Αναμφίβολα η στάση του Τουρκοκύπριου ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, στο θέμα της εισβολής της Τουρκίας στη Συρία, αλλά και για την εισβολή της στην Κύπρο, είναι θαρραλέα. Είπε αλήθειες για ζητήματα ταμπού στην Τουρκία και τα κατεχόμενα, γι’ αυτό και ο θυμός του Ερντογάν και των εθνικιστών.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ακιντζί βρίσκεται αντιμέτωπος με την Τουρκία. Βρέθηκε αρκετές φορές στο παρελθόν και ως ηγέτης κόμματος και ως ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Δεν δίστασε να το κάνει ακόμα κι όταν ενώπιόν του είχε τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών το 2018. Ήταν τότε που ο Ακιντζί αρνήθηκε να αποδεχθεί τη θέση του Τσαβούσογλου ότι η τουρκοκυπριακή κοινότητα πρέπει να μετακινηθεί από τη συμφωνημένη βάση λύσης.
Η στάση του Ακιντζί θρυμμάτισε την αντίληψη που στοχευμένα καλλιεργείται στην ελληνοκυπριακή κοινωνία ότι όλοι οι Τουρκοκύπριοι είναι οι ίδιοι. Ασφαλώς και δεν είναι όλοι οι ίδιοι. Δεν σκέφτονται, δεν λειτουργούν, δεν οραματίζονται όλοι το ίδιο πράγμα. Υπάρχουν αυτοί που θέλουν τη διχοτόμηση, υπάρχουν και αυτοί που θέλουν τη λύση και την επανένωση της Κύπρου.
Ο Ακιντζί εκφράζει το κομμάτι της τουρκοκυπριακής κοινότητας που θέλει και επιδιώκει λύση επανένωσης. Είναι αυτό το κομμάτι που πλήρως συνειδητοποιεί ότι χωρίς λύση η τουρκοκυπριακή κοινότητα κινδυνεύει με εξαφάνιση. Ότι το μέλλον της τουρκοκυπριακής κοινότητας μπορεί να διασφαλιστεί μόνο στο πλαίσιο ενός ανεξάρτητου κράτους στο οποίο να είναι ισότιμοι ως πολίτες και ως κοινότητα και συνυπεύθυνοι για το παρόν και το μέλλον του.
Δεν έχει σημασία ποιος είναι ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας, υποστηρίζουν διάφοροι. Για τα πάντα, λένε, αποφασίζει η Τουρκία. Όση καλή θέληση κι αν έχει ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, ισχυρίζονται ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Ούτε αυτό ισχύει. Ασφαλώς και έχει σημασία με ποιον συνομιλεί η ελληνοκυπριακή κοινότητα. Ένα είναι συνομιλητής μας να είναι πολιτικός ο οποίος επιδιώκει λύση επανένωσης κι άλλο είναι η ελληνοκυπριακή πλευρά να έχει απέναντί της έναν ο οποίος επιθυμεί τη διχοτόμηση. Ασφαλώς διαφωνίες υπάρχουν και με τους Τουρκοκύπριους ηγέτες που θέλουν λύση, αλλά όταν τους συνομιλητές ενώνει η κοινή αντίληψη για τη βάση λύσης, τότε υπάρχει η προοπτική για επίτευξη συμφωνίας.
Οι δύο κοινότητες καλούνται να τα βρουν μεταξύ τους πρωτίστως σε θέματα της εσωτερικής πτυχής κι αν το πετύχουν, γίνεται ένα μεγάλο βήμα προς τη λύση. Επειδή ακριβώς τα τελευταία χρόνια η ελληνοκυπριακή πλευρά είχε Τουρκοκύπριους συνομιλητές οι οποίοι επιθυμούν λύση, έγιναν σημαντικά βήματα προς τα μπροστά. Η παρουσία του Ταλάτ όσο και του Ακιντζί βοήθησαν να επιτευχθούν σημαντικότατες συγκλίσεις σε ζητήματα της εσωτερικής πτυχής του Κυπριακού. Παρότι διάφοροι δεν χάνουν ευκαιρία να δυσφημίζουν τις επιτευχθείσες συγκλίσεις, η πραγματικότητα είναι ότι αυτές αποτελούν ένα κεκτημένο πάνω στο οποίο πρέπει να στηριχθούμε για να προχωρήσουμε μπροστά αν κι εφόσον γίνει κατορθωτή η συνέχιση των διαπραγματεύσεων από το σημείο που διακόπηκαν.
