Το παρόν και το μέλλον του κυπριακού τουρισμού

• Επιμέλεια Ευαγόρας Προκοπίου
• Ποιες θα είναι οι κατευθύνσεις της βαριάς βιομηχανίας του νησιού 

Η Κύπρος σήμερα βρίσκεται στην 31η θέση από τις 117 του Travel and Tourism Development Index του World Economic Forum, στην 21η από τις 43 στην Ευρώπη και 6η από τις 16 της Μεσογείου. Στόχος της Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού (ΕΣΤ) 2030 είναι όπως η Κύπρος καταταγεί στις πρώτες 30 αγορές παγκοσμίως και στις πρώτες 20 της Ευρώπης. Για αναφορά, η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα στην 28η θέση παγκοσμίως. Αυτοί είναι οι στόχοι που θέτει ο Υφυπουργός Τουρισμού για το μέλλον του τομέα.

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2020-2022

Κάνοντας απολογισμό για την τριετία 2020-2022, ο Υφυπουργός Σάββας Περδίος είπε ότι ο σχεδιασμός υλοποιήθηκε κατά 95%, παρά τις δυσκολίες της περιόδου, όπως η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Σημαντικό επίτευγμα ήταν η εδραίωση νέας τουριστικής ταυτότητας για την Κύπρο, καθώς «δεν είναι πια το νησί του ήλιου και της θάλασσας», σημείωσε, αλλά προωθείται ως προορισμός με ιστορία, πολιτισμό και αυθεντικές εμπειρίες, ολόχρονα. Προς αυτό τον σκοπό, δημιουργήθηκε και το νέο λογότυπο για προώθηση του τουριστικού προϊόντος, ενώ υιοθετήθηκαν και 12 σήματα ποιότητας που εμπλουτίζουν την ταυτότητά του. Τέτοια είναι τα σήματα «Χριστουγεννιάτικο Χωριό», «Wine Routes», «Colourful Villages of Cyprus» κ.λπ.

Όσον αφορά τον στόχο για τις αγορές μέχρι το 2030, σημειώνεται ότι η ρωσική αγορά καταλαμβάνει πλέον πολύ μικρότερο ποσοστό στους στόχους του Υφυπουργείου Τουρισμού. Ενώ στους στόχους που τέθηκαν το 2020 η αγορά της Ρωσίας καταλάμβανε το δεύτερο μεγαλύτερο μερίδιο, μετά το Ηνωμένο Βασίλειο, στους αναθεωρημένους στόχους του 2022 το ποσοστό της δεν διαφέρει από τις υπόλοιπες αγορές, πέραν του ΗΒ. Ο κ. Περδίος επανέλαβε ότι οι αγορές της ΕΕ είναι πλέον ο στόχος για περαιτέρω ανάπτυξη του κυπριακού τουριστικού προϊόντος, ενώ, σημείωσε, ότι αναμένει μεγάλη αύξηση στο επόμενο διάστημα από την αγορά της Πολωνίας, καθώς είναι μία μεγάλη και ανθεκτική αγορά, με τουρίστες όλων των ηλικιών.

ΞΑΝΑΣΥΣΤΗΝΕΤΑΙ Ο ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Ακόμα, σημείωσε ότι όσον αφορά τη διαδικτυακή φήμη της Κύπρου ως προορισμού, που αφορά τη γενική ικανοποίηση του πελάτη, η Κύπρος σήμερα βρίσκεται στο 86%, ελάχιστα πίσω από Τουρκία και Ελλάδα (με 88% και 87% αντίστοιχα). Στόχος, σημείωσε ο κ. Περδίος, είναι μέχρι το 2030 το ποσοστό να ανεβεί στο 90%. Ο τουρισμός στην Κύπρο αποκτά νέο προσανατολισμό (repurposing), ευθυγραμμισμένο με το όραμα της Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού (ΕΣΤ) 2030, που είναι «η βιώσιμη ανάπτυξη του κυπριακού τουρισμού με τρόπο ευεργετικό για την οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον», τονίζει το Υφυπουργείο Τουρισμού, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι «μέσα από τις διάφορες δράσεις της ΕΣΤ 2030, η Κύπρος βρίσκεται ήδη στη διαδικασία υλοποίησης του οράματος του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (ΠΟΤ)».

