Του Pankaj Mishra

Μια νέα ύπουλη εποχή στην παγκόσμια πολιτική σκηνή έχει ξεκινήσει μετά τις νέες και δραματικές στρατιωτικές δεσμεύσεις της Ευρώπης και των ΗΠΑ στην Ουκρανία. Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε τους κινδύνους της γρήγορα, χωρίς αυταπάτες ή ευφημισμούς.

Παρά τις σκληρές οικονομικές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί εδώ και σχεδόν ένα χρόνο, αλλά και τις σοβαρές ήττες στο πεδίο της μάχης, η Ρωσία δεν φαίνεται έτοιμη να διαπραγματευτεί τον τερματισμό του πολέμου. Αντιθέτως, έχει απαντήσει με την επιστράτευση πρόσθετων στρατευμάτων και την καταστροφή των ενεργειακών υποδομών της Ουκρανίας. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είναι πιθανό να κλιμακώσει περαιτέρω και πιο βάναυσα, ως απάντηση στην απόφαση της Δύσης να στείλει άρματα μάχης στην Ουκρανία.

Εν τω μεταξύ, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ένας σημαντικός αριθμός Ρώσων έχει θυμώσει ή απογοητευτεί με τον ηγέτη τους. Λίγοι φαίνεται να αμφισβητούν την πεποίθησή του ότι μια ηθικά παρακμασμένη Δύση ενώνεται εναντίον της χώρας τους.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τι κάνει επιτέλους η Γερμανία στο ουκρανικό

Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι λαοί και οι κυβερνήσεις του Παγκόσμιου Νότου, που υποφέρουν περισσότερο από τις οικονομικές συνέπειες του πολέμου, στρέφονται αποφασιστικά εναντίον του Πούτιν, ούτε ότι το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού βλέπει τη ρωσική εισβολή ως διαφορετική από την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ. Στην Ινδία, που υποτίθεται είναι σύμμαχος της Δύσης, μια πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι περισσότεροι ερωτηθέντες κατηγορούσαν είτε το ΝΑΤΟ είτε τις ΗΠΑ παρά τη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Δεν είναι καν σαφές, ελλείψει δημόσιας συζήτησης, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι στα δυτικά έθνη υποστηρίζουν την εμβάθυνση της αντιπαράθεσής τους με τη Ρωσία. Στην πραγματικότητα, η γνώμη τους δεν ζητείται σχεδόν καθόλου. Ο γερμανικός πληθυσμός που διχάστηκε έντονα για το ζήτημα της αποστολής αρμάτων μάχης Leopard 2 στην Ουκρανία διεξήγαγε τουλάχιστον μια μακρά εσωτερική συζήτηση. Οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου μόλις και μετά βίας ενημέρωσαν τους πολίτες τους προτού διαθέσουν πιο προηγμένο οπλισμό στην Ουκρανία.

Οι δυτικές κυβερνήσεις επωφελούνται σήμερα από μια ευρεία και σε μεγάλο βαθμό αδιαμφισβήτητη συναίνεση μεταξύ των think tanks και των κυρίαρχων μέσων: Η ήττα της Ρωσίας, αν όχι η απόλυτη συνθηκολόγηση, είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας και του μέλλοντος της Ουκρανίας ως κυρίαρχου έθνους. Αυτό μπορεί να είναι σωστό. Αλλά οποιαδήποτε πίστη ότι οι πολιτικές μας ελίτ και οι ελίτ των μέσων ενημέρωσης υποθέτουν σωστά και δρουν με σύνεση, θα πρέπει να εξετάζεται παράλληλα με τις αναμνήσεις των πεπραγμένων τους τα τελευταία χρόνια.

Όλες οι μεγάλες χώρες της δυτικής συμμαχίας ήταν συνένοχες σε στρατιωτικά φιάσκο που κατέστρεψαν ολόκληρες περιοχές της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. Οι πολιτικοί ηγέτες βάδισαν προς τις εύκολα προβλέψιμες καταστροφές συνοδευόμενοι από μια υποστηρικτική χορωδία μέσων ενημέρωσης, από το Fox News μέχρι τον Economist, που “έπνιξαν” σκόπιμα τις αντίθετες φωνές.

Υπάρχει σοβαρός λόγος να ανησυχούμε όταν, ατιμώρητοι ακόμη για τις ολέθριες ατασθαλίες τους, πολλοί στο πνευματικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα της Δύσης επευφημούν και πάλι μια στρατιωτική επέμβαση, αυτή τη φορά εναντίον του φανατικού ηγέτη μιας χώρας που διαθέτει πυρηνικά όπλα.

