Στην Ευρώπη του 2019, εξακολουθούν να υπάρχουν κατάφωρες ανισότητες μεταξύ των φύλων, παρά το γεγονός ότι από την ίδρυσή της η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σταδιακά στραφεί προς την κατεύθυνση της ανοικοδόμησης μιας κοινωνικής Ευρώπης. Οι γυναίκες συνεχίζουν να υποαντιπροσωπεύονται συστηματικά σε θέσεις που αφορούν στη λήψη αποφάσεων, γεγονός με ευρύτερες προεκτάσεις που αφορούν τόσο τη δημοκρατία όσο και την οικονομική πρόοδο των κρατών.
Ενόψει μάλιστα των επερχόμενων Ευρωεκλογών, η άνοδος του λαϊκισμού και της Ακροδεξιάς, καθώς και στερεότυπα των πολιτών ως προς τον ρόλο των φύλων στην πολιτική χαρακτηρίζονται ως οι μεγαλύτερες προκλήσεις για τα θέματα ισότητας, σύμφωνα με έρευνα του δικτύου Gender five plus, η οποία παρουσιάστηκε από την επίκουρη καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου και αντιδήμαρχο του Δήμου Αθηναίων, Μαρία Στρατηγάκη, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης που διοργάνωσε το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο, με τίτλο «Γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Πολιτική».
Όσον αφορά στην πρόκληση της Ακροδεξιάς στα θέματα ισότητας, η κ. Στρατηγάκη εξήγησε ότι «αν και η εθνικιστική ιδεολογία αυτών των κομμάτων ανταγωνίζεται την ΕΕ, τα ακροδεξιά κόμματα αμφισβητούν δημοκρατικές αξίες και πρωταρχικά την ισότητα των φύλων». Έρευνες καταδεικνύουν ότι πολλά κόμματα που υιοθετούν τον λαϊκισμό υποστηρίζουν βαθιά ανελεύθερες πολιτικές, χρησιμοποιώντας τη λαϊκή στήριξη για να υπονομεύσουν το κράτος δικαίου και να παραβιάσουν τα δικαιώματα των γυναικών και των μειονοτήτων. Όπως υπογράμμισε: «Ένα σύστημα δημοκρατίας της ισότητας που βελτιώνει το δημοκρατικό σύστημα και την εκπροσώπηση όλων των πολιτών της ΕΕ είναι το κλειδί για να αμφισβητήσει η ΕΕ αυτά τα αντιδημοκρατικά κύματα».
Επιπρόσθετα, όπως αναφέρεται στην έρευνα, τα αποτελέσματα του «Ειδικού Ευρωβαρόμετρου για την ισότητα των φύλων, τα στερεότυπα και τις γυναίκες στην πολιτική» δείχνουν ότι τα στερεότυπα ως προς τον ρόλο των φύλων κυριαρχούν ακόμα στο μυαλό των πολιτών της ΕΕ. «Τα έμφυλα στερεότυπα αναγνωρίζονται ως η ρίζα των διακρίσεων κατά των γυναικών και το να κινηθούμε προς την ισότητα θα σήμαινε περισσότερες γυναίκες στην εξουσία και μετασχηματισμό των κανόνων του παιχνιδιού, που θα αλλάξει τις τωρινές στερεοτυπικές απόψεις των γυναικών και των ανδρών».
Η κ. Στρατηγάκη αναφέρθηκε και στην έννοια της «δημοκρατίας της ισότητας», η οποία, όπως εξήγησε, δεν αυτοπεριορίζεται στην αύξηση του αριθμού των γυναικών σε θέσεις λήψης αποφάσεων, αλλά συνεπάγεται τον μετασχηματισμό της κατανόησής μας για τη δημοκρατία, την πολιτική κουλτούρα, τις (δημοκρατικές) δομές και τον αληθινό ενστερνισμό της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών, ως θεμελιώδους αρχής επί της οποίας βασίζεται το δημοκρατικό σύστημα. Η δημοκρατία της ισότητας, υπογράμμισε, αντιμετωπίζει το δημοκρατικό έλλειμμα της ΕΕ, ενισχύει τη διαφορετικότητα, αντιμετωπίζει την πρόκληση του λαϊκισμού και παρουσιάζει σημαντικά στρατηγικά οφέλη και για τα πολιτικά κόμματα.
