Η ειδική επιτροπή της Ευρωβουλής που συστάθηκε με στόχο να εξετάσει τη χρήση των λογισμικών παρακολουθήσεως στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατέρχεται στην Κύπρο σε έναν μήνα με συγκεκριμένη ατζέντα που μάλιστα παρουσιάζει ενδιαφέρον.

Το κλιμάκιο των ευρωβουλευτών της PEGA, όπως είναι ευρύτερα γνωστή η επιτροπή, έχει καταρτίσει έναν πρωταρχικό προγραμματισμό για τα άτομα και τους αξιωματούχους που θέλει να συναντήσει κατά το εξεταστικό της έργο στο νησί μας. Σύμφωνα με το αρχικό πλάνο, που για την ώρα δεν έχει οριστικοποιηθεί, θα επιχειρήσει να συναντηθεί μεταξύ άλλων με τον Γενικό Εισαγγελέα, Γιώργο Σαββίδη, αλλά και με τον Ισραηλινό επιχειρηματία και ιδρυτή της Intellexa, Ταλ Ντίλιαν.

Ο τελευταίος έχει συνδεθεί με λογισμικά όπως το Pegasus και το Predator, η χρήση των οποίων από υπηρεσίες χωρών έχει χαρακτηριστεί ως αυθαίρετη. Κι αυτό γιατί δεν περιορίζονται στην αξιοποίηση των τεχνολογιών για υποθέσεις τρομοκρατίας, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν ενδείξεις για παρακολουθήσεις πολιτικών αντιπάλων και πολιτών.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Επιπλέον, η αρμόδια επιτροπή της Ευρωβουλής έχει συμπεριλάβει στο αρχικό πλάνο των συναντήσεών της στελέχη της Βουλής των αντιπροσώπων, τις υπουργούς Ενέργειας και Δικαιοσύνης, τον επίτροπο Επικοινωνίας και τον ανώτερο εκτελεστικό διευθυντή της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου.

Το πιο πάνω προσχέδιο συναντήσεων φανερώνει και τις παραμέτρους της υπόθεσης που ενδιαφέρουν την αρμόδια επιτροπή της Ευρωβουλής, η οποία θα επιχειρήσει να ρίξει φως σ’ αυτές.

Καθίσταται σαφές πως στα τετ α τετ με τον επίτροπο Επικοινωνίας και τον εκτελεστικό διευθυντή της ΑΤΗΚ, εφόσον αυτά οριστικοποιηθούν, θα επιχειρηθεί να εξακριβωθεί -μεταξύ άλλων- κατά πόσον υπάρχει έλεγχος ή ασφαλιστικές δικλίδες από τεχνολογικής πλευράς για τις παρακολουθήσεις μέσω τηλεπικοινωνιών.

Αντικείμενο των συζητήσεων με την υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσα Πηλείδου, θα είναι το καθεστώς εξαγωγών προϊόντων «διπλής χρήσης», όπως είναι και τα επίμαχα λογισμικά. Δηλαδή, προϊόντα τα οποία στην προκειμένη μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε για καταπολέμηση της τρομοκρατίας, είτε για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όπως είναι γνωστό, αρμόδια αρχή για τον τομέα των εξαγωγών είναι η Υπηρεσία Εμπορίου του Υπουργείου. Πάντως, θα ανέμενε κανείς πως θα διευθετείτο και συνάντηση με αξιωματούχο του Τμήματος Τελωνείων του Υπουργείου Οικονομικών, το οποίο έχει ως αποστολή τον έλεγχο των υπό εξαγωγή προϊόντων.

Στις δε συναντήσεις με τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, Γιώργο Σαββίδη και την υπουργό Δικαιοσύνης, Στέφη Δράκου, πάντα εφόσον αυτές διευθετηθούν, θα βρεθεί στο επίκεντρο το νομοθετικό πλαίσιο για τις παρακολουθήσεις, αλλά και για τον έλεγχο των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο κι έχουν ως αντικείμενο την παραγωγή και εμπορία λογισμικών παρακολούθησης. 

Αναλυτικά το αρχικό πρόγραμμα της PEGA επί κυπριακού εδάφους:

⦁    1η Νοεμβρίου

Συνάντηση με μέλη της κυπριακής Βουλής (19:00 – 20:00)

⦁    2α Νοεμβρίου

Συνάντηση με την υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσα Πηλείδου, τον επίτροπο Επικοινωνίας (ΓΕΡΗΕΤ), Γιώργο Μιχαηλίδη, και τον ανώτατο εκτελεστικό διευθυντή της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου, Ανδρέα Νεοκλέους (08:00 – 09:30)

Συνάντηση με την υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Στέφη Δράκου και τον Γενικό Εισαγγελέα, Γιώργο Σαββίδη (10:00 – 11:30)

Συνάντηση με τον ιδρυτή του ομίλου εταιρειών Intellexa, Ταλ Ντίλιαν  (12:00 – 13:30).

