Αντιπαράθεση έχει ξεσπάσει με αφορμή τη δασική πυρκαγιά κοντά σε κατοικημένη περιοχή στην Αγία Νάπα την περασμένη Κυριακή, μεταξύ ομάδας κατοίκων και Τμήματος Δασών σε σχέση με την απουσία δασικού σταθμού στην επαρχία Αμμοχώστου, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει έγκαιρη παρουσία δασοπυροσβεστών και επαρκούς εξοπλισμού δασοπυρόσβεσης στην επιχείρηση κατάσβεσης της δασικής πυρκαγιάς.
 
Η πυρκαγιά που ξέσπασε πάρα πολύ κοντά σε κατοικημένη περιοχή μπήκε στις αυλές σπιτιών, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να προσπαθούν να την απωθήσουν χρησιμοποιώντας λάστιχα ποτίσματος. Ως αποτέλεσμα, κάηκαν τρία εκτάρια κρατικής δασικής γης και επηρεάστηκαν τέσσερις αυλές παρακείμενων κατοικιών, ενώ από τη φωτιά προκλήθηκαν ζημιές σε υλικά αγαθά και δέντρα στις αυλές των κατοικιών.
 
Μετά από καταγγελίες και παράπονα κατοίκων της περιοχής, ο «Φ» προχώρησε σε έρευνα θέτοντας τα ίδια ερωτήματα τόσο στο Τμήμα Δασών (ΤΔ), όσο και στην Ομάδα Πρωτοβουλίας (ΟΠ) για τη Διάσωση του Κύριου Κρατικού Δάσους Σωτήρας, η οποία συστάθηκε τον Οκτώβριο του 2019 με στόχο την αποτροπή της ανέγερσης γηπέδου γκολφ με παρεμφερείς οικιστικές, εμπορικές και τουριστικές αναπτύξεις στην κρατική δασική γη όπου ξέσπασε η δασική πυρκαγιά.
 
Πόσοι δασικοί σταθμοί υπάρχουν στην επαρχία Αμμοχώστου;
 
ΤΔ: Ένας δασικός σταθμός, αυτός της Δεκέλειας.
ΟΠ: Η επαρχία Αμμοχώστου δεν διαθέτει δασικό σταθμό. Ο δασικός σταθμός Δεκέλειας εμπίπτει στα διοικητικά όρια της επαρχίας Λάρνακας και όχι της επαρχίας Αμμοχώστου.
 
Ποιος είναι ο πιο κοντινός δασικός σταθμός με την περιοχή της δασικής
πυρκαγιάς στην Αγ. Νάπα;
 
ΤΔ: Ο δασικός σταθμός Δεκέλειας.
ΟΠ: Ο δασικός σταθμός Δεκέλειας, ο οποίος καλύπτει σημαντικό τμήμα της επαρχίας Λάρνακας και ολόκληρη την επαρχία Αμμοχώστου, περιλαμβανομένων των διοικητικών ορών Δεκέλειας, Πύλας, Ξυλοτύμπου, Ορμήδειας, Ξυλοφάγου, Άχνας, Αγίου Γεωργίου Αχερίτου, Αγίου Νικολάου Βρυσούλλων, Λιοπετρίου, Αυγόρου, Φρενάρους, Σωτήρας, Αγίας Νάπας, Παραλιμνίου και Δερύνειας.
 
Ποιο πυροσβεστικό εξοπλισμό έχει ο σταθμός, βυτιοφόρο ή υδροφόρα;
 
ΤΔ: Ένα πυροσβεστικό όχημα ταχείας επέμβασης.
ΟΠ: Ο δασικός σταθμός Δεκέλειας διαθέτει ένα μικρό πυροσβεστικό όχημα ταχείας επέμβασης (υδροφόρο), χωρητικότητας 600-800 λίτρων νερού. Το ντεπόζιτο μίας κατοικίας έχει χωρητικότητα 1.000-2.000 λίτρων νερού, τη διπλάσια δηλαδή από το μικρό πυροσβεστικό όχημα ταχείας επέμβασης που διαθέτει ολόκληρη η επαρχία Αμμοχώστου. Το πλησιέστερο μεγάλο πυροσβεστικό όχημα (βυτιοφόρο) του ΤΔ εδρεύει στον δασικό σταθμό Ριζοελιάς, στα διοικητικά όρια Αραδίππου.
 
