Τα 3 «άλφα» της εποχής μας

Όσο μοιρολατρική κι αν ακούγεται η διαπίστωση του ποιητή γι’ αυτό τον κόσμο που δεν αλλάζει ποτέ, άλλο τόσο μεγάλη είναι η αλήθεια που αποκαλύπτει για την κυνική εποχή μας. «Η Ευρώπη σήμερα αποτελεί μια άγκυρα σταθερότητας σ’ έναν ανασφαλή κόσμο», τόνισε ο ορισθείς αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς, ο οποίος προσεχώς θα αναλάβει το πολυσυζητημένο χαρτοφυλάκιο για την «προστασία του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής» στη νέα Κομισιόν. Σε διάλεξη που έδωσε πρόσφατα ο νέος Επίτροπος αναφέρθηκε στα τρία «Α» που πλέον αποτελούν τον κανόνα και όχι την εξαίρεση στον κόσμο μας: Αβεβαιότητα, Αστάθεια, Ανασφάλεια. 

Τα τρία «Α» υπήρχαν από καταβολής κόσμου και πολύ δύσκολα θα εκλείψουν. Εκείνο που τα κάνει σήμερα να εμφανίζονται πιο έντονα είναι η αμεσότητα που δημιουργεί η αστραπιαία ταχύτητα της πληροφόρησης και της επικοινωνίας. Μόλις πριν μερικά χρόνια η πρόσβασή μας στην πληροφορία ήταν ενεργητική, τώρα όμως έγινε κι αυτή παθητική. Δεν πηγαίνουμε εμείς σε αυτήν όπως παλαιότερα αλλά εισχωρεί στη ζωή μας σε χρόνο και σε τόπο που δεν ορίζουμε εμείς αλλά το ίδιο το γεγονός και εκείνοι που διαχειρίζονται τη διακίνηση της πληροφορίας. Αυτό από μόνο του είναι αρκετό για να διευρύνει τη σημασία και την ένταση των τριών «Α» στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου. Υπάρχει όμως και ένα τέταρτο άλφα, που είναι ακριβώς δημιούργημα του προηγούμενων τριών, σε συνδυασμό με τις πολλαπλές απαιτήσεις του τρόπου ζωής μας: Η Αδιαφορία. 

Εκτός από τις γεωπολιτικές και γεωοικονομικές αλλαγές, τεράστιες είναι και οι γεωτεχνολογικές μεταβολές που συντελούνται δίπλα μας, γεγονός που επηρεάζει άμεσα τη ζωή μας και διαμορφώνει την αντίληψη που έχουμε για μια σειρά από πρόσωπα και γεγονότα, το πώς αντιδρούμε, αν αντιδρούμε, πότε αντιδρούμε και γιατί αντιδρούμε. Όλα αυτά σε μεγάλο βαθμό καθορίζουν και τις πεποιθήσεις μας. Τα τελευταία χρόνια ανατράπηκαν σταθερές αρκετών δεκαετιών και παρά το γεγονός ότι όντως στην Ευρώπη βιώνουμε το μεγαλύτερο διάστημα που υπήρξε ποτέ χωρίς πόλεμο, εντούτοις δεν πρέπει να λησμονούμε το κόστος που προκαλεί σε μια κοινωνία η απώλεια της εργασίας και η αποστέρηση πολλών άλλων δικαιωμάτων και κατακτήσεων εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. 

Η Αβεβαιότητα, η Αστάθεια και  η Ανασφάλεια είναι συγκοινωνούντα δοχεία ιδιαίτερα σε μια εποχή κατά την οποία το ατομικό κατισχύει του συλλογικού και το «εγώ» επιβάλλεται του «εμείς». Όλα αυτά καθιστούν ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη αποτελεσματικής διακυβέρνησης σε κρατικό αλλά και κοινοτικό επίπεδο, αν στ’ αλήθεια θέλουμε η Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι  «η άγκυρα σταθερότητας σ’ έναν ανασφαλή κόσμο». Δυστυχώς όμως η μέχρι τώρα αποτυχία της ΕΕ να δώσει ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες λύσεις στην προσφυγική και μεταναστευτική κρίση δεν δημιουργεί πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για δικαίωση του μικρού Κεμάλ του ποιήματος, που νόμιζε πως θ’ αλλάξει τον κόσμο. Ας ελπίσουμε ότι τουλάχιστον δεν θα γίνει χειρότερος. Καληνύχτα.