Πιο προσβάσιμες διαδικασίες για απασχόληση οικιακής βοηθού καθιέρωσε το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, με έμφαση τα ευάλωτα άτομα και τα ΑμεΑ. Η απασχόληση οικιακών βοηθών γίνεται πλέον στη βάση μειωμένων εισοδηματικών κριτηρίων αλλά και στη βάση αναγκών. 

Απαντώντας στις ερωτήσεις του «Φ» η διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης Μαρία Αδαμίδου, επισημαίνει τον προβληματισμό που υπάρχει στο Τμήμα από την εγκατάλειψη χωρίς λόγο των εργοδοτών, γι’ αυτό και απλοποιήθηκαν οι διαδικασίες ώστε να είναι εύκολη η απασχόληση οικιακού βοηθού, ενώ αν κάποιος φύγει αναίτια από εργοδότη σημαίνει και υποχρεωτική αναχώρησή του. Οι οικιακές βοηθοί στην Κύπρο ξεπέρασαν τις 21.000, με πρώτη χώρα προέλευσης το Νεπάλ.

-Ποια είναι τα νέα κριτήρια για την εργοδότηση οικιακής βοηθού;

-Το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης προχώρησε πρόσφατα σε αναθεώρηση των κριτηρίων και των σχετικών τελών για την απασχόληση οικιακών εργαζομένων στη Δημοκρατία. Σκοπός της αναθεώρησης είναι η απλοποίηση των διαδικασιών και της πολιτικής εργοδότησης οικιακών εργαζομένων, με την υιοθέτηση κυρίως εισοδηματικών κριτηρίων. Πλέον δεν ισχύουν τα κριτήρια για παιδιά κάτω των 12 ετών και για ηλικιωμένους-ασθενείς. Καταργήθηκαν και αντικαταστάθηκαν με εισοδηματικά κριτήρια τα οποία διαφέρουν ανάλογα με την κατηγορία του δικαιούχου εργοδότη ως εξής:

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Οικογένειες με ετήσιο μικτό ολικό οικογενειακό εισόδημα τουλάχιστον:

 €24.000  χωρίς παιδιά. 

 €30.000  με ένα εξαρτώμενο τέκνο.

 €36.000  με δύο εξαρτώμενα τέκνα.

 €42.000  

με τρία ή περισσότερα 

εξαρτώμενα τέκνα.

►Μονογονεϊκές οικογένειες με ετήσιο μικτό ολικό οικογενειακό εισόδημα τουλάχιστον: 

 €24.000  με ένα εξαρτώμενο τέκνο.

 €30.000  με δύο εξαρτώμενα τέκνα. 

 €36.000  

με τρία ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα.

►Μονήρη άτομα με ετήσιο μικτό ολικό εισόδημα τουλάχιστον €24,000.

►Άτομα άνω των 65 ετών με ετήσιο μικτό ολικό οικογενειακό εισόδημα τουλάχιστον:

 €24.000  για ζευγάρι. 

 €18.000  για μονήρεις.

Συνάμα λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες ανάγκες των ευάλωτων και ευπαθών ομάδων του πληθυσμού οι οποίες εξαιρούνται από τα εισοδηματικά κριτήρια. 

Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται άτομα με αναπηρίες, δικαιούχοι Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, δικαιούχοι επιδόματος χαμηλοσυνταξιούχων και δικαιούχοι σύνταξης ανικανότητας. 

-Πόσες οικιακοί βοηθοί υπάρχουν σήμερα στην Κύπρο και από ποιες κυρίως χώρες προέρχονται;

-Ο αριθμός των οικιακών εργαζομένων που κατέχουν άδεια προσωρινής παραμονής και απασχόλησης στη Δημοκρατία, ανέρχεται στις 21.318. Περαιτέρω σημειώνεται ότι η πλειοψηφία εξ’ αυτών προέρχεται από τις πιο κάτω χώρες: 

► 6148  από το Νεπάλ

►5400  από τις Φιλιππίνες

► 4689  από τη Σρι Λάνκα

► 3254  από την Ινδία

► 1192  από το Βιετνάμ

-Υπάρχουν σκέψεις για αύξηση του μισθού των οικιακών βοηθών;

-Ο υφιστάμενος μισθός που έχει τεθεί για την οικιακή απασχόληση αποτελεί τον ελάχιστο μηνιαίο μεικτό μισθό και ανέρχεται σε €460. Συνεπώς επαφίεται στον ίδιο τον εργοδότη για το τι μισθό θα παρέχει στον εργαζόμενο. 