Απώτερος στόχος της Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού 2030 (ΕΣΤ2030) είναι να εδραιωθεί η Κύπρος ως ένας ολόχρονος, ποιοτικότερος, ψηφιακά έξυπνος, πιο προσβάσιμος τουριστικός προορισμός, που σέβεται το περιβάλλον και διοχετεύει τα οφέλη από τον τουρισμό σε όλες τις περιοχές του νησιού, δήλωσε ο Υφυπουργός Τουρισμού, Σάββας Περδίος, στον Insider σε μια προσπάθεια για ανασκόπηση της Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού 2030.

Καλέσαμε τρεις επαγγελματίες του τομέα να μας παραθέσουν τις απόψεις τους αναφορικά με το παρόν και το μέλλον του Κυπριακού Τουρισμού.

ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΡΟΥΠΗ

ΑΝΩΤΕΡΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΗΣ HERMES AIRPORTS

ΝΕΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΚΡΙΣΕΙΣ

Το Μάρτιο του 2020, η πανδημία βρήκε τον κυπριακό τουρισμό στην καλύτερή του στιγμή: Λίγες εβδομάδες πριν, το 2019 είχε ολοκληρωθεί έχοντας καταγράψει ρεκόρ αφίξεων με 4 εκατ. τουρίστες και ρεκόρ επιβατικής κίνησης στα κυπριακά αεροδρόμια, δεδομένα που έδιναν ευοίωνες προοπτικές για τη χρονιά που άρχιζε.

Ωστόσο, τα γεγονότα εξελίχθηκαν πολύ διαφορετικά, με την καθήλωση των πτήσεων σχεδόν σε όλο τον κόσμο για αρκετούς μήνες. Ως Hermes Airports, από την πρώτη στιγμή είχαμε θέσει ως βασικό μας στόχο την επανεκκίνηση του τουρισμού και την επιστροφή στην ανάπτυξη, μόλις οι συνθήκες της πανδημίας θα το επέτρεπαν. Για το σκοπό αυτό ενώσαμε εξαρχής τις δυνάμεις μας με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς του τουρισμού και την κυβέρνηση. Η συνεργασία αυτή και οι ενέργειες που έγιναν στα σχεδόν τρία χρόνια που έχουν περάσει έκτοτε, απέφεραν καρπούς, αν αναλογιστούμε ότι ο κυπριακός τουρισμός επανέρχεται πλέον στις ράγες της ανάπτυξης και μάλιστα περισσότερο δυναμικά από ποτέ. Παρά την απώλεια 800 χιλιάδων Ρώσων και Ουκρανών, συνεπεία της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, το 2022 ταξίδεψαν από και προς τα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου περισσότεροι από εννέα εκατομμύρια επιβάτες, αριθμός που αντιστοιχεί περίπου στο 80% της επιβατικής κίνησης του 2019.  Παράλληλα, το 2022 ενισχύθηκε σημαντικά  η συνδεσιμότητα της Κύπρου,  με ακόμη περισσότερους νέους προορισμούς να προστίθενται στα προγράμματα των αερογραμμών και τους ήδη υφιστάμενους να ενισχύονται, ορισμένοι εξ αυτών και ολόχρονα.