Είναι παραδεκτό ότι η Τουρκία έχει καθοριστικό λόγο στην επίτευξη λύσης. Είναι αυτή που αποφασίζει για ζητήματα τεράστιας σημασίας για την ελληνοκυπριακή κοινότητα. Αυτά είναι τα ζητήματα της διεθνούς πτυχής του Κυπριακού (εγγυήσεις, κατοχικά στρατεύματα, επεμβατικά δικαιώματα, έποικοι). Αναμφίβολα η Τουρκία διεκδικεί ρόλο και για άλλα ζητήματα που αφορούν στην εσωτερική πτυχή (π.χ. διαχείριση και εκμετάλλευση ΦΑ, ζητήματα ιθαγένειας και ισότιμης μεταχείρισης Ελλήνων και Τούρκων πολιτών κ.λπ.). Αυτό το γεγονός όμως δεν μηδενίζει τον ρόλο του Τουρκοκύπριου ηγέτη και γενικότερα της τουρκοκυπριακής κοινότητας στην προσπάθεια επίτευξης λύσης. Κάθε άλλο! Η σύγκλιση ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής πλευράς σε διάφορα ζητήματα δημιουργεί δυναμικές και προοπτικές.
Πολλοί διερωτώνται κατά πόσο είναι ποτέ δυνατό να εμπιστευτούμε την Τουρκία του Ερντογάν για να κάνουμε χωριό μαζί της. Δεν βλέπετε, λένε, τι κάνει στη Συρία;
Λογικό το ερώτημα. Η απάντηση όμως είναι απλή. Αυτή την Τουρκία, που δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε, είναι καλύτερο να συνεχίσουμε να την έχουμε δίπλα μας να κατέχει μεγάλο μέρος του εδάφους μας ή να προσπαθούμε να πετύχουμε λύση που να τερματίζει την παρουσία της και τον ρόλο της στην Κύπρο; Ασφαλώς το δεύτερο. Τούτο όμως για να γίνει χρειάζεται λύση που θα προκύψει μέσα από διαπραγματεύσεις. Αλλιώς δεν γίνεται εκτός κι αν πιστέψουμε τις προφητείες για το ξανθό γένος που θα μας απελευθερώσει. Σε κάθε περίπτωση ο μόνος τρόπος για να ελεγχθούν οι προθέσεις της Τουρκίας είναι το διαπραγματευτικό τραπέζι.
Η συνέχιση των προσπαθειών για λύση ανοίγει προοπτικές. Η καθήλωση από φόβο στην αδράνεια συντηρεί και ανατροφοδοτεί τη διχοτόμηση, που ήδη βρίσκεται επί θύραις.
* Εκπρόσωπος Τύπου ΑΚΕΛ, βουλευτής Λευκωσίας.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ακιντζί βρίσκεται αντιμέτωπος με την Τουρκία. Βρέθηκε αρκετές φορές στο παρελθόν και ως ηγέτης κόμματος και ως ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Δεν δίστασε να το κάνει ακόμα κι όταν ενώπιόν του είχε τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών το 2018. Ήταν τότε που ο Ακιντζί αρνήθηκε να αποδεχθεί τη θέση του Τσαβούσογλου ότι η τουρκοκυπριακή κοινότητα πρέπει να μετακινηθεί από τη συμφωνημένη βάση λύσης.
Η στάση του Ακιντζί θρυμμάτισε την αντίληψη που στοχευμένα καλλιεργείται στην ελληνοκυπριακή κοινωνία ότι όλοι οι Τουρκοκύπριοι είναι οι ίδιοι. Ασφαλώς και δεν είναι όλοι οι ίδιοι. Δεν σκέφτονται, δεν λειτουργούν, δεν οραματίζονται όλοι το ίδιο πράγμα. Υπάρχουν αυτοί που θέλουν τη διχοτόμηση, υπάρχουν και αυτοί που θέλουν τη λύση και την επανένωση της Κύπρου.
Ο Ακιντζί εκφράζει το κομμάτι της τουρκοκυπριακής κοινότητας που θέλει και επιδιώκει λύση επανένωσης. Είναι αυτό το κομμάτι που πλήρως συνειδητοποιεί ότι χωρίς λύση η τουρκοκυπριακή κοινότητα κινδυνεύει με εξαφάνιση. Ότι το μέλλον της τουρκοκυπριακής κοινότητας μπορεί να διασφαλιστεί μόνο στο πλαίσιο ενός ανεξάρτητου κράτους στο οποίο να είναι ισότιμοι ως πολίτες και ως κοινότητα και συνυπεύθυνοι για το παρόν και το μέλλον του.
