Αυτές οι ευρωεκλογές σηματοδοτούν μια σημαντική αλλαγή στα εκλογικά πράγματα της Κύπρου. Για πρώτη φορά, Τουρκοκύπριοι ψηφοφόροι θα προσέλθουν μαζικά στις κάλπες, που θα στηθούν στην ε/κ πλευρά, σε μικρή απόσταση από τα σημεία διέλευσης.
Αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις, χιλιάδες αναμένεται να είναι οι τουρκοκυπριακές ψήφοι. Μια αισιόδοξη πρόβλεψη τους φέρνει στις δέκα χιλιάδες. Θα πρόκειται για πολιτικό γεγονός που ενδεχομένως κρίνει την αναμέτρηση. Θα πρόκειται, επίσης, για την πρώτη φορά, μετά τον πόλεμο, που οι κάτοικοι του νησιού θα έχουν την ευκαιρία να ψηφίσουν οι μεν υποψηφίους των δε. Σε περιορισμένη κλίμακα, βέβαια. Ανησυχίες υπάρχουν για το αν θα κυλήσουν όλα ομαλά, ανήμερα των εκλογών, στα σημεία διέλευσης. Υπάρχουν και αντιδράσεις από κόμματα της τουρκοκυπριακής δεξιάς. Δεν δείχνουν, πάντως, να είναι σφοδρές, ώστε να αποτελέσουν σοβαρό εμπόδιο. Το διαφοροποιό στοιχείο από προηγούμενες αναμετρήσεις για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, όλοι το λένε, είναι η κίνηση του ΑΚΕΛ να εντάξει στο ψηφοδέλτιό του τον Τουρκοκύπριο ακαδημαϊκό Νιαζί Κιζίλγιουρεκ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Έκκληση από το τ/κ ΚΝΚ να συμμετάσχουν οι Τ/κ στις ευρωεκλογές
Αντιλαμβανόμαστε ότι η υποψηφιότητά του βρίσκει ανταπόκριση, η οποία φάνηκε με την έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας. Υποστηρικτές έχει και ο γνωστός Τουρκοκύπριος δημοσιογράφος, εκδότης της εφημερίδας Αφρίκα, Σενέρ Λεβέντ. Κατεβαίνει με δικό του σχήμα, το Γιασεμί, πλαισιωμένος από άλλες πέντε προσωπικότητες της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Το αυξημένο ενδιαφέρον έχει πολιτική εξήγηση, που δεν σχετίζεται τόσο με τη διαπραγμάτευση του Κυπριακού. Οι προσδοκίες εδώ είναι περιορισμένες. Η κρατούσα εκτίμηση είναι πως οι Τουρκοκύπριοι παίρνουν αυτές τις εκλογές ζεστά, προσδοκώντας να ακουστεί η φωνή τους στην Ευρώπη.
Οι συνομιλητές μας στα κατεχόμενα έχουν να το λένε. Βλέπουν για πρώτη φορά Τουρκοκύπριους να δείχνουν ενδιαφέρον για τις Ευρωεκλογές. Ρωτούν πώς μπορούν να ψηφίσουν, πού να ψηφίσουν, τι πρέπει να κάνουν για να ψηφίσουν. Τέτοια ζητήματα δεν ήταν μέρος της δημόσιας συζήτησης στο παρελθόν σε ευρωπαϊκή εκλογή. «Ένας από τους κύριους λόγους για το αυξημένο ενδιαφέρον, είναι ότι ο κόσμος βλέπει ένα ελληνοκυπριακό κόμμα, το ΑΚΕΛ, να κάνει ένα σημαντικό βήμα και να εντάσσει στο ψηφοδέλτιό του έναν Τουρκοκύπριο, ως υποψήφιο Ευρωβουλευτή. Η κίνηση αυτή έστειλε ένα πολύ θετικό κι ενθαρρυντικό μήνυμα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Για πρώτη φορά οι Τουρκοκύπριοι αισθάνθηκαν πως είναι μέρος αυτών των εκλογών», λέει η δημοσιογράφος και ακτιβίστρια, Εσρά Αϊγκίν.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Το τ/κ Σοσιαλιστικό Κόμμα Κύπρου στις Ευρωεκλογές
Ο Μέτε Χατάι, αναλυτής στο κυπριακό τμήμα του Ινστιτούτου Ειρήνης και Έρευνας του Όσλο (PRIO), θεωρεί ότι στα κατεχόμενα έχει αναθερμανθεί το ενδιαφέρον για την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Δεν είναι λίγοι εκείνοι που ελπίζουν ότι οι Τουρκοκύπριοι θα αποκτήσουν φωνή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι πολίτες θεωρούν ότι αποτελεί μια ευκαιρία να συμμετάσχουν στην αναμέτρηση, ώστε να είναι ορατοί στο χώρο της Ένωσης. Κάποιο ενδιαφέρον υπήρχε και πριν. Τώρα είναι μεγαλύτερο διότι υπάρχουν και Τουρκοκύπριοι υποψήφιοι, οι οποίοι απολαμβάνουν σεβασμού στην κοινότητά τους», τονίζει ο κ. Χατάι.