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: 

Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις εργοδοτών που παρέχουν υψηλότερο μισθό στον οικιακό εργαζόμενο που απασχολούν. Σημειώνεται ότι στο ποσό των €460 δεν περιλαμβάνονται τα έξοδα σίτισης και στέγασης και ως εκ τούτου δεν τα επωμίζεται ο αλλοδαπός. 

-Τι γίνεται με τις περιπτώσεις που οικιακές βοηθοί έρχονται και σε σύντομο χρονικό διάστημα εγκαταλείπουν τους εργοδότες τους; 

-Το υπουργείο Εσωτερικών είναι ιδιαίτερα προβληματισμένο για τις εγκαταλείψεις εργοδοτών από τους οικιακούς εργαζομένους, ειδικότερα στις περιπτώσεις όπου ο εργοδότης είναι άτομο προχωρημένης ηλικίας ή άτομο με αυξημένες ανάγκες όπως για παράδειγμα είναι τα άτομα με αναπηρίες. Για αυτό εξάλλου το Τμήμα δεν εγκρίνει την απασχόληση σε νέο εργοδότη εάν έχει προηγηθεί εγκατάλειψη του προηγούμενου ή εάν δεν υπάρχει η έγγραφη συγκατάθεση του προηγούμενου εργοδότη. 

Επίσης το υπουργείο έχει απλοποιήσει τις διαδικασίες για την απασχόληση οικιακών βοηθών, καθότι η εμπειρία έχει αποδείξει ότι όσο δύσκαμπτες και πολύπλοκες είναι οι διαδικασίες, τόσο πιο συχνό είναι το φαινόμενο των εγκαταλείψεων από τους οικιακούς εργαζομένους. Αφενός ο περιορισμός στα χρόνια απασχόλησης και αφετέρου ο περιορισμός στον αριθμό εργοδοτών, οδηγούσαν σε αυξημένα περιστατικά εγκαταλείψεων. Αναλογιζόμενο την έκταση του προβλήματος, το Υπουργείο προχώρησε σε άρση της μέγιστης παραμονής στη Δημοκρατία για σκοπούς οικιακής απασχόλησης καθώς και στον περιορισμό του αριθμού εργοδοτών. Για την απασχόληση σε πέρα των τριών εργοδοτών πρέπει να τηρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις. 

Για τις περιπτώσεις εγκαταλείψεων ή την οποιαδήποτε παραβίαση των όρων απασχόλησης όπου γίνεται καταγγελία στην Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης και προκύπτει εργατική διαφορά, αυτή εξετάζεται από το Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων, ως το καθ’ ύλην αρμόδιο Τμήμα. Όταν από τη διερεύνηση προκύπτει εσκεμμένη εγκατάλειψη του εργοδότη, τότε ενημερώνεται ο οικιακός βοηθός ότι δεν μπορεί να απασχοληθεί αλλού καθώς και για την υποχρέωση του να αναχωρήσει από τη Δημοκρατία.

Άδειες για φροντιστές για ΑμεΑ

Όσον αφορά στο αίτημα του Συνδέσμου αναπήρων για άδειες απασχόλησης φροντιστή και όχι οικιακής βοηθού, η διευθύντρια του ΤΑΠΜ αναφέρει ότι ανάγκη για την απασχόληση οικιακού εργαζόμενου υπάρχει και σε άλλες κατηγορίες πολιτών, πέραν των οικογενειών, για τους οποίους δεν μπορεί να αποστερηθεί το δικαίωμα.

