Ποια είναι τα κριτήρια που πρέπει να πληροί ένας άνθρωπος για να ενεργεί ως αντιπρόσωπος άλλων;
Θα πρέπει να εντέλλεται να εκπληρώσει συγκεκριμένη αποστολή και μάλιστα ενδεχομένως να καθορίζονται και συγκεκριμένες πράξεις και τακτικές προς αυτό.
Το πλέον σημαντικό όμως, είναι ότι ο αντιπρόσωπος/εντολοδόχος είναι ανά πάσα στιγμή ανακλητός, εφόσον ο εντολέας το αποφασίσει.
Ο αντιπρόσωπος είναι υπό τον συνεχή έλεγχο του εντολέα του και μπορεί να φέρει υποχρέωση προς αποζημίωση του εντολέα του αν οι πράξεις του αντιπροσώπου/εντολοδόχου προκαλέσουν βλάβη και ζημιά στον εντολέα.
Σήμερα στον δυτικό κόσμο έχουμε φιλελεύθερες ολιγαρχίες, σε ένα προ αντιπροσωπευτικό σύστημα. Ζούμε στην εποχή του Δράκοντα και είμαστε πολιτικά στις παρυφές του 700 π.Χ.
Το 700 π.χ., στο προ αντιπροσωπευτικό σύστημα του Δράκοντα, στην αρχαία Αθήνα, ολόκληρο το πολιτικό σύστημα ανήκε εξ ολοκλήρου στην ολιγαρχία, που το έλεγχε και η κοινωνία δεν συμμετείχε θεσμικά αλλά λειτουργούσε ως ιδιώτης.
Επίσης, υπήρχε η δανειοδότηση υπό τον όρο της υποθήκευσης της ατομικής σου ελευθερίας!
Σήμερα βρισκόμαστε επακριβώς σε αυτό το ιστορικό σημείο! Ιδιώτες χωρίς θεσμικό ρόλο, φορτωμένοι με δάνεια που υποθηκεύουν την ατομική μας ελευθερία.
Τι είναι αυτό που καθιστά όλους εμάς σήμερα ανελεύθερους και ανήμπορους να γίνουμε πολίτες; Μα φυσικά η οικονομική μας εξάρτηση, τα ατέρμονα ατελείωτα οικονομικά βάρη, σε ένα φαύλο κύκλο που δεν τελειώνει ποτέ.
Η Σεισάχθεια ήταν ένα τεράστιο βήμα προς τη Δημοκρατία.
Ο Σόλων δεν καθιέρωσε τη Δημοκρατία αλλά την αντιπροσώπευση.
Η κοινωνία πλέον ήταν εντολέας και το πολιτικό προσωπικό ο εντολοδόχος, που εκτελούσε τις εντολές του Δήμου, που δεν ήταν πια ιδιώτης αλλά πολίτης.
Το πολιτικό προσωπικό ήταν υπό τον άμεσο έλεγχο του Δήμου, που μπορούσε ανά πάσα στιγμή να τον ανακαλέσει, να τον ελέγξει, να τον δικάσει, να τον τιμωρήσει!
Φτάνουμε στον Κλεισθένη στο 500 πΧ, όταν ο Δήμος πλέον ενδύθηκε την καθολική ελευθερία, με πρώτιστη την πολιτική, αφού κατέκτησε την κοινωνική και την ατομική.
Πλέον, όλες οι αρμοδιότητες ανεξαιρέτως ασκούνταν από τον Δήμο, οι πολίτες αποφάσιζαν για όλα!
Οι δικαστές ήταν πολίτες που διορίζονταν με κλήρο, οι οποίοι πληρώνονταν για τις υπηρεσίες τους!
Καθιερώθηκε η πολιτική μισθοφορία, δηλαδή πληρώνονταν για να είναι πολίτες και να συμμετέχουν στις συνελεύσεις του Δήμου.
Από το ιδεώδες της δουλείας περάσαμε στο ιδεώδες της σχόλης.
Δηλαδή, στο δεδομένο ότι όταν ζεις για να δουλεύεις δεν μπορείς να είσαι εκ των πραγμάτων πολίτης επί της ουσίας!
Τότε, φυσικά, υπήρχε η αώνια εργασία, δηλαδή οι δούλοι παρήγαγαν, σήμερα μπορεί η παραγωγή να αντικατασταθεί από τις μηχανές και την ίδια την τεχνολογία… Αυτό όμως είναι μια άλλη τεράστια συζήτηση.
Σήμερα, βρισκόμαστε στο 700 πΧ και αυτό δεν είναι σχήμα λόγου.
Η κοινωνία δεν λαμβάνει μέρος σε καμιά διαδικασία λήψης των αποφάσεων.
Να μην ξεχνάμε φυσικά ότι Πολίτης σε μια Δημοκρατία, όπως τον καθόρισε ο Αριστοτέλης, είναι αυτός που είναι ικανός να κυβερνηθεί αλλά και να κυβερνήσει.
Αυτό είναι επίσης ένα βασικό ερώτημα, το αν οι άνθρωποι σήμερα με όσα βλέπουμε ως σύνολο έχουν όντως αυτές τις ιδιότητες και νοητικές ικανότητες.
Πέραν αυτού, η Δημοκρατία, η οποία απαιτεί ελεύθερους πολίτες χωρίς οικονομικές εξαρτήσεις, ώστε να αποφασίζουν όντως για το καλόν της Πόλεως.
