Η πρόσφατη δημοσιοποίηση της αυτοβιογραφίας του Νίκου Σιακόλα, ενός από τους κορυφαίους μεγαλοεπιχειρηματίες της Κύπρου και κυριότερους ιδιωτικούς παράγοντες της κυπριακής οικονομίας, δεν φωτίζει μόνο κομβικά σημεία της εξελικτικής της πορείας κατά τις τελευταίες ιδίως  δεκαετίες, αλλά και αποτυπώνει την πολυκύμαντη επιχειρηματική δράση και την πολυσχιδή πολιτισμική προσφορά του εντός και εκτός των συνόρων της πατρίδας του. Η ζωηρή αφηγηματική εξιστόρηση μέσα από λεπτομερείς αναδιηγήσεις και καίριες αναφορές, παραστατικές περιγραφές και ανάγλυφες απεικονίσεις οιονεί μυθιστορηματικών δρώμενων, ανθρώπων, τόπων, νοοτροπιών και εποχών προβάλλει ως επική κινηματογραφική ταινία. Παρεμφερής επισήμανση στα «Αντί Προλόγου» εισαγωγικά σχόλια του Κυριάκου Κυριάκου με γνώμονα τις προφορικές συνεντεύξεις που έλαβε από τον αυτοβιογραφούμενο για τη συγγραφή του βιβλίου, όπου αποτιμά την παρά την ηλικία του πνευματική διαύγεια της αστείρευτης μνήμης, τον χειμαρρώδη λόγο και την αποδεδειγμένη διά των έργων ευφυή του προσωπικότητα. Εξ ου και το παρόν πόνημα των αυτοαναφορικών θελκτικών αφηγήσεων στοιχειοθετεί ταυτοχρόνως πολύτιμο οδηγό εμπειριών και έμπρακτων διδαγμάτων, όπως εμφαίνει ο τίτλος και τεκμαίρεται εκ των σημαινομένων του.     

Η έκδοση των 225 σελίδων, υπό την άψογη γενική επιμέλεια του Παύλου Παύλου και που διανθίζεται με ενδεικτικά φωτογραφικά στιγμιότυπα και άλλα ενδιαφέροντα τεκμήρια, δομείται σε 30 θεματικές ενότητες, τα επί μέρους κεφάλαια των οποίων εκτείνονται από τις παιδικές θύμησες μέχρι τις συγκλονιστικές αναμνήσεις και τα επώδυνα αισθήματα για τον Καραβά της τουρκοκατεχόμενης γενέτειρας του Νίκου Σιακόλα έως και τις εναγώνιες σκέψεις του για το μέλλον γενικότερα του τόπου του.

Αδρομερώς επιχειρούμε μιαν περιδιάβαση στις περιπετειώδεις διαδρομές του βίου, τις αγωνιστικές κατακτήσεις των πολύπτυχων εμπορικών δραστηριοτήτων και των μεγάλων επενδυτικών του επιτευγμάτων, που συνιστούν σταθμό στις σύγχρονες αναπτυξιακές υποδομές της χώρας μας.

Ιερή παρακαταθήκη κατ’ αρχήν στην τελεσφόρηση στόχων η συμβουλή του Καραβιώτη παππού του Χατζηματθαίου «Ν’ ακολουθείς την μούττην του νερού…», όταν παιδί οκτώ χρονών τον έστειλε γύρω στα μεσάνυκτα και σε ακατοίκητη περιοχή έξω από το χωριό τους να ποτίσει το περιβόλι τους με το εκ περιτροπής σύστημα διανομής νερού. Έμαθε επίσης ότι η αποτελεσματική διεκπεραίωση της εργασίας έγκειται στην επιλογή του ειδικού επαγγελματία, όταν και πάλι ο παππούς του τον έστειλε στον μάστρε Λαχανάρη στον Καραβά να του φέρει το ρολόι, που του έδωσε για επιδιόρθωση, πλην όμως του το είχε καταστρέψει. Ανακαλώντας τις οικογενειακές του καταβολές, σημειώνει ότι πρόγονός του υπήρξε ο δημογέροντας του Καραβά και της Λαπήθου Χατζηνικόλας, που καρατομήθηκε από τους Τούρκους με τον Εθνομάρτυρα Κυπριανό και μαζί με άλλους κληρικούς και προκρίτους στις 13 Ιούλιου του 1821. Υπενθυμίζει μεταξύ άλλων ότι κληρονόμησε τη διορατικότητα από τον προοδευτικό του πατέρα Τζυπρή, ο οποίος μαθητεύοντας στην τέχνη του ενισχυμένου σκυροδέματος στη Γαλλία, έκτισε στη Λευκωσία τη Σχολή Σαμουήλ, όπου ο νεαρός Σιακόλας φοίτησε τις δύο πρώτες τάξεις, φοιτώντας εν συνεχεία στο Γυμνάσιο Καραβά-Λαπήθου και αποφοιτώντας από το Γυμνάσιο Κερύνειας.

