Ο Πούτιν κερδίζει τη μάχη των ενεργειακών αγορών

Του Javier Blas

Ανεξάρτητα από τον δείκτη επιτυχίας ή αποτυχίας τον οποίο χρησιμοποιείτε, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κερδίζει στις ενεργειακές αγορές. Η Μόσχα αρμέγει την πετρελαϊκή αγελάδα της, κερδίζοντας εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια κάθε μέρα προκειμένου να χρηματοδοτεί την εισβολή στην Ουκρανία και να αγοράζει εγχώρια υποστήριξη για τον πόλεμο.

Μόλις οι ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά των εξαγωγών ρωσικού αργού πετρελαίου ξεκινήσουν να εφαρμόζονται από τον Νοέμβριο, οι κυβερνήσεις ανά την Ευρώπη θα αντιμετωπίσουν ορισμένα δυσεπίλυτα διλήμματα, καθώς η ενεργειακή κρίση θα αρχίσει να “δαγκώνει” καταναλωτές και εταιρείες.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η στροφή της Γερμανίας στο ντήζελ έρχεται με κόστος

Εκτίναξη

Το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για τα σπίτια και τις επιχειρήσεις αναμένεται να εκτιναχθεί στα ύψη από τον Οκτώβριο, καθώς η αύξηση των εσόδων από το πετρέλαιο επιτρέπει στον Πούτιν να θυσιάσει έσοδα από το φυσικό αέριο και να συμπιέσει τις προμήθειες προς την Ευρώπη.

Οι τιμές στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι πιθανό να αυξηθούν κατά 75%, ενώ στη Γερμανία ορισμένες δημοτικές υπηρεσίες κοινής ωφέλειας έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι οι τιμές θα αυξηθούν κατά πάνω από 100%. Η Ρωσία έχει εργαλειοποιήσει και μετατρέψει με επιτυχία σε όπλο τον ενεργειακό εφοδιασμό.

Οι δυτικές κυβερνήσεις θα δέχονται αυξανόμενη πίεση να ξοδέψουν δισεκατομμύρια είτε επιδοτώντας τους λογαριασμούς των νοικοκυριών είτε, όπως συμβαίνει ήδη στη Γαλλία, αναλαμβάνοντας τον έλεγχο των εταιρειών ηλεκτρικής ενέργειας.

Ενεργειακή κρίση: Σε επίπεδα-ρεκόρ η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία

Ανάκαμψη

Ο πρώτος δείκτης που δείχνει πώς ο Πούτιν ανέτρεψε την παλίρροια του πετρελαίου είναι η ρωσική παραγωγή αργού. Τον περασμένο μήνα, η παραγωγή της χώρας ανήλθε σε σχεδόν προπολεμικά επίπεδα, με μέσο όρο σχεδόν 10,8 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, οριακά λιγότερα από τα 11 εκατομμύρια που αντλήθηκαν τον Ιανουάριο, ακριβώς πριν από την εισβολή στην Ουκρανία. Με βάση τις εκτιμήσεις του κλάδου, η παραγωγή πετρελαίου της Ρωσίας είναι ελαφρώς υψηλότερη μέχρι στιγμής αυτόν τον μήνα.

Δεν πρόκειται για τυχαίο φαινόμενο: ο Ιούλιος σηματοδότησε τον τρίτο συνεχόμενο μήνα ανάκαμψης της παραγωγής πετρελαίου, με την παραγωγή να αυξάνεται σημαντικά από το χαμηλό για το τρέχον έτος των περίπου 10 εκατομμυρίων βαρελιών που κατεγράφη τον Απρίλιο, όταν οι Ευρωπαίοι αγοραστές άρχισαν να αποφεύγουν τη Ρωσία και η Μόσχα προσπαθούσε να βρει νέους αγοραστές.

Η ρωσική παραγωγή πετρελαίου έχει σχεδόν πλήρως ανακάμψει μετά το πρώτο σοκ του πολέμου

Μετά από αυτές τις αρχικές δυσκολίες, η Ρωσία βρήκε νέους πελάτες για τα εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα που τα ευρωπαϊκά διυλιστήρια πετρελαίου σταμάτησαν να αγοράζουν λόγω “αυτοκυρώσεων”. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του αργού πετρελαίου καταλήγει στην Ασία – κυρίως στην Ινδία – αλλά και στην Τουρκία και αλλού στη Μέση Ανατολή. Και ορισμένο εξακολουθεί να εμφανίζεται στην Ευρώπη, με τους αγοραστές να αγοράζουν ακόμη ρωσικό αργό πριν από την προγραμματισμένη επιβολή επίσημων κυρώσεων στις αρχές Νοεμβρίου.

Όλοι όσοι πόνταραν ότι η ρωσική παραγωγή πετρελαίου θα συνέχιζε να μειώνεται – συμπεριλαμβανομένου και εμού – έκαναν λάθος.

Ο δεύτερος δείκτης είναι η τιμή του ρωσικού πετρελαίου. Αρχικά, η Μόσχα αναγκαζόταν να πουλά τις ποικιλίες αργού της με τεράστιες εκπτώσεις σε σχέση με άλλα είδη πετρελαίου προκειμένου να δελεάζει τους αγοραστές. Τις τελευταίες εβδομάδες, ωστόσο, το Κρεμλίνο έχει ανακτήσει την ισχύ της τιμολόγησης, εκμεταλλευόμενο τη στενότητα στην αγορά.

