Όρους και προϋποθέσεις θέτουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης για να δώσουν τη θετική τους ψήφο στο πολυσυζητημένο νομοσχέδιο για την παραχώρηση κρατικών εγγυήσεων ύψους €1,5 δισ. για να δοθεί στις επιχειρήσεις, καθώς και των χορηγιών ύψους €100 εκατ.

Από τη στιγμή που ο υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης τους ξεκαθάρισε πως το Υπουργείο Οικονομικών δεν θα προχωρήσει σε περαιτέρω αναθεώρηση του νομοσχέδιου, τα κόμματα ετοίμασαν μεγάλο αριθμό τροπολογιών. Συγκλίσεις μεταξύ των αντιπολιτευόμενων κομμάτων υπάρχουν σε σχέση με τη μείωση του ύψους της κρατικής εγγύησης, καθώς και σε σχέση με την ενίσχυση της διαδικασίας ελέγχου παραχώρησης δανείων με κρατική εγγύηση.

Συγκεκριμένα απαιτούν τη συμμετοχή του Γενικού Ελεγκτή ως παρατηρητή στην Επιτροπή Παρακολούθησης. Επιπλέον, απαιτούν και αύξηση της κρατικής χορηγίας που θα δοθεί στις πολύ μικρές επιχειρήσεις και στους αυτοτελώς εργαζόμενους, αλλαγή την οποία η ίδια η Βουλή δεν μπορεί να επιφέρει από μόνη της, καθώς η αύξηση των δημόσιων δαπανών είναι αντισυνταγματική. Στην αντίπερα όχθη, ο ΔΗΣΥ παραθέτει τους λόγους για τους οποίους θα στηρίξει το νομοσχέδιο. Επίσης επιχειρηματολογεί γιατί είναι αναγκαίο το εργαλείο των κρατικών εγγυήσεων για τις επιχειρήσεις.

Πάντως, η συζήτηση του συγκεκριμένου νομοσχέδιου έχει καταντήσει σήριαλ. Συζητείται εδώ και ενάμιση μήνα και πηγαινοέρχεται μεταξύ Υπουργείου Οικονομικών και Βουλής. Στην κυβερνητική πλευρά επικρατεί έντονη ανησυχία, καθώς με τις τροπολογίες που θα επιφέρουν τα κόμματα ενδεχομένως να μην μπορεί να εφαρμοστεί το εργαλείο των κρατικών εγγυήσεων. Επίσης, υπάρχει προβληματισμός πως κάποιες τροπολογίες θα είναι αντισυνταγματικές, κάτι που θα οδηγήσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε αναπομπή του νόμου. Στο μεταξύ προσπάθεια να βρεθεί η χρυσή τομή θα καταβληθεί και στην αυριανή σύσκεψη των αρχηγών των κομμάτων υπό τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. 

ΑΚΕΛ: Έμφαση στη στήριξη και όχι στον δανεισμό

Να δοθεί περισσότερη έμφαση στην απευθείας στήριξη, παρά στον δανεισμό, τονίζει το ΑΚΕΛ, το οποίο επιδιώκει να επέλθουν πέντε αλλαγές στο νομοσχέδιο. Συγκεκριμένα το ΑΚΕΛ προτείνει :
-Αύξηση του συνολικού ποσού της εφάπαξ χορηγίας που απευθείας θα δοθεί στις πολύ μικρές επιχειρήσεις και στους αυτοτελώς εργαζόμενους. Το ΑΚΕΛ καλεί την κυβέρνηση να ανταποκριθεί στο καθολικό αίτημα των κομμάτων της αντιπολίτευσης και να αυξήσει το ποσό (η Βουλή από μόνη της δεν έχει δικαίωμα να το κάνει).
– Διαφοροποίηση των κριτηρίων έτσι ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των δικαιούχων για χορηγία και για δανεισμό.
– Μείωση του ύψους των εγγυήσεων για να περιοριστεί ο βαθμός έκθεσης του κράτους.
– Ενίσχυση των διαδικασιών ελέγχου των τραπεζών.
– Ενίσχυση του ρόλου της Βουλής στις διαδικασίες.