Τι ώρα δέχθηκε κλήση το 1407 και τι ώρα έφτασε στην πυρκαγιά το Τμήμα Δασών;
 
ΤΔ: Το ΤΔ έλαβε κλήση στο 1407, σχετικά με την πυρκαγιά στο κρατικό δάσος Σωτήρας, στις 17/5/2020, ώρα 13:48. Η πληροφορία προωθήθηκε αμέσως στον Πυροσβεστικό Σταθμό Αμμοχώστου για να συνδράμει και η Πυροσβεστική Υπηρεσία (ΠΥ) στην αντιμετώπιση του περιστατικού. Αυτή είναι πάγια τακτική, στο πλαίσιο της συνεργασίας των δύο υπηρεσιών, ειδικά στις περιοχές που η μια εκ των δύο είναι πλησιέστερα ή διαθέτει περισσότερες δυνάμεις. Στην υπό αναφορά περίπτωση, πρώτα στην περιοχή έσπευσαν τα οχήματα της ΠΥ. Το πυροσβεστικό όχημα του ΤΔ (από τον δασικό σταθμό Δεκέλειας) έφτασε στις 14:30. Τέτοιοι χρόνοι ανταπόκρισης καταγράφονται και σε άλλες περιοχές με πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο έκρηξης και επέκτασης πυρκαγιών.
ΟΠ: Η πρώτη κλήση στο 1407 για αναφορά δασικής πυρκαγιάς έγινε στις 13:50. Ο πρώτος ιδιωτικός εκσκαφέας κατέφθασε στις 14:15 και το πρώτο πυροσβεστικό όχημα της ΠΥ κατέφθασε στις 14:20. Ο δήμος Αγίας Νάπας διαθέτει δύο μεγάλα οχήματα μεταφοράς νερού/ βυτιοφόρα. Την Κυριακή το ένα ήταν χαλασμένο και το άλλο κατέφθασε περίπου στις 14:25. Το μικρό πυροσβεστικό όχημα ταχείας επέμβασης/ υδροφόρο του ΤΔ κατέφθασε στις 14:30, όταν η δασική πυρκαγιά κατέκαψε ήδη την κρατική δασική γη, μεταξύ της αρχικής εστίας και της οικιστικής περιοχής, και επεκτάθηκε στις αυλές των σπιτιών βόρεια της Οδού Κατασπήλων. Τα οχήματα των Πυροσβεστικών Σταθμών Παραλιμνίου και Ξυλοφάγου κλήθηκαν να ανταποκριθούν σχεδόν ταυτόχρονα σε δύο ακόμη πυρκαγιές στην επαρχία Αμμοχώστου, μία σε δασώδη έκταση δίπλα από τον κυκλικό κόμβο Αγίας Νάπας και μία σε αγροτική περιοχή δίπλα από τη μαρίνα Μακρόνησος στην Αγία Θέκλα. Συνεπώς, τα μόνα οχήματα της ΠΥ που επιχειρούσαν στη δασική πυρκαγιά της Αγίας Νάπας παρατάχθηκαν στα όρια του κρατικού δάσους και της οικιστικής περιοχής, βόρεια της Οδού Κατασπήλων, με στόχο την προστασία των ιδιωτικών κατοικιών και όχι του κρατικού δάσους, όπως ορίζουν τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες της ΠΥ. Το καμένο τμήμα του κρατικού δάσους χάθηκε γιατί δεν καταβλήθηκε οποιαδήποτε προσπάθεια περιορισμού ή κατάσβεσης της πυρκαγιάς προτού εξαπλωθεί στην οικιστική περιοχή.
 
Οι ιδιάζουσες συνθήκες της δασικής έκτασης
 
Υπάρχει σχέδιο δασοπυρόσβεσης για το κύριο κρατικό δάσος Σωτήρας, τμήμα του οποίου, στα διοικητικά όρια Αγίας Νάπας, κάηκε;
 