Το χαρτί της παρουσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση βλέπει, επίσης, ως ισχυρό κίνητρο και η Έσρα Αϊγκίν. «Οι Τουρκοκύπριοι αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι μπορεί να υπάρξει διέξοδος μέσω της ΕΕ. Οι (σ.σ. οικονομικές και πολιτικές) δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε σήμερα ώθησαν περισσότερους πολίτες να δουν ξανά την ευρωπαϊκή προοπτική. Ότι δηλαδή είναι πολίτες της ΕΕ και, εκτός από τα διαβατήρια της Δημοκρατίας για να ταξιδεύουν, μπορούν να κάνουν τη φωνή τους να ακουστεί στην Ευρώπη», λέει η γνωστή και στις δύο πλευρές δημοσιογράφος.
«Θα έλθουν χιλιάδες»…
Στο ερώτημα πόσοι Τουρκοκύπριοι θα περάσουν στις ελεύθερες περιοχές για να ψηφίσουν στις ευρωεκλογές, οι εκτιμήσεις διαφέρουν. Οι συνομιλητές μας, όμως συμφώνησαν ότι θα είναι κάμποσες χιλιάδες. «Αναμένω να έλθουν να ψηφίσουν γύρω στις 10.000 άνθρωποι. Και μια συμμετοχή αυτού του είδους θα επηρεάσει το αποτέλεσμα. Στην πραγματικότητα, είναι η πρώτη φορά που Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι θα έχουν την ευκαιρία να ψηφίσουν οι μεν για υποψήφιους των δε. Για παράδειγμα οι Τουρκοκύπριοι που θα επιλέξουν να ψηφίσουν τον Νιαζί Κιζίλγιουρεκ θα ψηφίσουν όχι μόνο το ΑΚΕΛ, αλλά και κάποιον από τους Ελληνοκύπριους υποψηφίους του συγκεκριμένου κόμματος», τονίζει ο αναλυτής του PRIO, Μέτε Χατάι. Δεν αλλάζει τον ρου της ιστορίας, αλλά αποτελεί νέα εξέλιξη. Πληροφορούμαστε, άλλωστε, πως ο Νεοκλής Συλικιώτης έχει διευρύνει την εκστρατεία του και στα κατεχόμενα, με συγκεντρώσεις στη Μόρφου, την Αμμόχωστο και αλλού. Ο κ. Χατάι θεωρεί ότι και το «Γιασεμί» του Σενέρ Λεβέντ θα ψηφιστεί από πολίτες και στις δύο κοινότητες. «Θεωρώ ότι και o Σενέρ Λεβέντ θα ψηφιστεί από Ελληνοκύπριους, κυρίως για τις θέσεις του στο Κυπριακό και το γεγονός ότι δίνει έμφαση στη διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας», υποστήριξε.
Η Έσρα Αϊγκίν δεν αναφέρθηκε σε συγκεκριμένο αριθμό προσέλευσης. «Δύσκολα μπορεί κανείς να προβλέψει. Θα πρέπει να είναι πολύ μεγαλύτερος ο αριθμός από προηγούμενες φορές», είπε.
Υπάρχουν αντιδράσεις…
Αντιδράσεις υπάρχουν, μολονότι μέχρι στιγμής εκφράζονται σε κόσμια πλαίσια. Τα κόμματα της δεξιάς με πρωτεργάτη το Κόμμα Εθνικής Ενότητας, του Ερσίν Τατάρ, καλούν τον κόσμο να μη συμμετάσχει σε αυτές τις εκλογές. Τις προβάλλουν ως ένα άσχημο παιχνίδι της ελληνοκυπριακής πλευράς, μια παγίδα. Οι συνομιλητές μας ανέφεραν, πως το μεγαλύτερο μέρος των επικρίσεων στρέφεται κατά του Τουρκοκύπριου υποψηφίου του ΑΚΕΛ, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Νιαζί Κιζίλγκουρεκ. Ο Ερσίν Τατάρ υπογραμμίζει ότι η υποψηφιότητα του ακαδημαϊκού στρέφεται κατά των Τουρκοκυπρίων και της Τουρκίας. Έθεσε δύο φορές θέμα αποκήρυξης των ευρωεκλογών στη Βουλή, χωρίς επιτυχία. Τρικ της ελληνοκυπριακής πλευράς και του ΑΚΕΛ θεωρούν τις εκλογές αυτές και κύκλοι του ΑΚΡ, του κυβερνώντος κόμματος της Τουρκίας.