Όπως υποστηρίζει το ΑΚΕΛ, το εργαλείο των κρατικών εγγυήσεων είναι αναποτελεσματικό και δεν θα επιτευχθεί ο στόχος για στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Τονίζει πως οι περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι υπερδανεισμένες, βρίσκονται σε συνθήκες οικονομικής αβεβαιότητας και δεν θα επιλέξουν να καταφύγουν σε δανεισμό. Σύμφωνα με το ΑΚΕΛ, η κυβέρνηση περιέλαβε στο αναθεωρημένο νομοσχέδιο  απευθείας στήριξη ύψους €100 εκατ. για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις και τους αυτοτελώς εργαζόμενους, επισημαίνοντας πως είναι θετικό βήμα, αλλά το ποσό είναι ανεπαρκές.

ΔΗΚΟ: Επιμένει στη συμμετοχή του Γενικού Ελεγκτή

Στη συμμετοχή του Γενικού Ελεγκτή ως παρατηρητή στην Επιτροπή Παρακολούθησης για ζητήματα που δεν αφορούν την τραπεζική δέουσα επιμέλεια εμμένει το ΔΗΚΟ, για να αποφευχθούν, όπως τονίζει, αυθαιρεσίες και παρεμβάσεις. Στόχος, σημειώνει, είναι να διασφαλιστεί πως τα χρήματα των φορολογούμενων θα χρησιμοποιηθούν ορθά. Παράλληλα ζητά να ξεκαθαρίσει ο μηχανισμός ανάκτησης της εγγύησης και ο καθορισμός της ζημιάς για να μην υπάρχουν σκιώδεις διαδικασίες. Το ΔΗΚΟ προτείνει μείωση και τμηματική παραχώρηση των κρατικών εγγυήσεων.

Συγκεκριμένα, εισηγείται η πρώτη έκδοση κυβερνητικών εγγυήσεων να είναι ύψους €1 δισ. και παράλληλα να γίνονται αναλογικές μειώσεις στις διάφορες κατηγορίες των δικαιούχων. Σύμφωνα με το ΔΗΚΟ, με την τμηματική παραχώρηση των εγγυήσεων θα γίνεται καλύτερος έλεγχος και παρακολούθηση της διαδικασίας. Προτείνει επίσης, όπως κάποιες σημαντικές πρόνοιες που περιλαμβάνονται στο διάταγμα να ενσωματωθούν στο νομοσχέδιο καθώς το διάταγμα ανά πάσα στιγμή μπορεί να διαφοροποιηθεί. Επιπλέον, το ΔΗΚΟ απαιτεί την αύξηση της κρατικής χορηγίας που θα παραχωρηθεί στις μικρές επιχειρήσεις και στους αυτοτελώς εργαζόμενους.

Εισηγείται και τη μείωση της έκθεσης του κράτους αναφορικά με τις μη εξασφαλισμένες δανειοδοτήσεις ώστε να μειωθεί η πιθανότητα μη προβλέψιμων πιστωτικών ζημιών. Όπως επισημαίνει, όσο χαμηλότερο ποσοστό έχουν οι μη εξασφαλισμένες δανειοδοτήσεις, τόσο ασφαλέστερο θα είναι για τις κρατικές εγγυήσεις.

ΕΔΕΚ: Αρνητικές είναι κάποιες πρόνοιες του νομοσχέδιου

Άκρως αρνητικές είναι κάποιες πρόνοιες που περιλαμβάνονται στο επίμαχο νομοσχέδιο, υποστηρίζει η ΕΔΕΚ. Συγκεκριμένα, θεωρεί πως:
-Δεν είναι δεοντολογικά ορθό κάποιοι δανειολήπτες να λαμβάνουν δάνειο με υποθήκη ακινήτου και κάποιοι χωρίς υποθήκη ακινήτου και μόνο με την κρατική εξασφάλιση.
– Διαφωνεί με την πρόνοια με την οποία η τράπεζα έχει το δικαίωμα να πωλεί το δάνειο σε εταιρεία εξαγοράς πιστώσεων.
– Αντίθετη είναι και με την πρόνοια που αφορά τη δυνατότητα εκποίησης του ακινήτου σε περίπτωση που το δάνειο θα γίνει μη εξυπηρετούμενο.

