Για τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα διατεθούν για πράσινες επενδύσεις την επομένη επταετία, αναφέρεται σε συνέντευξη στο Forbes η Επίτροπος Περιβάλλοντος Κλέλια Βασιλείου. Μιλά επίσης για τις σημαντικότερες περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα, για τις ενέργειες που γίνονται για αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και για τα οφέλη που αποκομίζουν οι επιχειρήσεις που επενδύουν στην προστασία του περιβάλλοντος.
Ποιες είναι οι σημαντικότερες περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα;
Κατά την ταπεινή μου άποψη η μεγαλύτερη περιβαλλοντική πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι η προβληματική μας αντίληψη για το περιβάλλον η οποία περιορίζεται κυρίως σε εξωγενείς παράγοντες την ίδια ώρα που θεωρούμε ότι είναι δουλειά που πρέπει να κάνουν κάποιοι άλλοι και δεν την κάνουν. Είναι κάτι που ζητάμε από τους άλλους να αλλάξουν, μα εμείς δεν είμαστε διατεθειμένοι να αλλάξουμε. Για να μιλήσω πιο συγκεκριμένα, απόλυτη ανάγκη καταγράφεται στην χωροθετική μας πολιτική για να μπορέσει να ενσωματώσει πρακτικά τις ανάγκες της πράσινης μετάβασης και να επιτρέψει τόσο γεωγραφικά όσο και περιβαλλοντικά τις νέες προκλήσεις για την διαχείριση των ζητημάτων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ. Την ίδια ώρα καταγράφεται ένα μεγάλο στοίχημα ως προς την αξιοποίηση των αποβλήτων στο παραγωγικό ισοζύγιο του τόπου μας, ενισχύοντας τις δομές Κυκλικής Οικονομίας, αποφορτίζοντας παράλληλα την αλόγιστη ρύπανση που παρατηρείται σε όλο το εύρος της από την Κυπριακή Δημοκρατία ελεγχόμενη περιοχή. Πρόκληση επίσης είναι η συμμόρφωση των διοικητικών μηχανισμών των υπηρεσιών του Κράτους με τις νέες ανάγκες καινοτομίας και εξειδικευμένων τεχνικών όρων που ενσωματώνονται στις νέες πρακτικές. Η ταχύτητα και η ακρίβεια στην αξιολόγηση έγκριση ή απόρριψη αιτήσεων θεωρείται απαιτούμενη καθώς και η επάρκεια στην γνώση, και επιχειρηματολογία υπέρ ή κατά σε κάθε περίπτωση πάντα προς εξυπηρέτηση των πολύ συγκεκριμένων στόχων που έχουμε προς αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και που οι πράξεις μας ενέτειναν και μετέτρεψαν σε κρίση.
Έχετε πετύχει τους στόχους που είχατε θέσει στην αρχή της χρονιάς;
Θεωρώ πως στο βαθμό που μου επιτρέπουν οι δυνατότητες του γραφείου μου, προσπαθήσαμε πολύ και φτάσαμε σε ικανοποιητικό βαθμό στους στόχους μας. Μια από τις βασικές αρχές που θέσαμε από την αρχή, ήταν να περιορίσουμε την ανάγκη του φαίνεσθαι επιμένοντας στην ανάγκη του πράττειν για το κοινό όφελος.
Με βάση τη μέχρι στιγμής εμπειρία σας θα χαρακτηρίζατε τους Κύπριους ως περιβαλλοντιστές;
Ο όρος είναι σχετικός και φέρει πολλαπλές αποδόσεις. Αν το αντιμετωπίσω απλοϊκά τότε η απάντηση είναι ναι. Η αγάπη για το περιβάλλον και την φύση νιώθω ότι είναι στον χαρακτήρα του μέσου Κύπριου ως θεμελιώδης ανάγκη. Το αν γνωρίζουμε όμως το πως διαχειριζόμαστε αυτή την αγάπη για να είναι και ωφέλιμη, είναι άλλη συζήτηση.
ΚΕΡΔΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Τι έχει να κερδίσει κατά την άποψη σας μία επιχείρηση που επενδύει στο θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος;
Καταρχάς την ίδια της την βιωσιμότητα. Σε πολλές των συζητήσεων αυτό που ακούμε είναι ότι απαιτούνται πολλά χρήματα για να γίνουν πράσινες αλλαγές. Στην τελική όμως σούμα, φαίνεται πως μακροοικονομικά η βιώσιμη και αειφόρος διαχείριση επενδυτικών δραστηριοτήτων ακόμα και στην ίδια την λειτουργία της επιχείρησης αποφέρει πολλαπλά οφέλη, και άμεσα και έμμεσα. Πέραν του prestige που απολαμβάνουν πλέον οι περιβαλλοντικά φιλικές προσεγγίσεις, τα οικονομικά του περιβάλλοντος είναι απολύτως απαραίτητος όρος για τις νέες μας προσεγγίσεις, με τρόπο που να συμβάλουμε όλοι μαζί στην συνέχεια της ύπαρξης μας.
Η Κύπρος ως μεσογειακό νησιώτικο κράτος, θεωρείται να έχει μεγαλύτερη ευπάθεια στις κλιματικές αλλαγές και ειδικά σε ζητήματα νερού, διάβρωσης ακτών, υποδομών και τουρισμού. Τι ενέργειες κάνουμε για αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής;
Τα τελευταία χρόνια το Κράτος μας έκανε μια τεράστια στροφή όσον αφορά τα θέματα προστασίας από την Κλιματική Κρίση μα έχουμε ακόμα να κάνουμε πολλά. Μέσα από τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία της νέας 7ετους περιόδου θα διατεθούν για πράσινες επενδύσεις πέραν των €1,2 δις, προνοώντας και προβλέποντας διαχείριση όλων των πιο πάνω ζητημάτων. Η πρόκληση είναι τεράστια γιατί ακριβώς τις τελευταίες δεκαετίες λειτουργήσαμε αλόγιστα ως προς τις παρεμβάσεις μας στο φυσικό τοπίο, και τώρα είναι ακριβώς η ώρα που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο κλοιός στενεύει. Όχι μόνο για τους αυστηρότατους ελέγχους και τεράστια κόστη σε περίπτωση απόκλισης των στόχων, αλλά και πρακτικά όσον αφορά το υποφερτό του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζούμε. Η αύξηση της θερμοκρασίας, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ξηρασία και απειλές μεγάλων πυρκαγιών είναι σε πλήρη διάταξη, οπότε και οι άμυνες μας πρέπει να φέρουν την ίδια σοβαρότητα προλαμβάνοντας και όχι κλαίγοντας εκ των υστέρων επί ερειπίων.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Τι ρόλο έχει να διαδραματίσει η τεχνολογία για την προστασία του περιβάλλοντος;
Τεράστιο και πολύ σημαντικό. Οι έξυπνες πόλεις και κοινότητες θεωρούνται μεγάλος πυλώνας ως προς την διαχείριση των δημόσιων υπηρεσιών και οι οποίες αφορούν στις μετρήσεις των ατμοσφαιρικών ρύπων, στην ακρίβεια μέτρησης στην διαχείριση του νερού, στις συγκοινωνίες και την διαχείριση αποβλήτων. Η τεχνολογία συνδυαστικά με την καινοτομία είναι οι δύο βασικοί άξονες πάνω στους οποίους στηρίζεται ο εκσυγχρονισμός των συστημάτων διαχείρισης και οι οποίοι καλούνται να συμβάλουν στα ζητήματα παραγωγής και διάθεσης της Ενέργειας, στην Κυκλική Οικονομία και στην εξοικονόμηση υλικών και πόρων προς αποσυμφόρηση των ήδη στρεσαρισμένων Οικοσυστημικών Υπηρεσιών. Για πάρα πολλά χρόνια ο πλανήτης μέσω της βιοποικιλότητας προσφέρει δωρεάν τις υπηρεσίες του για την παραγωγή πρώτων υλών για την βιομηχανία, για τα φάρμακα, για το νερό, το φαγητό, τον αέρα που αναπνέουμε. Κι εμείς ξοδεύαμε αλόγιστα, σαν κακομαθημένα πλουσιόπαιδα. Σήμερα συνειδητοποιούμε ότι ο πλούσιοι γονείς μας είναι στα πρόθυρα πτώχευσης και πρέπει να διαχειριστούμε σωστά ό,τι έχει απομείνει για να συνεχίσουμε να έχουμε ότι χρειαζόμαστε.