Το αργό ESPO, ένα είδος ρωσικού πετρελαίου από την Άπω Ανατολή, είναι ένα καλό παράδειγμα της νέας τάσης. Στο χαμηλό του, νωρίτερα φέτος, πουλιόταν με έκπτωση άνω των 20 δολαρίων το βαρέλι σε σχέση με το αργό του Ντουμπάι, σημείο αναφοράς πετρελαίου για την Ασία. Πρόσφατα, το αργό πετρέλαιο ESPO άρχισε να αλλάζει χέρια σε απόλυτη ισοτιμία με το αντίστοιχο του Ντουμπάι.

Το αργό Urals, η ναυαρχίδα των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου στην Ευρώπη, δεν ωφελείται τόσο όσο το ESPO, καθώς οι βασικοί αγοραστές του ήταν παραδοσιακά χώρες όπως η Γερμανία και όχι η Ινδία. Ωστόσο ανακάμπτει επίσης όσον αφορά στην τιμή, πωλούμενο πρόσφατα στα 20 με 25 δολάρια το βαρέλι φθηνότερα σε σχέση με το παγκόσμιο σημείο αναφοράς, Brent, ενώ διαπραγματευόταν με έκπτωση σχεδόν 35 δολαρίων στις αρχές Απριλίου.

Η Μόσχα βρίσκει νέους traders εμπορευμάτων, οι οποίοι συχνά δραστηριοποιούνται από τη Μέση Ανατολή και την Ασία και πιθανώς χρηματοδοτούνται από ρωσικά χρήματα, πρόθυμοι να αγοράσουν το αργό της και να το στείλουν σε “πεινασμένες” για πετρέλαιο αγορές. Με το αργό Brent να κυμαίνεται κοντά στα 100 δολάρια το βαρέλι και με τη Ρωσία να μπορεί να προσφέρει μικρότερες εκπτώσεις, υπάρχουν πολλά χρήματα τα οποία εισρέουν στο Κρεμλίνο. Προς το παρόν τουλάχιστον, οι ενεργειακές κυρώσεις δεν έχουν λειτουργήσει.

Πολιτικός

Ο τελικός δείκτης της επιτυχίας της Ρωσίας είναι μάλλον πολιτικός παρά σχετικός με την αγορά. Τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, οι δυτικοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ήταν αισιόδοξοι ότι το καρτέλ του OPEC, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, θα εγκατέλειπε τη συμμαχία του με τη Ρωσία. Έχει συμβεί το αντίθετο.

Παρά το ταξίδι του προέδρου των ΗΠΑ Τζo Μπάιντεν στο Ριάντ, ο Πούτιν έχει διατηρήσει την επιρροή του εντός της συμμαχίας OPEC+. Αμέσως μετά την αναχώρηση του Μπάιντεν από τη Σαουδική Αραβία, ο Ρώσος αναπληρωτής πρωθυπουργός Αλεξάντερ Νόβακ, το πρόσωπο που διαχειρίζεται τη σχέση της Ρωσίας με το καρτέλ, πέταξε στο βασίλειο. Λίγες ημέρες αργότερα, ο OPEC+ ανακοίνωσε μια μικρή αύξηση της παραγωγής πετρελαίου, διατηρώντας την πίεση στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας.

Η νίκη στην αγορά πετρελαίου σημαίνει ότι ο Πούτιν μπορεί να αντέξει οικονομικά να παραιτηθεί από κάποια έσοδα όταν περιορίζει τις πωλήσεις φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ασκώντας πίεση στο Βερολίνο, το Παρίσι και το Λονδίνο, που προετοιμάζονται για τεράστιες αυξήσεις στις λιανικές τιμές ενέργειας και πιθανές ελλείψεις που μπορεί να οδηγήσουν σε επιβολή δελτίου αυτό τον χειμώνα. Η Μόσχα βγάζει τόσο πολλά χρήματα πουλώντας πετρέλαιο που μπορεί να αντέξει οικονομικά να περιορίσει την προσφορά αργού σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως έκανε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.

Ο συνδυασμός ψυχρού καιρού, αυξανόμενης ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια και εκτίναξης των τιμών αργότερα φέτος κινδυνεύει να υπονομεύσει τη δυτική υποστήριξη προς την Ουκρανία. Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί οι οποίοι ήταν πρόθυμοι να κερδίσουν διεθνείς επαίνους επιδεικνύοντας την υποστήριξή τους στο Κίεβο ενδεχομένως να είναι λιγότερο πρόθυμοι να πληρώσουν τον εγχώριο λογαριασμό για την αποτροπή της ενεργειακής φτώχειας μεταξύ των ψηφοφόρων τους.

Δημοσίως, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εξακολουθούν να είναι κάθετες στην αποφασιστικότητά τους να απογαλακτιστούν από τη ρωσική ενέργεια. Ιδιωτικά, λογικά πρέπει να αναγνωρίζουν τις δυσκολίες που απειλεί να επιφέρει η στάση αυτή στις οικονομίες τους.

Ο Πούτιν κερδίζει την ενεργειακή μάχη. Ας ελπίσουμε ότι το χαρτί αυτό δεν θα αποδειχθεί αρκετά ισχυρό ώστε να παρακινήσει τους πολιτικούς της Δύσης να αμβλύνουν τη στάση τους στον πραγματικό πόλεμο.

Πηγή: BloombergOpinion