Κοιτάζοντας πίσω από μια ασφαλή πλέον απόσταση χρόνου, μπορούμε να πούμε ότι οι δύο διαδοχικές κρίσεις των τελευταίων χρόνων, η πανδημία και η απώλεια της ρωσικής αγοράς, παρά τις εξαιρετικού μεγέθους άμεσες συνέπειες και το σοκ που προκάλεσαν στον κυπριακό τουρισμό, σταδιακά εξελίχθηκαν σε ευκαιρίες, καθώς έδωσαν στον κλάδο την αναγκαία ώθηση να απαγκιστρωθεί από περιορισμούς του παρελθόντος, διευρύνοντας σημαντικά την παλέτα των χωρών από τις οποίες υποδεχόμαστε επισκέπτες. Το 2022, η χώρα μας διείσδυσε στις ευρωπαϊκές αγορές όσο ποτέ στο παρελθόν. Χάρη στους σχεδιασμούς των προηγούμενων ετών και τις εντατικές προσπάθειες όλων των φορέων, το αισθητά εμπλουτισμένο πτητικό πρόγραμμα από και προς τα κυπριακά αεροδρόμια και τις στοχευμένες εκστρατείες προβολής της Κύπρου στο εξωτερικό, το περασμένο καλοκαίρι προσελκύσαμε μεγάλο αριθμό ταξιδιωτών από χώρες όπως η Πολωνία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Γερμανία, η Αυστρία, η Ελβετία και άλλες. Πλέον στη χώρα μας αναλογεί ένα ολοένα και αυξανόμενο μερίδιο επισκεπτών από την ευρωπαϊκή αγορά.

Στη διαχρονική ικανότητα του κυπριακού τουρισμού και της επιβατικής κίνησης να ανακάμπτουν παρά τις εκάστοτε μικρές και μεγαλύτερες κρίσεις, έχει συμβάλει αποφασιστικά η εφαρμογή, την τελευταία δεκαετία, ενός ελκυστικού σχεδίου κινήτρων από την Hermes Airports σε συνεργασία με την κυβέρνηση προς τις αεροπορικές εταιρείες. Με την πρόσφατη ανανέωσή του έως και το 2027, προσβλέπουμε καταρχάς σε στήριξη του αεροπορικού κλάδου έναντι των πληθωριστικών πιέσεων και των αυξημένων τιμών των καυσίμων που επικρατούν σήμερα και σε περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού προσεχώς, κάτι που προμηνύει και η απόφαση των δύο μεγαλύτερων ευρωπαϊκών αερογραμμών να αυξήσουν τον στόλο και το πρόγραμμά τους στην Κύπρο.

Για τη νέα χρονιά, στοχεύουμε σε περαιτέρω ενίσχυση της συνδεσιμότητας του νησιού, ενδυναμώνοντας τα υφιστάμενα πτητικά προγράμματα, δίνοντας έμφαση τόσο σε νέους προορισμούς, όσο και στην αύξηση των πτήσεων σε προορισμούς με τους οποίους δεν υπάρχει επαρκής αεροπορική σύνδεση και στην ολόχρονη διατήρησή τους, καθώς και προσελκύοντας ακόμη περισσότερες αεροπορικές εταιρείες.

Έχοντας ως αφετηρία την αισθητή ανάκαμψη και τη δυναμική που πετύχαμε το 2022, εστιάζουμε την προσοχή μας σε ευρωπαϊκές αγορές, αλλά και στην εγγύς Ανατολή και αισιοδοξούμε ότι το 2023 μπορούμε να φτάσουμε τα επίπεδα επιβατικής κίνησης του 2019.

Είναι βέβαιο ότι και τη νέα χρονιά, οι τομείς των αερομεταφορών και του τουρισμού θα αντιμετωπίσουν προκλήσεις. Παραμένουμε αισιόδοξοι και συνεχίζουμε τις προσπάθειες μας  με   στοχοπροσήλωση, ευελιξία και  συνεργασία, διατηρώντας την πεποίθηση ότι  έρχονται ακόμα καλύτερες μέρες για τον κυπριακό τουρισμό.  

ΦΙΛΟΚΥΠΡΟΣ ΡΟΥΣΟΥΝΙΔΗΣ  

ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΞΕΝΟΔΟΧΩΝ

Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΟΣ ΜΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΟ ‘23

Τα τελευταία δύο χρόνια η πανδημία έριξε βαριά τη σκιά της πάνω από τις οικονομίες διεθνώς, μη εξαιρουμένης και της Κύπρου. Δυστυχώς το σοκ από την πανδημία, διαδέχτηκε ο αντίκτυπος από τον πόλεμο στην Ουκρανία, γεγονός που επηρέασε και τη χώρα μας, σε διάφορους τομείς της οικονομίας και κατ’ επέκταση και στον ευαίσθητο τομέα της τουριστικής μας βιομηχανία. Ο πόλεμος πυροδότησε έντονες πληθωριστικές τάσεις, αύξηση τιμών και μία πρωτοφανή ενεργειακή κρίση, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερα δύσκολο περιβάλλον για τους ταξιδιώτες. Το δυσαναπλήρωτο κενό που προκάλεσε η απώλεια των αγορών της Ρωσίας και της Ουκρανίας, εξακολουθεί να αποτελεί μια πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε και τις επόμενες σεζόν.