Παράλληλα, υποδεικνύει πως από τη στιγμή που το δάνειο παραχωρείται με κύριο στόχο να παραμείνουν βιώσιμες οι εταιρείες, να δοθεί ρευστότητα στην αγορά για επανεκκίνηση της οικονομίας και για να αυξηθούν τα έσοδα του κράτους, το νομοσχέδιο θα έπρεπε να προστατεύει τον δανειολήπτη και όχι να τον εκθέτει στους πιο πάνω κινδύνους.

Μάλιστα η ΕΔΕΚ προχώρησε και σε αντιπρόταση η οποία προβλέπει:
-Την  ομοιόμορφη παραχώρηση των δανείων σε όλους τους αιτητές.
-Να διαγραφούν οι πρόνοιες για την πώληση δανείων και για τις εκποιήσεις.
– Τα μελλοντικά διατάγματα του υπουργού Οικονομικών να τυγχάνουν της έγκρισης της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής.
– Να ανασταλεί η παραχώρηση μερισμάτων στους μετόχους των εταιρειών που θα τύχουν δανειοδότησης.

Ωστόσο, τονίζει πως στο νέο νομοσχέδιο υπήρξαν κάποιες αλλαγές προς την κατεύθυνση των υποδείξεων και της ΕΔΕΚ, όπως είναι η απευθείας παραχώρηση μισού δισεκατομμυρίου σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και αυτοτελώς εργαζομένους, καθώς και η βελτίωση της πρόνοιας για τη διαδικασία μη απόλυσης προσωπικού από τις επιχειρήσεις που θα επωφεληθούν.

Αλληλεγγύη: Να αυξηθεί η εφάπαξ κρατική στήριξη

Η Αλληλεγγύη ζητά να αυξηθούν σε πιο ρεαλιστικά επίπεδα τα εφάπαξ ποσά της κρατικής στήριξης που θα δοθεί απευθείας στους αυτοτελώς εργαζόμενους και στις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Επίσης, προτείνει να μπει οροφή στα ποσά των δανείων της κάθε κατηγορίας ανάλογα με τον αριθμό των εργαζομένων και τον κύκλο εργασιών του κάθε δικαιούχου. Παράλληλα, εισηγείται να καταστούν πιο αυστηρές οι κυρώσεις και να αυξηθούν οι ποινές ειδικά για τις τράπεζες που θα παραβιάσουν τη νομοθεσία και θα καταχραστούν την κρατική εγγύηση.

Επιπλέον, η Αλληλεγγύη καλεί το Υπουργείο Οικονομικών να προχωρήσει σε μείωση των επιτοκίων και να περιληφθεί πρόνοια με την οποία τόσο το Υπουργείο Οικονομικών όσο και η Κεντρική Τράπεζα να ενημερώνουν την Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής σε μηνιαία βάση τους πρώτους τρεις μήνες και μετά σε τριμηνιαία βάση. Επιπρόσθετα, εισηγείται πως για ενίσχυση της διαφάνειας και του ελέγχου να παρευρίσκεται ως παρατηρητής στην Επιτροπή Παρακολούθησης εκπρόσωπος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας μόνο για ελέγχους που αφορούν τις συνταγματικές αρμοδιότητες της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Σύμφωνα με την Αλληλεγγύη για να αποφευχθεί η μελλοντική επιβάρυνσης του δημόσιου χρέους θα ήταν καλό να μειωθούν όσο γίνεται οι μη εξασφαλισμένες χορηγήσεις.

Τέλος, εισηγείται η διαδικασία εξέτασης των αιτημάτων από τις τράπεζες να διεκπεραιώνεται με προτεραιότητα και εντός εύλογου χρονικού διαστήματος.

Συμμαχία Πολιτών: Ύψιστη προτεραιότητα ο έλεγχος

Περισσότερη διαφάνεια και περαιτέρω έλεγχο ζήτησε η Συμμαχία Πολιτών, στις διαβουλεύσεις κομμάτων και κυβέρνησης για τις κρατικές εγγυήσεις.

