Τη διεξαγωγή διοικητικής έρευνας, έτσι ώστε να διαφανεί κατά πόσο προκύπτουν πειθαρχικά ή ποινικά αδικήματα, από τον Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών (ΟΑΠ) και το υπουργείο Εμπορίου σε σχέση με τις ενέργειες προώθησης γεωργικών προϊόντων στις τρίτες χώρες και στην εσωτερική αγορά, οι οποίες ενισχύονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ζήτησε η Ελεγκτική Υπηρεσία (ΕΥ). Με επιστολή, ημερ. 30.1.2020, η Υπηρεσία προς τον Υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας και τον Επίτροπο Αγροτικών Πληρωμών, εισηγήθηκε όπως, ως οι καθ΄ύλην αρμόδιες Αρχές, προωθήσουν διαδικασία για τη διεξαγωγή διοικητικής έρευνας, λαμβάνοντας υπόψη και τις διαπιστώσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ). 
 
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ελέγχου του ΕΕΣ, το ποσό της πληρωμής που ελέγχθηκε κρίθηκε ως μη επιλέξιμο σε ποσοστό 100%, αφού διαπιστώθηκε ότι ο δικαιούχος οργανισμός (κυπριακή αγροτική οργάνωση) δεν εφάρμοσε τις προβλεπόμενες διαδικασίες περί δημόσιων συμβάσεων. Η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνει τα ευρήματα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, σε σχέση με τη διαδικασία επιλογής Οργανισμού Εκτέλεσης (ΟΕ) και για τα τέσσερα προγράμματα και καταδεικνύει τη σοβαρότητά τους, αφού για την περίπτωση που διερεύνησε το ΕΕΣ, κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα και θεώρησε όλο το ποσό που καταβλήθηκε ως μη επιλέξιμο.
 
Συνεπώς, αναφέρει η ΕΥ, κατά πάσα λογική πιθανότητα, θα απαιτηθεί από την ΕΕ, η ανάκτηση της δαπάνης, γεγονός που θα έχει σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο στη Δημοκρατία. Το ΕΕΣ διενέργησε έρευνα μόνο για ένα από τα τέσσερα προγράμματα ωστόσο με βάση τα ευρήματα της ΕΥ το ίδιο ισχύει και για τα άλλα τρία με συνολική εκτίμηση δαπάνης €14.414.071. Σημειώνεται ότι τα τρία από τα τέσσερα προγράμματα αφορούν κυπριακή αγροτική οργάνωση και το τέταρτο άλλη εταιρεία. 
 
Η Ελεγκτική Υπηρεσία υπέδειξε ότι, η μη ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού θα έπρεπε να προβληματίσει τους αρμόδιους, ότι ο ΟΑΠ θα έπρεπε να επιβεβαιώνει την αυθεντικότητα των συμβάσεων, μεταξύ του ΟΕ και υπεργολάβων, ενώ στις περιπτώσεις που τιμολόγια ήταν αυξημένα με ποσοστό κέρδους του υπεργολάβου του ΟΕ, υπέδειξε ότι το θέμα θα πρέπει να διερευνηθεί από τον ΟΑΠ. 
 
Επίσης, η Υπηρεσία υπέδειξε ότι, σε όλες τις περιπτώσεις, ο ΟΑΠ θα πρέπει να ζητά την υποβολή αποδείξεων των υπεργολάβων
του ΟΕ. Όσον αφορά στην υλοποίηση του Προϋπολογισμού του Προγράμματος, η Υπηρεσία εξέφρασε την άποψη ότι τόσο η Αρμόδια Εθνική Αρχή (Υπηρεσία Εμπορίου – Κλάδος Προώθησης Γεωργικών Προϊόντων – ΥΕΕΒ) (ΑΕΑ), όσο και ο ΟΑΠ, θα έπρεπε να είχαν ολοκληρωμένη εικόνα για τις ενέργειες που υλοποιήθηκαν. Σχετικά με τη μεταφορά ποσού, σε άλλο λογαριασμό της Προτείνουσας Οργάνωσης (ΠΟ), σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά τη διενέργεια πληρωμής από τον ΟΕ προς την ΠΟ, ίσο με το ποσό της πληρωμής, η Υπηρεσία υπέδειξε τη σοβαρότητα του θέματος και την ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης από τον ΟΑΠ.
 
Στην ειδική έκθεση της ΕΥ αναφέρεται ότι τα πορίσματα του ελέγχου και οι εισηγήσεις διαβιβάστηκαν στον γενικό διευθυντή του υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (YEEB) και τον Επίτροπο Αγροτικών Πληρωμών για τη λήψη των αναγκαίων διορθωτικών μέτρων σε σχέση με καταβολές πληρωμών από τον Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών (ΟΑΠ) στο πλαίσιο μέτρων για Προώθηση Γεωργικών Προϊόντων στις Τρίτες Χώρες και στην Εσωτερική Αγορά οι οποίες ενισχύονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
 
Σε έκθεση η ΕΥ αναφέρει ότι κατά τη διεξαγωγή του ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων του ΟΑΠ για το έτος 2017, έγινε δειγματοληπτικός έλεγχος σε πληρωμές που καταβλήθηκαν από τον ΟΑΠ στο πλαίσιο του υπό αναφορά Μέτρου, από τον οποίο προέκυψε η ανάγκη διενέργειας επιπρόσθετου ελέγχου σε συγκεκριμένες αιτήσεις.
 
Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρεται, εξετάστηκαν οι διαδικασίες επιλογής του Οργανισμού Εκτέλεσης (ΟΕ) για την εφαρμογή τεσσάρων Προγραμμάτων του Μέτρου (Πρόγραμμα ενημέρωσης και προώθησης γεωργικών προϊόντων σε Τρίτες Χώρες-Snack a fruit, Πρόγραμμα Pan-Dora/It’s from Europe, Πρόγραμμα ενημέρωσης και προώθησης νωπής πατάτας στην εσωτερική αγορά, Γερμανία, Αυστρία και Βέλγιο και Πρόγραμμα προώθησης χαλουμιού σε Τρίτες Χώρες, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ)-Κίνα-Αυστραλία), για τα οποία καταβλήθηκε, κατά το έτος 2017, συνολική χρηματοδότηση ύψους €1,5 εκατ.
 
Επίσης, για το Πρόγραμμα προώθησης χαλλουμιού, διενεργήθηκε επιπρόσθετος έλεγχος για όλο το φάσμα των ενεργειών που χρηματοδοτήθηκαν κατά το 2017, ύψους €0,58 εκατ.
 
Όπως αναφέρει η ΕΥ, προκηρύχθηκαν ανοιχτοί διαγωνισμοί με συνολική εκτίμηση δαπάνης ύψους €14 εκατ. που κατακυρώθηκαν στον ίδιο ΟΕ και η ΕΥ εξέφρασε την άποψη ότι, η μη ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού θα έπρεπε να προβληματίσει και υποδείχθηκε ότι θα πρέπει να διερευνηθούν οι λόγοι για τους οποίους η Υπηρεσία Εμπορίου δεν διασφάλισε την εφαρμογή ουσιωδών προνοιών.
 
Τα σημαντικότερα ευρήματα 
  • Για την επιλογή ΟΕ που θα υλοποιούσε τα τέσσερα Προγράμματα, προκηρύχθηκαν ανοιχτοί διαγωνισμοί με συνολική εκτίμηση δαπάνης ύψους €14 εκατ. Όλοι οι διαγωνισμοί κατακυρώθηκαν στον ίδιο ΟΕ. Διαφάνηκε ότι οι πρόνοιες αναφορικά με τη δημοσίευση των διαγωνισμών για επιλογή του ΟΕ, οι οποίες κρίνονται ουσιώδεις, εφαρμόστηκαν με τρόπο που περιόριζε την ευρύτητα συμμετοχής των οικονομικών φορέων στους διαγωνισμούς, με αποτέλεσμα να μην επιτευχθεί η ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού, που ενδεχομένως να διασφάλιζε πιο οικονομικά συμφέρουσες προσφορές. Ενδεικτικά επισημαίνεται ότι, σε μια περίπτωση, λήφθηκε μόνο μια προσφορά. 
  • Σχετικός όρος για κατοχή πιστοποιητικού διασφάλισης ποιότητας, ο οποίος περιλήφθηκε στους όρους των διαγωνισμών, διαφάνηκε ότι ήταν πολύ περιοριστικός, αφού αυτόματα απέκλειε όλα τα διαφημιστικά γραφεία της Κύπρου, που δεν κατείχαν τέτοιο πιστοποιητικό και έδινε προβάδισμα στα διαφημιστικά γραφεία από την Ελλάδα, αφού αφενός ο διαγωνισμός προκηρύχθηκε μόνο στην ελληνική γλώσσα και αφετέρου όλες οι ελληνικές εταιρείες είναι υποχρεωμένες, δια Νόμου, να κατέχουν το εν λόγω πιστοποιητικό.

Ενδεχόμενο διάπραξης απάτης 

Όσον αφορά στο Πρόγραμμα προώθησης χαλλουμιού σε Τρίτες Χώρες, ΗΠΑ, Κίνα και Αυστραλία, διαπιστώθηκαν οι ακόλουθες σοβαρές αδυναμίες:

  • Παράλειψη επιβεβαίωσης της αυθεντικότητας των συμβάσεων που συνάπτονται από τον ΟΕ με άλλες εταιρείες, υπεργολάβους, γεγονός το οποίο εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους, αφού στο παρελθόν, σε παρόμοιες περιπτώσεις, η Υπηρεσία εντόπισε ενδεχόμενο διάπραξης απάτης.
  • Διαφάνηκε  ότι τα περισσότερα τιμολόγια, ειδικά αυτά που αφορούσαν σε ενέργειες που σχετίζονται με διαφήμιση, ενδέχεται να ήταν αυξημένα με το ποσοστό κέρδους του υπεργολάβου του ΟΕ.
  • Δεν εντοπίστηκαν αποδείξεις εισπράξεων από τους υπεργολάβους του ΟΕ για εξόφληση των τιμολογίων τους, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η καταβολή των ποσών.
  • Όπως διαφάνηκε, η εταιρεία με την οποία συνεβλήθη η ΠΟ, για αξιολόγηση της Φάσης Α’ του Προγράμματος, είχε εμπορικές σχέσεις με τους υπεργολάβους του ΟΕ. Ως εκ τούτου, προκύπτει ο κίνδυνος αυτοανασκόπησης και, κατά συνέπεια, τα συμπεράσματα της έκθεσης αξιολόγησης δεν μπορούν να θεωρηθούν ως αξιόπιστα.
  • Διαπιστώθηκε ότι, διευθυντικό στέλεχος της εταιρείας που απορρίφθηκε σε ένα από τους διαγωνισμούς, είχε ιδιάζουσα σχέση με εταιρείες που ενήργησαν ως υπεργολάβοι του ΟΕ που επιλέγηκε, γεγονός που υποδηλοί την πιθανότητα προσυνεννόησης μεταξύ των δύο υποψήφιων προσφοροδοτών.