Ο πρώτος όμως στόχος που είχαμε θέσει για φέτος, να κάνουμε τη χρονιά τουλάχιστον καλύτερη από το 2021, έχει επιτευχθεί, με τις σωστές δράσεις του Υφυπουργείου Τουρισμού και τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με αποτέλεσμα η φετινή χρονιά να ολοκληρωθεί με μία θετική νότα αφού η εισροή τουριστών στο νησί μας ήταν της τάξης του 80% και τα έσοδα της τάξης του 88% του 2019. Σ’ αυτό συνέβαλαν οι νέες αεροπορικές συνδέσεις που δρομολογήθηκαν από την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, με αποτέλεσμα να είχαμε αυξημένο τουριστικό ρεύμα από τις υφιστάμενες αγορές μας, της Γερμανίας, Πολωνίας, Ισραήλ, Σκανδιναβικών χωρών, Ολλανδίας, Ελλάδας, Αυστρίας, Ελβετίας και Ιορδανίας, ενώ προστέθηκαν και νέες, όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Ουγγαρία, η Σερβία και η Σαουδική Αραβία, ενώ η αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου παραμένει η κυριότερη πηγή τουρισμού. Εξίσου σημαντική είναι η πρόσφατη συνεργασία του Υφυπουργείου Τουρισμού της Κύπρου με την Ιορδανία, για προσέλκυση μακρινών αγορών, μέσω κοινών τουριστικών πακέτων, όπως από ΗΠΑ, Καναδά, Κορέα, Ιαπωνία, Κίνα.

Με τα βλέμματα στραμμένα στο 2023, ο τουριστικός τομέας καλείται να αντιμετωπίσει μια σειρά από σημαντικές προκλήσεις, όπως οι συνεχιζόμενες πληθωριστικές τάσεις, τα αυξημένα επιτόκια, το αυξημένο κόστος της ενέργειας, με όλες τις παρεμφερείς αυξήσεις που έχουν άμεσο αντίκτυπο στα λειτουργικά κόστη των ξενοδοχειακών μονάδων, όπως το αυξημένο κόστος ενέργειας και το αυξημένο κόστος της εφοδιαστικής αλυσίδας και των πρώτων υλών.

Σε αυτό το κλίμα αβεβαιότητας που διαμορφώνεται, θα πρέπει να συνεχιστεί η προσπάθεια που ξεκίνησε φέτος με τις παραδοσιακές ευρωπαϊκές αγορές, αποφεύγοντας την υπερβολική εξάρτηση από συγκεκριμένες αγορές και διευρύνοντας συνεχώς τον κύκλο των αγορών από τις οποίες αντλούμε τουρίστες. Σημαντικό εργαλείο για τη στρατηγική μας αποτελεί το νέο Σχέδιο Κινήτρων για τις αεροπορικές εταιρείες με στόχο την περαιτέρω βελτίωση της αεροπορικής συνδεσιμότητας της Κύπρου.

Εξίσου σημαντική παραμένει η συνεχιζόμενη έλλειψη εργατικού δυναμικού στον κλάδο, πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι πλείστοι κλάδοι της κυπριακής οικονομίας αλλά και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες πράγμα που δυσκολεύει ακόμη περισσότερο την αντιμετώπιση του. Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να ενταθούν έγκαιρα εκείνες οι ενέργειες για να αμβλυνθεί το πρόβλημα, με ταχεία διαδικασία παραχώρησης αδειών για εισαγωγή προσωπικού από τρίτες χώρες, διευρύνοντας παράλληλα τον κατάλογο με τις ειδικότητες για απασχόληση, και όχι μόνο για εξειδικευμένες θέσεις, που θα επιτρέψει στις ξενοδοχειακές μονάδες να στελεχωθούν και να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και προσδοκίες των πελατών τους, ώστε να συνεχίσουμε ως τουριστική Κύπρος να προσφέρουμε το υψηλό επίπεδο υπηρεσιών μας. 