Χαμηλότερη η βελτίωση στην Κύπρο
Στη δική της παρουσίαση η διευθύντρια του Μεσογειακού Ινστιτούτου Μελετών Κοινωνικού Φύλου, Σουζάνα Παύλου μίλησε για τα συμπεράσματα του Ινστιτούτου. Η κ. Παύλου υπογράμμισε ότι «δυστυχώς δεν μπορούμε να μιλήσουμε για μια τάση βελτίωσης της ισόρροπης συμμετοχής.
Παρόλο που μπορεί να φαίνεται ότι τα ποσοστά αυξάνονται ελαφρώς, σε απόλυτους αριθμούς η αλλαγή είναι μηδαμινή». Σημείωσε ότι «σύμφωνα με τον δείκτη της ισότητας των φύλων του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), ο τομέας της πολιτικής εξουσίας, παρουσιάζει τη χαμηλότερη βελτίωση από όλους τους δείκτες ισότητας στην Κύπρο». Κατά δεύτερον ανέφερε «η πολιτική εξουσία, υιοθετεί τον λόγο μας σχετικά με την απαίτηση για την ισότητα των φύλων, χωρίς να συνοδεύεται από συγκεκριμένες και αποτελεσματικές δράσεις».
Αναγκαία η λήψη μέτρων, όπως η ποσόστωση
Από την άλλη πλευρά, η εκπρόσωπος Τύπου του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, αναφερόμενη σε μελέτη του EIGE, επεσήμανε ότι αυτή αποδεικνύει πως η ισότητα των φύλων είναι δύναμη για οικονομική πρόοδο, καθώς σύμφωνα με τα συμπεράσματά της, αν μέχρι το 2050 προωθηθούν τα θέματα ισότητας, θα οδηγηθούμε σε αύξηση του ευρωπαϊκού ΑΕΠ μέχρι και 9,6% ή €3,15 τρισεκατομμύρια.
Όσον αφορά τα δεδομένα που ισχύουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σημείωσε ότι η Κύπρος βρίσκεται στην προτελευταία θέση όσον αφορά τη συμμετοχή γυναικών στην Ευρωβουλή, καθώς η Κύπρος αντιπροσωπεύεται στο ΕΚ από μία γυναίκα, ποσοστό 16,6%. Την ίδια ώρα το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανέρχεται σε 36% σε σχέση με 17% που ήταν στις πρώτες άμεσες εκλογές το 1979.
Ακόμη οι γυναίκες υποαντιπροσωπεύονται στα κέντρα λήψεως αποφάσεων που καθορίζουν την πολιτική, την οικονομία και την κοινωνία με τον σχετικό δείκτη να φτάνει στο 48,5%.
Η κ. Ατταλίδου αναφέρθηκε επίσης σε μεγάλες ανισότητες στα περισσότερα κράτη-μέλη και στην Κύπρο, ενώ υπογράμμισε ότι είναι αναγκαία η λήψη μέτρων, μεταξύ των οποίων η ποσόστωση. Επισήμανε ότι από τα εννέα κράτη μέλη της ΕΕ που υιοθέτησαν ποσοστώσεις για εκπροσώπηση των γυναικών, στα οκτώ σημειώθηκε αύξηση του ποσοστού των γυναικών στο Κοινοβούλιο.
Καταληκτικά έθιξε το γεγονός ότι στην Κύπρο σε μεγάλο ποσοστό οι γυναίκες δήλωσαν ότι δεν έχουν τον αναγκαίο χρόνο να ασχοληθούν με την πολιτική, αφού είναι υπερφορτωμένες με καθήκοντα που έχουν σχέση και με τη φροντίδα της οικογένειας.
