Η ανάλυση του πράσινου ενεργειακού τομέα στην Κύπρο παρουσιάζει σημαντικές θετικές εξελίξεις αλλά την ίδια ώρα αντιμετωπίζει προκλήσεις που χρειάζονται άμεση δράση.
Το 2023 σημειώσαμε σημαντική αύξηση της τάξεως του 50% στην εγκατεστημένη ισχύ φωτοβολταϊκών (Φ/Β) συστημάτων, φτάνοντας περίπου τα 650 MW, σε σύγκριση με τα 430 MW εγκατεστημένης ισχύος το 2022. Μόνο αυτή η εξέλιξη υποδεικνύει τη σημαντική πρόοδο που έγινε στην ενίσχυση της πράσινης ενεργειακής υποδομής της Κύπρου.
Σύμφωνα με τα δεδομένα που δημοσιεύονται από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), η συνεισφορά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας (Εικόνα 1) υπολογίζεται να ανέρχεται σε περίπου 20% το 2023, με περίπου το 16% να προέρχεται από Φ/Β συστήματα (PV) και το υπόλοιπο από αιολικά συστήματα (wind) και μονάδες βιομάζας. Παρόλη, όμως, την εντυπωσιακή αύξηση της εγκατεστημένης ισχύς Φ/Β συστημάτων, η συνεισφορά της ηλιακής ενέργειας στη συνολική κατανάλωση αυξήθηκε μόλις κατά 4.5% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, κάτι που προκαλεί ανησυχία.
Η αντίφαση μεταξύ του ρυθμού ανάπτυξης της εγκατεστημένης ισχύoς έναντι της αύξησης της συνεισφοράς της ηλιακής ενέργειας υπογραμμίζει ένα κρίσιμο θέμα: οι περικοπές επηρεάζουν την παραγωγή και εκμετάλλευση της πράσινης ενέργειας. Η ανάγκη για περικοπές πηγάζει από την υπέρβαση της παραγωγής έναντι της ζήτησης, με αποτέλεσμα την ανάγκη για διατήρηση της σταθερότητας του ηλεκτρικού συστήματος. Ειδικότερα, και βάσει της ανάλυσης των δεδομένων (Εικόνα 2) αποκοπών που αναρτώνται κάθε μήνα από τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (ΔΣΔ), οι μέσες ημερήσιες περικοπές ήταν στο 3.3% το 2022, αλλά αυξήθηκαν δραματικά το 2023 στο 13.4%, με τον περασμένο Απρίλιο να καταγράφει το υψηλότερο μέσο ημερήσιο ποσοστό περικοπών, της τάξης του 32.23%.
Παρά τα ανησυχητικά αυτά στοιχεία, ο ΔΣΜΚ πρόσφατα ανακοίνωσε εκτιμήσεις περικοπών ΑΠΕ για το 2024 οι οποίες εκτιμώνται στο 28%, σχεδόν διπλάσιο ποσοστό απόρριψης πράσινης ενέργειας σε σύγκριση με το 2023. Τον ερχόμενο Απρίλιο, ο ΔΣΜΚ εκτιμά ότι οι περικοπές θα φτάσουν το 79%.
Τα πιο πάνω αποκαλύπτουν τις σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κύπρος στον τομέα της πράσινης ενέργειας και απαιτούν άμεση δράση για να μην υπονομευθεί η αειφορία του ενεργειακού μας συστήματος.
* Πρώην Ανώτερος Ερευνητής στον τομέα των Έξυπνων Δικτύων στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης και ερευνητής στην Électricité de France R&D στη Γαλλία