Η Κύπρος στήριζε διαχρονικά τις ελπίδες της στον τουριστικό και ξενοδοχειακό τομέα, μια πηγή εισοδήματος που κράτησε τη χώρα στη ζωή σε κάθε δύσκολη στιγμή της πορείας της ως ανεξάρτητο κράτος. Ο κυπριακός τουρισμός κατέδειξε πολλές φορές την ανθεκτικότητα και τη δυναμική του σε πολλές κρίσεις και παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν, είμαστε αισιόδοξοι ότι θα αντιμετωπίσουμε και τις όποιες νέες προκλήσεις της νέας χρονιάς, με τον τουρισμό να λειτουργεί για μία ακόμη φορά ως βαρόμετρο στην πορεία ανάκαμψης της οικονομίας.

ΧΡΥΣΑΙΜΙΛΗ ΨΗΛΟΓΕΝΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΥΠΡΟΥ (ΣΤΕΚ)

ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟ 2022, ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟ 2023

Οι πρωτόγνωρες αλλαγές που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια επί της ουσίας αποδεικνύουν δύο πράγματα. Από τη μία ότι ο κυπριακός τουρισμός αποδεικνύεται ιδιαίτερα ανθεκτικός ακόμα και στις μεγαλύτερες κρίσεις και από την άλλη ότι τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τον κλάδο εδώ και δεκαετίες, είτε τα προσεγγίζουμε μόνο ακροθιγώς είτε εξ ανάγκης.

Σήμερα για παράδειγμα επαληθεύεται πλήρως, η ορθότητα της πάγιας και διαχρονικής θέσης του ΣΤΕΚ, όπως διατυπώνεται από την ίδρυσή του το 1997, ότι είναι επιβεβλημένη η στροφή στον ποιοτικό τουρισμό. Ευτυχώς, έστω και με καθυστέρηση, διακρίνουμε πως η συγκεκριμένη αναγκαιότητα σήμερα αναγνωρίζεται περισσότερο από ποτέ. Ενδεχομένως επειδή αυτό απαιτεί πλέον και ο σύγχρονος τουρίστας.   

Το 2001 οι αφίξεις τουριστών στην Κύπρο ήταν 2.7 εκατ. και τα έσοδα σχεδόν €2.2 δισ. Το 2019 που οι αφίξεις έφτασαν τα 3.9 εκατ., τα τουριστικά έσοδα ήταν μόλις €2.6 δισ. Δηλαδή οι αφίξεις αυξήθηκαν κατά περίπου 40% και τα έσοδα μόλις 22%. Το 2022 η σύγκριση αφίξεων και εσόδων είναι καλύτερη. Μέχρι τον Σεπτέμβριο είχαμε 2.5 εκατομμύρια αφίξεις τουριστών οι οποίοι δαπάνησαν €1.9 δισ. με την κατά κεφαλή δαπάνη να είναι αυξημένη σε σύγκριση με το 2021. Ωστόσο, απομένει να διαφανεί αν η συγκεκριμένη τάση θα συνεχιστεί ή αν είναι κάτι προσωρινό ένεκα και του πληθωρισμού.  