Επικρίσεις δέχεται και ο Σενέρ Λεβέντ. Όπως παρατήρησε, πάντως, Τουρκοκύπριος αναλυτής, που παρακολουθεί στενά την προεκλογική εκστρατεία, συμβαίνει στα κατεχόμενα το εξής παράδοξο. Από τη μια η δεξιά κατηγορεί τον κ. Κιζίλιγκιουρεκ για αντιτουρκική συμπεριφορά και από την άλλη ο κ. Λεβέντ, ο ανθυποψήφιός του, υποστηρίζει ότι η υποψηφιότητα του ακαδημαϊκού θα υπηρετήσει τα τουρκικά συμφέροντα.
Τα κόμματα της αριστεράς δεν είναι διόλου αρνητικά, λέει η δημοσιογράφος Έσρα Αϊγκίν. «Δεν ενθαρρύνουν δημόσια τους ψηφοφόρους να ψηφίσουν, αλλά δεν θέτουν εμπόδια. Υπάρχει υποστήριξη από τα κόμματα της αριστεράς ακόμα κι αν δεν είναι επίσημη», ανέφερε. Υπέρ του κ. Κιζίλγιουρεκ έχουν ταχθεί και επώνυμα στελέχη του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος. Ο πρώην ηγέτης του, μάλιστα, ο Φερντί Σαμπίτ Σογιέρ, καλεί δημόσια τους Τουρκοκύπριους να τον ψηφίσουν.
…και επιφυλάξεις
Ανησυχία, κανείς δεν το κρύβει, υπάρχει. Υπάρχει και καχυποψία. «Τουρκοκύπριοι που θέλουν να ψηφίσουν δεν είναι σίγουροι για τις προθέσεις των ελληνοκυπριακών κομμάτων, κυρίως του ΑΚΕΛ, στο ψηφοδέλτιο του οποίου είναι ο καθηγητής Κιζίλγιουρεκ», αναφέρει ο αναλυτής του PRIO Μέτε Χατάι. Η Έσρα Αϊγκίν επεσήμανε μια άλλη ανησυχία των ψηφοφόρων από τον κατεχόμενο βορρά. «Εκφράζουν επιφυλάξεις για το κατά πόσο θα μπορέσουν να ψηφίσουν τελικά την ημέρα των εκλογών κι αν αυτό μπορεί να γίνει με ασφάλεια. Πιστεύω ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ευθύνη. Πρέπει η ηγεσία να βγει δημόσια και να διαβεβαιώσει τους Τουρκοκύπριους ότι λαμβάνονται όλα τα μέτρα για να διασφαλιστεί πως θα κυλήσει ομαλά η ψηφοφορία. Πολλοί διερωτώνται αν θα είναι σε θέση να διακινηθούν εύκολα, ή αν θα πρέπει να περιμένουν στην ουρά δύο με τρεις ώρες για να περάσουν στις ελεύθερες περιοχές για να ψηφίσουν», ανέφερε η κα Αϊγκίν.
Άλλοι προβάλουν το επιχείρημα ότι τυχόν εκλογή Τουρκοκυπρίων στις ευρωεκλογές θα «κλέψει» μία από τις δύο έδρες που θα μπορούσαν να έχουν υποψήφιοι από τον κατεχόμενο βορρά σε περίπτωση λύσης του κυπριακού. Η απάντηση που δίνεται είναι πως μετά μια διευθέτηση του πολιτικού προβλήματος, οι δύο από τις έξι έδρες που δικαιούται η Κύπρος θα πάνε στην τουρκοκυπριακή πολιτεία, όχι σε συγκεκριμένα πρόσωπα. Αναλυτής μας έδωσε το εξής παράδειγμα: «Ένας Ελληνοκύπριος που θα αποφασίσει να ζήσει στην Κερύνεια (σ.σ. μετά τη λύση) θα μπορεί να διεκδικήσει μία απ’ αυτές τις δύο έδρες. Όπως και ένας Τουρκοκύπριος που ζει στην ελληνοκυπριακή συνιστώσα πολιτεία θα μπορεί να διεκδικήσει μιαν από τις τέσσερις έδρες που αντιστοιχούν σε αυτή».