Η επιτροπή (PEGA) το διήμερο 3 και 4 Νοεμβρίου θα βρίσκεται στην Αθήνα και θα μιλήσει με αξιωματούχους και άλλα πρόσωπα, που είναι σε θέση να δώσουν πληροφορίες σε σχέση με το σκάνδαλο παρακολουθήσεων που έχει ξεσπάσει στην Ελλάδα. Στο επίκεντρο βρίσκονται ελλαδικές εταιρείες, οι οποίες διασυνδέονται με την Κύπρο (βλ. αποκαλύψεις «Φ» κατά τον Αύγουστο) και φέρονται να σχετίζονται με το λογισμικό Predator. Μέσω αυτού επιμολύνθηκε το κινητό τηλέφωνο του Ελλαδίτη δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη. Επιπλέον, άγνωστοι επιχείρησαν να επιμολύνουν και την προσωπική τηλεφωνική συσκευή του πρόεδρου του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ Νίκου Ανδρουλάκη. Ήδη, στην Ελλάδα, στην αρχική ατζέντα της Pega, περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο τέως γενικός γραμματέας του Πρωθυπουργού Γρηγόρης Δημητριάδης, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Σπίρτζης και οι επιχειρηματίες Φέλιξ Μπίτζιος και Γιάννης Λαβράνος. Σύμφωνα με ελλαδικά Μέσα της αντιπολίτευσης, πρόκειται για πρόσωπα που επέλεξε να μην καλέσει η κυβερνητική πλειοψηφία στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής. Μάλιστα, υπήρξαν αντιδράσεις από την αντιπολίτευση.

Ο πρόεδρος της επιτροπής ζητά διεύρυνση από Europol

Ο πρόεδρος της επιτροπής PEGA, Γερούν Λενάερς, απέστειλε εκ μέρους του εν λόγω σώματος της Ευρωβουλής, επιστολή στην επικεφαλής της Europol, Κάθριν ντε Μπόλε. Την καλεί να πράξει τα δέοντα ώστε το ευρωπαϊκό αστυνομικό σώμα να επεκτείνει τις έρευνές του σε όλες τις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επικαλείται τη νέα νομοθεσία που τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο και διευρύνει το πεδίο αρμοδιοτήτων της Europol. Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Λένερς ζητάει από την κ. Ντε Μπόλε όπως η Europol όχι μόνο να συμμετάσχει αλλά και να συντονίσει τις έρευνες που διεξάγονται παράλληλα σε τέσσερα κράτη-μέλη της Ένωσης (Ουγγαρία, Πολωνία, Ελλάδα, Ισπανία) για τις υποθέσεις υποκλοπών με παράνομα λογισμικά, όπως το Pegasus και το Predator. Στην ουσία αν η επιθυμία της επιτροπής υλοποιηθεί, αυτό σημαίνει ότι η Κύπρος αυτόματα τίθεται στο στόχαστρο. Άλλωστε, από το καλοκαίρι του 2021 η ίδια η NSO στην οποία ανήκει το λογισμικό Pegasus, σε έκθεσή της παραδέχεται ότι γίνονται εξαγωγές προϊόντων της από το νησί μας.

Η ρύθμιση που επικαλείται ο κ. Λενάερς (2022/991) δίνει τη δυνατότητα στην ηγεσία της Europol να προτείνει στις τοπικές αστυνομικές αρχές ενός κράτους-μέλους να αναλάβει τον συντονισμό μιας έρευνας εάν κρίνει ότι το έγκλημα πλήττει συνολικά τα συμφέροντα της Ε.Ε. «Παρότι αυτή η πρόταση δεν είναι δεσμευτική για τις εγχώριες Αρχές, η Europol πρέπει να εξαντλήσει τις δυνατότητές της προς το συμφέρον όλων των πολιτών και της δημόσιας ασφάλειας στην Ε.Ε.», τονίζει στην επιστολή του ο προεδρεύων της επιτροπής PEGA.

Η επιστολή φέρει ημερομηνία 28/9, ενώ δόθηκε στη δημοσιότητα την περασμένη Δευτέρα.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Φραγμός στην ασυδοσία

Ας μην αυταπατόμαστε. Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα κατά πόσον οι επίμονες προσπάθειες της επιτροπής PEGA, θα καταπολεμήσουν μια και καλή το πρόβλημα με τα λογισμικά παρακολούθησης. Τα προϊόντα αυτά εμπίπτουν στην κατηγορία ειδών «διπλής χρήσης». Τα οποία αγοράζονται από μυστικές υπηρεσίες χωρών προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για καλό σκοπό (προστασία από τρομοκρατικές επιθέσεις), αλλά καταλήγουν να αξιοποιούνται από κάποιες κυβερνήσεις για να παρακολουθούνται πολιτικοί αντίπαλοι, δημοσιογράφοι, πολίτες… Αν το έργο της PEGA δεν μείνει αναξιοποίητο και οδηγήσει στις σωστές αποφάσεις, τότε και οι υπηρεσίες χωρών θα το σκέφτονται δύο και τρεις φορές πριν πάρουν την απόφαση να χρησιμοποιήσουν ένα σύστημα κακόβουλα. Ο στόχος είναι να τεθεί φραγμός στην ασυδοσία.