Δεν έχει σημασία ποιος είναι ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας, υποστηρίζουν διάφοροι. Για τα πάντα, λένε, αποφασίζει η Τουρκία. Όση καλή θέληση κι αν έχει ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, ισχυρίζονται ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Ούτε αυτό ισχύει. Ασφαλώς και έχει σημασία με ποιον συνομιλεί η ελληνοκυπριακή κοινότητα. Ένα είναι συνομιλητής μας να είναι πολιτικός ο οποίος επιδιώκει λύση επανένωσης κι άλλο είναι η ελληνοκυπριακή πλευρά να έχει απέναντί της έναν ο οποίος επιθυμεί τη διχοτόμηση. Ασφαλώς διαφωνίες υπάρχουν και με τους Τουρκοκύπριους ηγέτες που θέλουν λύση, αλλά όταν τους συνομιλητές ενώνει η κοινή αντίληψη για τη βάση λύσης, τότε υπάρχει η προοπτική για επίτευξη συμφωνίας.
Οι δύο κοινότητες καλούνται να τα βρουν μεταξύ τους πρωτίστως σε θέματα της εσωτερικής πτυχής κι αν το πετύχουν, γίνεται ένα μεγάλο βήμα προς τη λύση. Επειδή ακριβώς τα τελευταία χρόνια η ελληνοκυπριακή πλευρά είχε Τουρκοκύπριους συνομιλητές οι οποίοι επιθυμούν λύση, έγιναν σημαντικά βήματα προς τα μπροστά. Η παρουσία του Ταλάτ όσο και του Ακιντζί βοήθησαν να επιτευχθούν σημαντικότατες συγκλίσεις σε ζητήματα της εσωτερικής πτυχής του Κυπριακού. Παρότι διάφοροι δεν χάνουν ευκαιρία να δυσφημίζουν τις επιτευχθείσες συγκλίσεις, η πραγματικότητα είναι ότι αυτές αποτελούν ένα κεκτημένο πάνω στο οποίο πρέπει να στηριχθούμε για να προχωρήσουμε μπροστά αν κι εφόσον γίνει κατορθωτή η συνέχιση των διαπραγματεύσεων από το σημείο που διακόπηκαν.
Είναι παραδεκτό ότι η Τουρκία έχει καθοριστικό λόγο στην επίτευξη λύσης. Είναι αυτή που αποφασίζει για ζητήματα τεράστιας σημασίας για την ελληνοκυπριακή κοινότητα. Αυτά είναι τα ζητήματα της διεθνούς πτυχής του Κυπριακού (εγγυήσεις, κατοχικά στρατεύματα, επεμβατικά δικαιώματα, έποικοι). Αναμφίβολα η Τουρκία διεκδικεί ρόλο και για άλλα ζητήματα που αφορούν στην εσωτερική πτυχή (π.χ. διαχείριση και εκμετάλλευση ΦΑ, ζητήματα ιθαγένειας και ισότιμης μεταχείρισης Ελλήνων και Τούρκων πολιτών κ.λπ.). Αυτό το γεγονός όμως δεν μηδενίζει τον ρόλο του Τουρκοκύπριου ηγέτη και γενικότερα της τουρκοκυπριακής κοινότητας στην προσπάθεια επίτευξης λύσης. Κάθε άλλο! Η σύγκλιση ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής πλευράς σε διάφορα ζητήματα δημιουργεί δυναμικές και προοπτικές.
Πολλοί διερωτώνται κατά πόσο είναι ποτέ δυνατό να εμπιστευτούμε την Τουρκία του Ερντογάν για να κάνουμε χωριό μαζί της. Δεν βλέπετε, λένε, τι κάνει στη Συρία;
Λογικό το ερώτημα. Η απάντηση όμως είναι απλή. Αυτή την Τουρκία, που δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε, είναι καλύτερο να συνεχίσουμε να την έχουμε δίπλα μας να κατέχει μεγάλο μέρος του εδάφους μας ή να προσπαθούμε να πετύχουμε λύση που να τερματίζει την παρουσία της και τον ρόλο της στην Κύπρο; Ασφαλώς το δεύτερο. Τούτο όμως για να γίνει χρειάζεται λύση που θα προκύψει μέσα από διαπραγματεύσεις. Αλλιώς δεν γίνεται εκτός κι αν πιστέψουμε τις προφητείες για το ξανθό γένος που θα μας απελευθερώσει. Σε κάθε περίπτωση ο μόνος τρόπος για να ελεγχθούν οι προθέσεις της Τουρκίας είναι το διαπραγματευτικό τραπέζι.
Η συνέχιση των προσπαθειών για λύση ανοίγει προοπτικές. Η καθήλωση από φόβο στην αδράνεια συντηρεί και ανατροφοδοτεί τη διχοτόμηση, που ήδη βρίσκεται επί θύραις.
* Εκπρόσωπος Τύπου ΑΚΕΛ, βουλευτής Λευκωσίας.