Συγκεκριμένα, η Συμμαχία θεωρεί πως αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα ο έλεγχος σε σχέση με το ποιοι θα πάρουν τα εν λόγω δάνεια από τις τράπεζες, ώστε να αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος. Επιπρόσθετα προτείνει αύξηση των κυρώσεων και των προστίμων, σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι τράπεζα παραβίασε τους όρους και τις προϋποθέσεις παραχώρησης δανείων σε εταιρείες που έχουν ΜΕΔ ή δεν είναι βιώσιμες.

Παράλληλα, η Συμμαχία Πολιτών ζήτησε από το υπουργείο Οικονομικών να προχωρήσει στην αύξηση της απευθείας χορηγίας και στήριξης στις μικρές/πολύ μικρές επιχειρήσεις και αυτοεργοδοτούμενους, προτείνοντας τα εξής:
-Να αυξηθεί το κονδύλι απευθείας στήριξης από τα €100 στα €300 εκατομμύρια, με παράλληλη μείωση του κονδυλίου για τις κρατικές εγγυήσεις, το οποίο θεωρεί πως δεν θα εξαντληθεί.
-Να μειωθούν τα επιτόκια, αφού το τέλος για την παροχή εγγύησης θα το πληρώσει ο δανειζόμενος κι όχι η τράπεζα.

Οικολόγοι: Να απαγορευθούν δια νόμου οι απολύσεις

Υπό όρους θα συναινέσουν οι Οικολόγοι στην έγκριση του νομοσχέδιου και καλούν την κυβέρνηση να υιοθετήσει τις προτάσεις τους. Συγκεκριμένα,  ζητούν να τηρηθούν οι ελάχιστες προϋποθέσεις που αφορούν:
-Τη συμμετοχή του Γενικού Ελεγκτή στην Επιτροπή Παρακολούθησης ως παρατηρητής.
-Συμπερίληψη πρόνοιας στο νόμο η οποία απαγορεύει τις απολύσεις εργαζομένων από τις επιχειρήσεις οι οποίες συμμετέχουν στο σχέδιο στήριξης.
-Να επεκταθεί σε 90 τουλάχιστον μέρες το κριτήριο των 30 ημερών καθυστερημένης δόσης
-Να μην επιτρέπεται στον υπουργό Οικονομικών να αλλάζει με διατάγματα βασικές πρόνοιες του νόμου.    
-Να εξαιρεθούν οι εταιρείες που έχουν αποκλειστεί από τις δημόσιες προσφορές. 
-Να εξασφαλιστεί ότι το σχέδιο θα αφορά κυρίως τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Παράλληλα σημειώνουν πως από την πρώτη στιγμή που είχε κατατεθεί το νομοσχέδιο, είχαν εκφράσει την άποψη να υπάρξει απευθείας στήριξη προς τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Όπως τονίζουν, σε μια χώρα με πρόβλημα δανεισμού των επιχειρήσεων θα είναι πολύ επικίνδυνο να αυξηθεί μέσω των προγραμμάτων στήριξης, ο ιδιωτικός δανεισμός. «Ένας επιπλέον λόγος- αλλά ιδιαίτερα σημαντικός για εμάς τους οικολόγους- είναι η διαπίστωση ότι μόνο μέσω των κρατικών χορηγιών θα μπορούσαν να μπουν κριτήρια που να έχουν να κάνουν με την πράσινη ανάκαμψη», σημειώνουν. Πρόταση, που όπως ανέφεραν, απορρίφθηκε. Μάλιστα σημειώνουν πως τα €100 εκατ. απευθείας στήριξης είναι καλοδεχούμενη αλλά τα ποσά είναι μικρά και χωρίς βιώσιμα κριτήρια.

ΕΛΑΜ: Εξυπηρετεί τα τραπεζικά συμφέροντα το νομοσχέδιο

Το EΛΑΜ διαφωνεί με το νομοσχέδιο για δανειοδότηση των επιχειρήσεων. Το ΕΛΑΜ θεωρεί πως η ενίσχυση της ρευστότητας, μέσω παροχής των απαραίτητων διευκολύνσεων και χρηματοδότησης, είναι σημαντικό ούτως ώστε να μη βιώσουμε μια νέα οικονομική κρίση. Σύμφωνα με το ΕΛΑΜ η κυβέρνηση θα πρέπει να βρει τρόπους στήριξης των επιχειρήσεων και κατ’ επέκταση της κοινωνίας.