Για αυτό εξάλλου, τονίζει, σε συνεννόηση με το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, γίνονται προσπάθειες για τη θεσμοθέτηση συμβολαίων απασχόλησης φροντιστών. Σκοπός είναι όπως τα άτομα με αναπηρίες (ΑμεΑ), τα οποία έχουν αυξημένες και ιδιαίτερες ανάγκες, να μπορούν να απασχολήσουν φροντιστές και όχι οικιακούς εργαζόμενους. Στόχος αυτής της προσπάθειας είναι να σταματήσουν οι εγκαταλείψεις εργοδοτών από οικιακούς εργαζόμενους οι οποίοι αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στα καθήκοντα τους και εγκαταλείπουν. 

Τέλος οι εγγυητικές, μόνο υπεύθυνη δήλωση

Όσον αφορά στο θέμα με τις εγγυητικές όπου οι πολίτες ήταν δέσμιοι των διαδικασιών, η κ. Αδαμίδου τονίζει ότι μέχρι πρόσφατα, οι εργοδότες, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, είχαν την υποχρέωση να καταθέτουν τραπεζική εγγύηση για κάλυψη τυχόν εξόδων απομάκρυνσης των αλλοδαπών. Οι συχνές εγκαταλείψεις καθώς και η υποβολή αιτήσεων ασύλου κρατούσε δέσμιους τους εργοδότες, οι οποίοι για να μπορέσουν να απασχολήσουν νέο οικιακό εργαζόμενο έπρεπε να καταβάλλουν νέα εγγυητική κάθε φορά. Ως αποτέλεσμα, το 2019, το υπουργείο προχώρησε σε τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας και πλέον δεν απαιτείται η κατάθεση τραπεζικής εγγύησης για σκοπούς απασχόλησης υπηκόων τρίτων χωρών στη Δημοκρατία. Αντί αυτού, οι εργοδότες υποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση όπου αναλαμβάνουν την ευθύνη για κάλυψη των εξόδων επαναπατρισμού των αλλοδαπών εργαζομένων. 

Στο μεταξύ, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Γραφείων Εργασίας «Ενότητα» Ανδρέα Τσαγγαρίδη, τα νέα κριτήρια έχουν καθοριστεί με βάση την οικογενειακή και εισοδηματική κατάσταση του εργοδότη. Όπως π.χ. οικογένειες, μονογονεϊκές, μονήρη άτομα και άτομα άνω των 65 ετών, ενώ προηγουμένως αφορούσε άτομα άνω των 75 ετών. Τα κριτήρια, είπε είναι προς το καλύτερο και διευκολύνονται όσοι θέλουν να έχουν οικιακή βοηθό.

Γίνεται επίσης, προσθέτει, τροποποίηση στα τέλη που καταβάλλει ένας εργοδότης, ενώ η έκδοση άδειας θα έχει ισχύ από ένα μέχρι τρία έτη. Μειώνονται και τα υφιστάμενα τέλη. Όσον αφορά την απασχόληση μιας οικιακής βοηθού, θα πρέπει ο εργοδότης να πληροί κάποια εισοδηματικά κριτήρια τα οποία διαφέρουν ανάλογα με την κατηγορία που εμπίπτει. Επίσης εξαιρούνται από την προϋπόθεση αυτή, τα άτομα με αναπηρίες ή τα ευάλωτα πρόσωπα.

Καθορίζονται κριτήρια για απασχόληση μέχρι και τριών οικιακών βοηθών, καθώς και κριτήρια για άνδρα οικιακό βοηθό. Καθορίζεται επίσης ότι πρέπει να μιλούν την Ελληνική ή Αγγλική γλώσσα. Ο κ. Τσαγγαρίδης προσθέτει ότι για να απασχοληθεί κάποιος ως οικιακός βοηθός πρέπει να εξασφαλίσει άδεια εισόδου από το Τμήμα Μετανάστευσης και στη συνέχεια γίνονται οι κατάλληλες διαδικασίες όπως και σήμερα για την εγγραφή του.

Παράλληλα συνεχίζεται η έκδοση ασφάλειας εργοδότη και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Τέλος πρέπει να γίνεται εγγραφή του εργαζόμενου στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις όπως και στο ΓΕΣΥ. Σύμφωνα με υπολογισμούς, ο καθαρός μισθός μιας οικιακής βοηθού είναι €309.