Ακόμη χειρότερα, οι υπόλοιποι από εμάς δεν φαίνεται να ενοχλούνται αρκετά από αυτό το θέαμα των επιρρεπών σε γκάφες ελίτ, οι οποίες για άλλη μια φορά λαμβάνουν αποφάσεις που αλλάζουν την ιστορία και τη γεωγραφία χωρίς επαρκή δημοκρατική εποπτεία. Στις χώρες όπου σημειώθηκαν οι πολιτικοί σεισμοί των τελευταίων ετών, οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ κυβερνώντων και κυβερνώμενων θα μπορούσαν εύκολα να διευρυνθούν και πάλι. Όπως απέδειξε εύστοχα ο (σ.σ. πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ) Ντόναλντ Τραμπ, οι λαϊκιστές είναι πάντα έτοιμοι να εκμεταλλευτούν τη δυσαρέσκεια με ατελείωτους, ακριβούς και μη κερδοφόρους πολέμους.

Το μέλλον της Ουκρανίς ως δημοκρατίας, επίσης, γίνεται όλο και πιο θολό, αν αναλογιστεί κανείς την πρόσφατη μοίρα των χωρών που δέχτηκαν όπλα και δολάρια. Μία από τις πιο διεφθαρμένες χώρες του κόσμου πριν από τον πόλεμο, η Ουκρανία φαίνεται να απομακρύνεται ακόμη περισσότερο από την προοπτική μιας έντιμης και υπεύθυνης ελίτ. Στον τελικό απολογισμό των οικονομικών και ηθικών ατασθαλιών κατά τη διάρκεια του πολέμου, το πρόσφατο σκάνδαλο με την εμπλοκή αξιωματούχων που βρίσκονται κοντά στον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα αποδειχθεί μάλλον ήσσονος σημασίας.

Υπάρχουν πάρα πολλά σημάδια ότι η αναζήτηση συμμάχων σε αυτό που ουσιαστικά είναι πλέον ο πόλεμος της Δύσης κατά της Ρωσίας επηρεάζει την πολιτική και ηθική κρίση. Έτσι, η Ινδία παρουσιάζεται συστηματικά στη Δύση ως αντίβαρο στους Κινέζους και Ρώσους αυτοκράτορες, παρά το ότι η κυβέρνησή της εντείνει την επίθεσή της κατά της δημοκρατίας και το γεγονός ότι η χώρα αυξάνει τις αγορές ρωσικού πετρελαίου.

Μεταξύ των απλών ιστορικών διδαγμάτων που παραμελούνται είναι  ότι οι κυβερνήσεις παντού είναι επιρρεπείς στο να γίνονται πιο απερίσκεπτες καθώς η στρατιωτική κλιμάκωση αρχίζει να φαίνεται ως η μόνη οδός προς την ειρήνη. Οι ηγέτες της Ιαπωνίας, ενός άλλου μιλιταριστικού τρόμου του 20ού αιώνα, επανεξοπλίζουν τη χώρα τους σε δραματική κλίμακα, ακόμη και με το κόστος της διόγκωσης του ήδη μεγάλου δημοσιονομικού ελλείμματος.

Περιττό να προσθέσω ότι η ιαπωνική κυβέρνηση δεν έχει προσφέρει λεπτομερή περιγραφή των κινδύνων που ενέχει αυτή η στρατιωτικοποίηση (από την Κίνα και τη Ρωσία, δύο χώρες με τις οποίες έχει διεξάγει πολέμους), πόσο μάλλον να εξηγήσει πώς μια χώρα με μεγάλη έλλειψη νέων ανθρώπων θα γεμίσει τις τάξεις ενός μεγαλύτερου και πιο εξελιγμένου στρατού.

Τέτοια σημάδια ανευθυνότητας είναι εξίσου εμφανή και στα δυτικά πολιτικά κατεστημένα, τα οποία προσπαθούν να επεκτείνουν το στρατιωτικό τους αποτύπωμα στο εξωτερικό, ακόμη και όταν βρίσκονται αντιμέτωπα με τις οικονομικές κρίσεις στο εσωτερικό. Αποτελούν την πιο ξεκάθαρη προειδοποίηση που έχουμε για μια μεγαλύτερη και πιο εκτεταμένη “πυρκαγιά” μπροστά μας.   

BloombergOpinion