Συνολικά 24 προτάσεις έχει αποστείλει το ΕΛΑΜ στο Προεδρικό και στο Υπουργείο Οικονομικών. Μια από αυτές αφορούσε την παραχώρηση στις εταιρείες δικαιώματος ορίου παρατραβήγματος 10%-20% βάση του περσινού τζίρου (turnover) με μέγιστο ποσό τις 100.000 ευρώ χωρίς επιπρόσθετες εξασφαλίσεις. Όπως υποστηρίζει, με αυτόν τον τρόπο θα δινόταν περισσότερη ρευστότητα στις επιχειρήσεις, για να αποφευχθεί είτε το κλείσιμό τους, είτε η απόλυση προσωπικού.

Σύμφωνα με το ΕΛΑΜ, το συγκεκριμένο νομοσχέδιο εξυπηρετεί για άλλη μια φορά μόνο τα τραπεζικά συμφέροντα και όχι τα συμφέροντα του λαού. Όπως σημειώνει, παρά τις εξαγγελίες της κυβέρνησης για στήριξη των πολιτών, εντούτοις δεν υπήρξαν πράξεις. Καταλήγοντας αναφέρουν ότι «όπως η κυβέρνηση δεν θέλει δανειοδότηση από την ΕΕ, έστω και χαμηλότοκη, αλλά απευθείας χρηματοδότηση, έτσι και ο λαός περιμένει στήριξη από την κυβέρνηση με την απευθείας παροχή ρευστότητας και όχι νέα δάνεια, που σε περίοδο ύφεσης ίσως αποβούν μοιραία για πολλές επιχειρήσεις και νοικοκυριά».

ΔΗΣΥ: Η κυβέρνηση δεν είναι και δεν μπορεί να είναι τράπεζα

Άλλη άποψη έχει ο ΔΗΣΥ, ο οποίος παραθέτει τους λόγους για τους οποίους θα στηρίξει το νομοσχέδιο. Επίσης επιχειρηματολογεί γιατί είναι αναγκαίο το εργαλείο των κρατικών εγγυήσεων για τις επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τον ΔΗΣΥ, οι εγγυήσεις της κυβέρνησης προς τις επιχειρήσεις πρέπει να ψηφιστούν διότι θα δώσουν περισσότερη ρευστότητα στην οικονομία με πολύ χαμηλό κόστος. Όπως επισημαίνει, τα χρήματα θα καταλήξουν στις επιχειρήσεις που τα χρειάζονται, με την προϋπόθεση ότι είναι βιώσιμες. Σύμφωνα με τον ΔΗΣΥ, αντί η κυβέρνηση να δανειστεί €1,5 δισ. και να τα δώσει κατευθείαν προς τις επιχειρήσεις, τα χρήματα θα τα δώσουν οι τράπεζες, από τη δική τους ρευστότητα, έναντι πολύ χαμηλού επιτοκίου και με σημαντικό κίνητρο να τα εισπράξουν, προκειμένου να μην υποστούν ζημιές.

Παράλληλα, σημειώνει πως η κυβέρνηση θα πληρώσει το 70% της ζημιάς, μόνο σε περίπτωση που κάποιες επιχειρήσεις δεν αποπληρώσουν τα δάνειά τους και εφόσον οι τράπεζες εξαντλήσουν όλα τα μέσα για να εισπράξουν τα χρήματα. Υποδεικνύει, επίσης, πως αν οι πλείστες επιχειρήσεις αποπληρώσουν τα δάνειά τους, τότε η κυβέρνηση μπορεί να πληρώσει ελάχιστα. Επιπλέον, υποστηρίζει πως οι εγγυήσεις είναι ένα σημαντικό εργαλείο το οποίο μπορεί να διοχετεύσει ρευστότητα στην αγορά με ελάχιστο κόστος για τον φορολογούμενο. Όπως εξηγεί, αν το κράτος δανειστεί το αντίστοιχο ποσό και προσφέρει δάνεια στις επιχειρήσεις, τότε το δημόσιο χρέος θα αυξηθεί πάρα πολύ και το κόστος στον φορολογούμενο πολύ περισσότερο, αφού η κυβέρνηση δεν είναι και δεν μπορεί να είναι τράπεζα.