Ο σχεδιασμός για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας περιλαμβάνει το 40% περίπου σε έργα Πράσινης Πολιτικής. Μιλήστε μας για αυτά τα έργα.
Σε αυτό το πλάνο έγινε μια τεράστια προσπάθεια συγκερασμού των αναγκών προς αποκατάσταση προβληματικών πυρήνων υποδομής και των οποίων ο εκσυγχρονισμός είναι επιβεβλημένος προς υλοποίηση όλων των στόχων. Τα έργα κατατάσσονται στα κεφάλαια της Κυκλικής Οικονομίας, διαχείρισης αποβλήτων, Ενεργειακής Αναβάθμισης και ΑΠΕ, Βιώσιμης Διαχείρισης Νερού, Ηλεκτροκίνησης και Βιώσιμης Κινητικότητας, Κλίμα και Περιβάλλον και βεβαίως στον τερματισμό της Ενεργειακής Απομόνωσης και ανοίγματος της αγοράς ενέργειας. Σε δεύτερο επίπεδο τα κεφάλαια αναλύονται επακριβώς και στοχεύουν πολύ συγκεκριμένα:
-Στην Εισαγωγή πράσινης φορολογίας
-Ανεξαρτητοποίηση του Κυπριακού Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς (TSOC) από την αρμόδια Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου για να διευκολύνει το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στον ανταγωνισμό και την προώθηση της υιοθέτησης και χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας – ΑΠΕ
-Δημιουργία διαδικτυακού One-Stop-Shop για τη διευκόλυνση της πληροφόρησης, εξυπηρέτησης αλλά και αδειοδότησης έργων ΑΠΕ, καθώς και τη διευκόλυνση της υλοποίησης ενεργειακών αναβαθμίσεων σε κτήρια (€0,5 εκ.)
-Δημιουργία κανονιστικού πλαισίου για την αποθήκευση ενέργειας, με στόχο την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ
-Σχέδιο χορηγιών για προώθηση επενδύσεων ενεργειακής απόδοσης σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δήμους, κοινότητες και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (€40 εκ.)
-Σχέδια χορηγιών για προώθηση των ΑΠΕ και μέτρων ενεργειακής απόδοσης σε κατοικίες, καθώς και αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας σε νοικοκυριά με άτομα με αναπηρίες (€20,5 εκ.)
-Σχέδια χορηγιών για ενθάρρυνση της χρήσης ΑΠΕ και (κυρίως μεμονωμένων) μέτρων ενεργειακής απόδοσης σε δημόσιες και τοπικές αρχές, καθώς και σε ΜΚΟ, και για την στήριξη των τοπικών κοινοτήτων για την αντιμετώπιση και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (€12,5 εκ.)
-Σχέδιο χορηγιών για τη μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) σε βιομηχανίες, επιχειρήσεις και οργανισμούς (€20 εκ.)
-Ενεργειακή αναβάθμιση σε δημόσια κτήρια (€11,5 εκ)
-Αναβάθμιση ΑΠΕ και υποδομής δοκιμής έξυπνων δικτύων στο Πανεπιστήμιο Κύπρου (€1,6εκ)
-Μαζική εγκατάσταση και λειτουργία από τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (DSO) της Έξυπνης Υποδομής Μέτρησης προηγμένης τεχνολογίας (€35 εκ.)
-Παρακολούθηση και μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στον γεωργικό τομέα (€4,4 εκ.)
-Προστασία δασών από πυρκαγιές (€18,7 εκ.)
-Σύστημα διαχείρισης αγοράς για τη διευκόλυνση του ανοίγματος της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στον ανταγωνισμό (€4,7 εκ.)
-Τερματισμός ενεργειακής απομόνωσης (Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος) – Ηλεκτρική Διασύνδεση συστημάτων Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας (Κρήτης) «EuroAsia Interconnector» / Διασύνδεση Κύπρου-Ελλάδας (€100 εκ.)