Το 2022 ήταν δύσκολο αλλά εν τέλει εξελίχθηκε καλύτερα απ’ ότι αρχικά αναμενόταν. Η καλή πορεία του τουρισμού συνέβαλε καθοριστικά και στους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας, οι οποίοι εκτιμώνται για ολόκληρο το έτος στο 6% του ΑΕΠ. Για το 2023 αυτό που κυριαρχεί είναι και πάλι η αβεβαιότητα. Αβεβαιότητα που δημιουργείται από διάφορους παράγοντες όπως είναι η άνοδος του πληθωρισμού και η αποδυνάμωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών σε παραδοσιακές και αναδυόμενες αγορές όπως η Αγγλία, η Γερμανία και η Γαλλία. Αβεβαιότητα εξακολουθεί να επικρατεί και για την έκβαση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Σε κάθε περίπτωση, τη ρωσική αγορά θα πρέπει να την αντιμετωπίσουμε ως καινούργια και να την προσεγγίσουμε ξανά εξαρχής όταν και εφόσον τελειώσει ο πόλεμος, αρθούν οι περιορισμοί στα ταξίδια και επανέλθουμε στην πρότερη κατάσταση. Αβεβαιότητα υπάρχει και σε σχέση με τις τιμές των τροφίμων και των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται στη ξενοδοχειακή βιομηχανία όπως και με τις τιμές της ενέργειας. Για το 2022 λάβαμε τα εύσημα από οργανωτές ταξιδιών ότι ήμασταν από τους ελάχιστους προορισμούς που δεν αυξήσαμε τις χρεώσεις, αλλά εάν συνεχίσει η άνοδος των τιμών τότε θα τεθεί σε αμφιβολία η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων του τομέα. Γι’ αυτό και έχουμε ζητήσει επιτακτικά να επεκταθεί και στα ξενοδοχεία το Virtual Net Metering όσον αφορά τουλάχιστον το 80% της κατανάλωσης ενέργειάς τους χωρίς πλαφόν και περιορισμούς.

Το κλίμα αβεβαιότητας που επικρατεί, επιβάλλει τη διαρκή παρακολούθηση των εξελίξεων και τη λήψη τολμηρών αποφάσεων όταν και όποτε κρίνεται αναγκαίο. Μία τέτοια απόφαση θα μπορούσε να αφορά τη δημιουργία σχεδίου κινήτρων επικεντρωμένο στην αναβάθμιση των υπηρεσιών και όχι στην αύξηση των κλινών και ίσως τη μελέτη επιβολής πλαφόν στη δημιουργία νέων κλινών, ειδικά σε μονάδες με χαμηλά αστέρια. 

Σημαντικές ρυθμίσεις θα πρέπει να γίνουν και για τα ακίνητα που προσφέρονται για βραχυχρόνια μίσθωση. Ως ξενοδόχοι δεν αντιτασσόμαστε στη λειτουργία τους και αναγνωρίζουμε πως πρόκειται για μία τάση που ήρθε για να μείνει. Ωστόσο, ζητούμε ίση φορολογική μεταχείριση και πλαίσιο λειτουργίας που θα διασφαλίζει την κοινωνική συνοχή στον τόπο.

Ένα άλλο ζήτημα, που θα είναι έντονο και το 2023, αφορά στην έλλειψη προσωπικού. Οι ξενοδόχοι εξ’ ανάγκης στρέφονται στη λύση των εργαζομένων από τρίτες χώρες. Η συγκεκριμένη λύση αφαιρεί από την κυπριακή φιλοξενία και έχει μεγαλύτερο κόστος για μία επιχείρηση, ωστόσο, υπό τα σημερινά δεδομένα είναι απαραίτητη. Όμως παράλληλα πολλά μπορούν να γίνουν σε ένα πλαίσιο μια μακρόχρονης πολιτικής με στόχευση στους νέους.

Είναι ξεκάθαρο πως η Κύπρος μπορεί να καταστεί πιο ποιοτικός προορισμός αν στοχευμένα και μεθοδικά αξιοποιηθούν πλήρως τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας. Για τον ΣΤΕΚ ποιοτικός τουρισμός δεν σημαίνει μόνο τους τουρίστες υψηλής εισοδηματικής στάθμης, αλλά πρωτίστως τουρίστες με παιδεία, με την ευρύτερη της έννοια. Αυτήν που θα επιτρέψει στον επισκέπτη να σεβαστεί τον πολιτισμό, να γνωρίσει την κουλτούρα, να εκτιμήσει και να απολαύσει τον τόπο μας χωρίς να επιβαρύνει το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον και την ίδια ώρα να αποτελέσει ένα ακόμα πρεσβευτή της χώρας στο εξωτερικό.  

Από το περιοδικό Insider Δεκεμβρίου