Αν το εμπορικό του δαιμόνιο είχε σηματοδοτήσει η απασχόλησή του τα καλοκαίρια σε υφασματοπωλείο της πρωτεύουσας και η ανεκπλήρωτη επιθυμία του να αποκτήσει «αμαξούδιν», για να πωλεί μικροπράγματα στην οδό Φανερωμένης, η εργοδότησή του τη δεκαετία του 1940 στο πυρηνελαιουργείο  της Κερύνειας, τον ενέπνευσε να μοιάσει σε δυο από τους μετόχους του, στον Τζιόνα Πιετρόνι και στον Ζήνωνα Σεβέρη, στις εμπορικές επιχειρήσεις του οποίου και εργάστηκε. Η εξόρμησή του στην Τουρκία για εξασφάλιση ζωοτροφών κατά την ξηρασία του 1951, του επεφύλαξε στα Άδανα τον κίνδυνο τού παρ’ ολίγο μαχαιρώματος από φανατικούς υπαλλήλους ενός εστιατορίου, όπου είδε μοιρασμένο τον χάρτη της Κύπρου με τη λέξη «TAKSIM». Παίρνοντας μετά το Orient Express για τη Συρία και αφηγούμενος την περιπέτειά του στον πρέσβη των ΗΠΑ, που πήγαινε να επιδώσει τα διαπιστευτήριά του στον Σάχη της Περσίας, ο υψηλός συνταξιδιώτης του τού είχε χαρίσει το βιβλίο «Τhe Evasive Neutral» [«Ο Επιτήδειος Ουδέτερος»]. 

Οι εμπειρίες στον εμπορικό οίκο Σεβέρη τον ώθησαν, μετά τον γάμο του το 1953, να στήσει με τραπεζικά δάνεια τη δική του επιχείρηση εισαγωγών-εξαγωγών γεωργικών προϊόντων, παρά τις όποιες αντιξοότητες την εποχή των λεγόμενων «αγροτικών χρεών». Το πλήγμα, ωστόσο, του 1974 και η απώλεια του λιμανιού της Αμμοχώστου, τον ανάγκασαν να μεταφέρει τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες στη Νιγηρία, όπου έζησε μιαν άλλη δυσάρεστη έκπληξη. Ένας Νιγηριανός, απειλώντας τον να του δώσει για αγορά ρύζι και μια θέση εργασίας για την αδελφή του, του είχε ως προειδοποίηση κόψει με ξυράφι μεγάλο κομμάτι της γραβάτας του, μη βρίσκοντας παρόμοια να την αντικαταστήσει, όπως με χιούμορ αναφέρει. Η δημιουργία εκεί το 1978 του πλωτού εργοστασίου συσκευασίας τσιμέντων ονόματι «Bonny Carrier» ήταν μια κερδοφόρα παγκόσμια καινοτομία μέχρι τη βύθισή του το 1987, προτού προλάβει να το ενοικιάσει ενδιαφερόμενη εταιρεία στις ΗΠΑ. 

Οι επόμενες ενότητες περιλαμβάνουν την περσινή δικαστική δικαίωση του Ομίλου Σιακόλα ως εγγυητή ελληνικής εταιρείας σε υπόθεση παράτυπης διεκδίκησης ενός τεραστίου ποσού από Λιβανέζικη Τράπεζα, τη ναυάγηση δημιουργίας τσιμεντοποιείου στην Αντρολύκου, τη βεβιασμένη και μη βιώσιμη εξαγορά βρετανικής αλυσίδας καταστημάτων τροφίμων, την αγορά του μεταλλείου της Λίμνης παρά την Πόλη Χρυσοχούς, την απόκτηση του πολυκαταστήματος Woolworth, της CTC, μεγάλων μεριδίων ασφαλιστικών εταιρειών, τη δημιουργία των γνωστών Mall και των σύγχρονων αεροδρομίων Λάρνακας και Πάφου.

Έργα που τιμήθηκαν με παγκύπριες βραβεύσεις και διεθνείς διακρίσεις. Τον δημιουργό τους Νίκο Σιακόλα τιμούν επίσης οι ευεργεσίες, χορηγίες και δωρεές του στην παιδεία και τον πολιτισμό της Κύπρου.

 

Νίκος Κ. Σιακόλας 

Αφηγήσεις, Εμπειρίες, Διδάγματα

Λευκωσία, 2021