-Ανάπτυξη Έξυπνου Συστήματος Μεταφορών με τη χρήση τεχνολογιών Ψηφιακού Αντίγραφου (Digital Twin) για συλλογή, διαχείριση και ανάλυση δεδομένων, επιτρέποντας την παρακολούθηση και την αναπαραγωγή των φυσικών δικτύων κινητικότητας με την πρόβλεψη για τη λήψη αποφάσεων σεναρίων πραγματικής ζωής (€4 εκ.)
-Δημιουργία κανονιστικού πλαισίου για την ανάπτυξη μιας διαλειτουργικής και αποτελεσματικής υποδομής επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και για τη ρύθμιση της σχετικής αγοράς (€0,2 εκ)
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΛΕΟΝ ΡΥΠΟΓΟΝΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ, ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΕ ΑΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΥΨΗΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ:
-Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα (€31,5 εκ.)
-Δημιουργία υποδομής για ηλεκτροκίνηση (€6,8 εκ.)
-Προώθηση της ευρείας χρήσης των ηλεκτρικών οχημάτων (€48,8 ε)
-Μεταρρύθμιση Συστήματος Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων (€0,7 εκ.)
-Δίκτυα έξυπνης διαχείρισης νερού (€22,2 εκ)
-Αντιπλημμυρικά έργα (συστήματα συλλογής και ανακύκλωσης όμβριων υδάτων, ανασυγκρότηση δρόμων και πεζοδρομίων, κατασκευή /επέκταση δικτύων ομβρίων υδάτων κοκ) στους Δήμους Λευκωσίας, Ύψωνα και Λειβαδιών (€16 εκ.)
-Ενίσχυση της ασφάλειας στην παροχή νερού για τις περιοχές Λευκωσίας και Λάρνακας (€6 εκ)
-Δημιουργία υποδομής ανακύκλωσης νερού ανατολικής Λευκωσίας (€10,9 εκ.)
-Προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τη πετρελαϊκή ρύπανση (€8 εκ.)
-Αντικατάσταση αγωγού μεταφοράς Χοιροκοιτίας Αμμοχώστου / Φάση Α (€11,8 εκ.)
-Αναβάθμιση εγκαταστάσεων επεξεργασίας νερού (€6 εκ.)
-Εγκατάσταση Ολοκληρωμένου Συστήματος Παρακολούθησης και Ελέγχου του δικτύου του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων (€6 εκ.)
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
Επενδύουν οι Κύπριοι στον τομέα της αυτάρκειας όσον αφορά την παραγωγή τροφίμων;
Κατά την ταπεινή μου άποψη όχι. Η αντίληψη μας τα τελευταία χρόνια αφορά στην εγκατάλειψη της ολιστικής προσέγγισης όσον αφορά την παραγωγή τροφίμων και εστίαση μόνο σε εκείνους τους τομείς που στοχεύουν κυρίως εξαγωγικά αφού η τοπική αγορά κατακλύζεται από προϊόντα εισαγωγής. Δεν νοείται στην Κύπρο που μπορεί να παράξει τα πάντα να ανησυχούμε για την επάρκεια τροφής, και είναι κάτι που διαπιστώσαμε με την προσωρινή παγιοποίηση της εμπορικής κίνησης εξαιτίας της πανδημίας. Σε μεγαλύτερο εύρος απαιτείται ενιαίος σχεδιασμός για την απαλλαγή μας από την τάση μονοκαλλιέργειας και έμφασης σε εκείνο το πλαίσιο που θα μας επιτρέψει τέτοια παραγωγή που να μας παρέχει ασφάλεια τόσο στο εμπόριο όσο και στα αποθέματα αλλά και την αποθεματική πρόβλεψη. Η επισιτιστική ασφάλεια είναι ένα άλλο τεράστιο κεφάλαιο για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και ως προς τούτο θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα σώφρονες και ωφέλιμοι ως προς την διαχείριση της Γεωργικής γης, στην βιώσιμη διαχείριση της κτηνοτροφίας, αλλά και την ενίσχυση του μεταποιητικού δευτερογενούς τομέα παραγωγής. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις της Κύπρου όχι μόνο θα πρέπει να ενισχυθούν ουσιαστικά αλλά και να γίνουν πυλώνες επισιτιστικής ασφάλειας σε έναν ουσιαστικά παραγωγικό πρωτογενή τομέα.
Από την κυπριακή έκδοση του περιοδικού Forbes