Τα βαρίδια της οικονομικής εξάρτησης
Το πρώτο που θα πρέπει να διεκδικηθεί είναι η ελάφρυνση της οικονομικής εξάρτησης που έχουμε και αυτό μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους, όπως έχει ήδη επισημανθεί από αυτήν εδώ την στήλη, σε άρθρο μου στις 13/9/2020, που αφορούσε το Καθολικό Βασικό Εισόδημα/Universal Basic Income, που είναι «μια περιοδική πληρωμή σε μετρητά, που παρέχεται άνευ όρων σε όλους, σε ατομική βάση, χωρίς δοκιμή μέσων ή απαίτηση εργασίας».
Αυτή η επαναστατική ιδέα στοχεύει στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, της υγείας, της εκπαίδευσης, της ικανοποίησης από την εργασία και της μείωσης της φτώχειας, της ανεργίας και του εγκλήματος, μεταξύ άλλων, όπως έχουν δείξει με επιτυχία πιλοτικά προγράμματα, όπου πρωτεύων στόχος είναι η κάλυψη των βασικών αναγκών.
Οι δευτερεύοντες στόχοι του, ειδικά στις ανεπτυγμένες χώρες, είναι να διασφαλίσουν ότι, αφού εξασφαλιστούν οι πρωταρχικές ανάγκες, οι άνθρωποι μπορούν να εργαστούν για να αναπτυχθούν, να εμπλακούν στην κοινότητά τους και να ενισχύσουν τη δημοκρατική τους συμμετοχή.
Ο θεσμός των δημοψηφισμάτων
Ήδη, σε χώρες με υψηλό βιοτικό επίπεδο, πολίτες ασκούν μια κάποιας μορφής δημοκρατική παρέμβαση, όπως είναι τα δημοψηφίσματα στην Ελβετία αλλά και σε χώρες εντός της ΕΕ, όπως είναι η Ολλανδία, μια χώρα με πληθυσμό 17 εκατομμύρια.
Το 2015 τέθηκε σε ισχύ νόμος περί δημοψηφισμάτων, με την πρωτοβουλία διεξαγωγής του να ανήκει στους πολίτες.
Ο νόμος για τα δημοψηφίσματα είναι κατά βάση διορθωτικός, δηλαδή η πρωτοβουλία διεξαγωγής του αναλαμβάνεται εναντίον ενός νόμου, δηλαδή, δεν μπορούν οι πολίτες να προτείνουν συγκεκριμένο νόμο και να τον προωθήσουν μέσω δημοψηφίσματος.
Μέσα σε 4 εβδομάδες από την ενεργοποίηση της διαδικασίας της πρωτοβουλίας, θα πρέπει να περισυλλέξουν 10 χιλιάδες υπογραφές, τις οποίες θα υποβάλουν προς έγκριση.
Αφού πιστοποιηθούν και εγκριθούν οι υπογραφές, τότε θα περάσουμε στη δεύτερη δικλείδα ασφαλείας, που είναι η περισυλλογή 300 χιλιάδων υπογραφών μέσα σε 6 εβδομάδες.
Επίσης, από την 1/4/2012, η ΕΕ καθιέρωσε την «Πρωτοβουλία των Πολιτών», όπου ένα εκατομμύριο πολίτες από τουλάχιστον ένα τέταρτο των κρατών μελών της ΕΕ, μπορούν να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει νομοθεσία σε τομείς για τους οποίους έχει αρμοδιότητα.
Την κάθε πρωτοβουλία πρέπει να οργανώσει επιτροπή από τουλάχιστον 7 πολίτες της ΕΕ, οι οποίοι διαμένουν σε τουλάχιστον 7 διαφορετικά κράτη μέλη και η επιτροπή έχει στη διάθεσή της ένα χρόνο για να συγκεντρώσει τις υπογραφές. Οι υπογραφές πρέπει με τη σειρά τους να πιστοποιηθούν από τις αρμόδιες αρχές κάθε κράτους μέλους, από το οποίο προέρχονται. Οι υπεύθυνοι των πρωτοβουλιών που κρίνονται αποδεκτές συμμετέχουν σε ακρόαση που οργανώνει το ΕΚ, η δε Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διορία τριών μηνών να εξετάσει κάθε πρωτοβουλία και να αποφασίσει πώς θα ανταποκριθεί.
Προφανώς, αυτές οι διαδικασίες δεν είναι σε τόσο βαθμό δημοκρατικά εκτεταμένες, όπως πχ στην Ελβετία, όπου κάθε μήνα διεξάγονται ένα ή δύο δημοψηφίσματα για όλα τα ζητήματα, με πλέον βασικό αποτέλεσμα την εξασθένιση ισχύος των πολιτικών κομμάτων, αφού το σύστημα αυτό επιτρέπει στους πολίτες να εκφράζουν τις ιδέες τους με έναν άμεσο τρόπο. Κατέστησε, πάντως, περιττή μια κατά τα άλλα σημαντική λειτουργία ενός κόμματος, τη συλλογή και διατύπωση (aggregation and articulation) πολιτικών επιλογών στο εκλογικό σώμα.
Τίποτα δεν χαρίζεται, όλα κερδίζονται, όταν τα διεκδικούμε και τα θέλουμε αληθινά!
* Advocates-Legal Consultants
