμός αποτελεί κοινή παγκόσμια γλώσσα επειδή έχει τη δική του οικουμενική ανάγνωση και δεν έχει ταξική υπόσταση αλλά τρόπο ζωής. Όλες οι δράσεις της ανθρωπότητας μέσα στους αιώνες έχουν στόχο την εξέλιξη του ανθρώπου, τον οποίον ανέκαθεν τοποθετούσε στο κέντρο της έννοιας του πολιτισμού και γι’ αυτό όλες οι δραστηριότητες της συνοδεύονταν με την πολιτιστική ανάπτυξη που περιλάμβανε τέχνες, επιστήμες, υλικές κατακτήσεις κ.λπ. Που μέσω της κουλτούρας αποβλέπουν στην ατομική αλλά και στη συλλογική καλλιέργεια λαών, πληθυσμιακών ομάδων, υπερεθνικών και υπερπόντιων λαών.
Όλες οι κυβερνήσεις και τα σύγχρονα κράτη καλλιεργούν την εξέλιξη του πολιτισμού και την καλλιέργεια των πολιτών τους μέσα από τις καλές τέχνες και την παραγωγή πολιτιστικού πνευματικού αποθέματος. Για να επιτευχθούν τα ανωτέρω απαιτείται εμπνευσμένη διαχείριση και όραμα που να εμπνέει τους δημιουργούς προσφέροντας σ’ αυτούς χώρους γόνιμης παραγωγής, γιατί ο πολιτισμός είναι βιομηχανία που παράγει αγαθά.
Δυστυχώς στον τόπο μας ελάχιστα έχουν γίνει προς αυτή την κατεύθυνση επειδή ο πολιτισμός αντιμετωπίζεται ως πολιτιστική κληρονομιά που περικλείεται σε μνημεία, αρχαιολογικούς τόπους και χώρους και μουσεία όπου και σε αυτούς τους χώρους ο τοπικός πληθυσμός έχει περιορισμένη ευαισθησία και σεβασμό γιατί δεν τυγχάνει της κατάλληλης εκπαίδευσης και επισκεψημότητας σ’ αυτούς.
Πάντα ο πολιτισμός ήταν συνυφασμένος με τον άνθρωπο και τη δράση του και γι’ αυτό από την πρώτη στιγμή δημιουργήθηκαν οι αρχικές κοινωνίες όπου αυτός έκαμε την εμφάνισή του. Αυτός διήλθε από πάμπολλες αλλαγές για να προσαρμοσθεί με τις ανάγκες της κάθε εποχής. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως η αστικοποίηση και παγκοσμιοποίηση συνέτειναν στην ανάπτυξη του πολιτισμού.
Διαχρονικά ο πολιτισμός αποτέλεσε σημαντικό αγαθό για τη ζωή του ανθρώπου αλλά συνάμα αποτέλεσε και θέμα διαμάχης εάν ήταν δημόσιο ή ιδιωτικό αγαθό. Δυστυχώς πάρα πολλές φορές ο πολιτισμός αντιμετωπίζεται ως μέσο αύξησης κερδών και ιδεολογικής επιρροής που αναπόφευκτα τον οδηγά στην πολιτιστική ισοπέδωση και στον ακρωτηριασμό της καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Η τέχνη είναι ζωντανή και ξεπηδά μέσα από τα σπλάχνα του δημιουργού της συμβάλλοντας στον εξανθρωπισμό επειδή πλάθει πραγματικότητες στη βάση των ανθρώπινων αναγκών. Θα σημειώσουμε πως η σύγχρονη αντίληψη θέλει τον πολιτισμό ατομική υπόθεση του καθενός μας και τον προορίζει μονάχα για εκείνους που έχουν την οικονομική δυνατότητα για να τον εξασφαλίσουν.
Ο πολιτισμός είναι από όλους και για όλους και ένα σημαντικό αγαθό που χρήζει προστασίας γιατί εκφράζει συγκεκριμένα νοήματα και αξίες όχι μόνο στην τέχνη αλλά και στους θεσμούς και στην καθημερινή συμπεριφορά μας. Πρέπει να έχουμε υπόψη πως ο πολιτισμός κατά τον Γάλλο διανοούμενο και πολιτικό Αντρέ Μαλρο δεν «είναι κληρονομιά αλλά κατακτάται».
Γι’ αυτό ας έχουμε υπόψη μας πως η πολιτιστική κληρονομιά και οι χώροι της δεν θα πρέπει να τσιμεντώνονται για χάρη του κέρδους αλλά να προβάλλονται.