ΤΔ: Υπάρχει σχέδιο δασοπυρόσβεσης, όπως ακριβώς ισχύει για τα υπόλοιπα κρατικά δάση. Ο βαθμός κινδύνου έκρηξης και επέκτασης πυρκαγιών στο δάσος Σωτήρας, λόγω του ήπιου ανάγλυφου του εδάφους, των ειδών της βλάστησης και της ασυνέχειας στην οριζόντια και κατακόρυφη κατανομή της καύσιμης ύλης, χαρακτηρίζεται ως μέτριος. Επαλήθευση της ορθότητας του χαρακτηρισμού του βαθμού κινδύνου ως μέτριου, αποτελούν τα ιστορικά στατιστικά στοιχεία, αφού την τελευταία εικοσαετία είχαμε κατά μέσο όρο λιγότερο από μια πυρκαγιές τον χρόνο και μέση καμένη έκταση 0,26 εκτάρια ανά πυρκαγιά, ενώ η μεγαλύτερη πυρκαγιά στην περιοχή έκαψε 2 εκτάρια.
ΟΠ: Πέρα από το ανάγλυφο εδάφους, τα είδη βλάστησης και την κατανομή της καύσιμης ύλης, ένας πολύ σημαντικός παράγοντας αξιολόγησης και επαλήθευσης της ορθότητας του χαρακτηρισμού του μέτριου βαθμού κινδύνου είναι η εγγύτητα του κρατικού δάσους με οικιστικές περιοχές. Ο παράγοντας αυτός δεν λήφθηκε υπόψη από το ΤΔ στην προκειμένη περίπτωση. Επιπρόσθετα, στα τέλη Ιουλίου 2019, η μεγάλη πυρκαγιά στην περιοχή του αποχετευτικού Αγίας Νάπας κατέκαψε ένα εκτάριο κρατικής δασικής γης και έντεκα εκτάρια ιδιωτικής δασώδους έκτασης (αποτελούμενη από ακακίες, ελιές, αόρατους, θάμνους και φρύγανα). Συνεπώς, η μεγαλύτερη πυρκαγιά πέρσι κατέκαψε συνολικά δώδεκα εκτάρια δασικής και δασώδους έκτασης στα διοικητικά όρια Αγίας Νάπας.
 
Εκπονήθηκε διαχειριστικό σχέδιο για το κρατικό δάσος Σωτήρας από το Τμήμα Δασών;
 
ΤΔ: Η διαχείριση του κρατικού δάσους Σωτήρας ασκείται αποτελεσματικά, με βάση τη δασική πολιτική και τη δασική νομοθεσία.
ΟΠ: Το κύριο κρατικό δάσος Σωτήρας δεν διαθέτει διαχειριστικό σχέδιο, παρότι αποτελεί το τελευταίο ψηλό δάσος της επαρχίας Αμμοχώστου και χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη οικολογική, γεωμορφολογική και υδρολογική αξία. Μεταξύ Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2019, ζητήσαμε επίσημα από το ΤΔ όπως προχωρήσει άμεσα στην κήρυξή του από Προστατευτικό Δάσος σε Εθνικό Δασικό Πάρκο (ΕΔΠ), με βάση το άρθρο 15(β) του περί Δασών Νόμου, και στην εκπόνηση δασικού διαχειριστικού σχεδίου, με βάση τα άρθρα 18 και 19 του περί Δασών Νόμου. Ωστόσο, το μόνο ενδιαφέρον που επέδειξε το ΤΔ για το κύριο κρατικό δάσος Σωτήρας τον τελευταίο ένα χρόνο αφορά το εάν και πού θα ανεγερθεί ιδιωτικό γήπεδο γκολφ με παρεμεφερείς οικιστικές, τουριστικές και εμπορικές αναπτύξεις σε κρατική δασική γη.
 
Ποιος ήταν ο εξοπλισμός του Τμήματος Δασών;
 
ΤΔ: Για την κατάσβεση της συγκεκριμένης πυρκαγιάς, εκτός από το προαναφερθέν πυροσβεστικό όχημα του ΤΔ και τα οχήματα της ΠΥ, επιχείρησαν και δύο άλλα πυροσβεστικά οχήματα του ΤΔ (από δασικούς σταθμούς Ριζοελιάς και Αθαλάσσας αντίστοιχα), τα οποία βρίσκονταν στην πυρκαγιά του Κόρνου. Έλαβαν μέρος δέκα συνολικά άνδρες του ΤΔ.
ΟΠ: Στην κατάσβεση της δασικής πυρκαγιάς συμμετείχε μόνο ένα μικρό πυροσβεστικό όχημα ταχείας επέμβασης, χωρητικότητας 600-800 λίτρων νερού. Τα άλλα δύο μικρά πυροσβεστικά οχήματα του ΤΔ (από δασικούς σταθμούς Ριζοελιάς και Αθαλάσσας αντίστοιχα) κατέφθασαν στην περιοχή όταν η πυρκαγιά είχε ήδη φτάσει στις παρυφές του κρατικού δάσους Σωτήρας και είχε επεκταθεί στην οικιστική περιοχή.