Στο στόχαστρο του Τμήματος Φορολογίας έχουν μπει εδώ και αρκετούς μήνες οι Κύπριοι influencers (άτομα με επιρροή στην κοινή γνώμη, μέσω της παρουσίας τους στα ηλεκτρονικά μέσα και δη τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης), οι οποίοι μέσω των αναρτήσεων τους στο Instagram, στο You Tube, στο Facebook και στο TikTok αποκομίζουν έσοδα από επιχειρήσεις, τα οποία τις περισσότερες φορές δεν δηλώνουν για να φορολογηθούν.
Ήδη κάποιοι πιάστηκαν στα δίκτυα του Τμήματος Φορολογίας και κλήθηκαν να πληρώσουν φορολογία, ενώ άλλοι βρίσκονται υπό στενή παρακολούθηση.
Αρμόδια πηγή δήλωσε στον «Φιλελεύθερο» πως, επειδή το τελευταίο διάστημα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κερδίζουν περισσότερο έδαφος, οι λειτουργοί του Τμήματος έχουν ενισχύσει περισσότερο τους ελέγχους, ενώ συγκεκριμένες κατηγορίες φορολογουμένων που θεωρούνται υψηλού κινδύνου παρακολουθούνται. Απέφυγε, ωστόσο, να αναφερθεί στον αριθμό των influencers που εντοπίστηκαν να μην δηλώνουν τα εισοδήματα τους αλλά και το ύψος των φορολογιών που τους επιβλήθηκαν.
Σημειώνεται πως οι Κύπριοι influencers τέθηκαν και στο μικροσκόπιο της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας, η οποία διαπίστωσε πως η πλειοψηφία από αυτούς δεν ενημερώνουν ότι οι αναρτήσεις που κάνουν αποτελούν προϊόν διαφήμισης, επί πληρωμή.
Σύγχρονοι έμποροι
Οι «influencers», γνωστοί στα ελληνικά ως «επηρεαστές γνώμης», είναι δημιουργοί περιεχομένου που συχνά διαφημίζουν (επί πληρωμή) ή πωλούν προϊόντα σε τακτική βάση. Δηλαδή, οι influencers ως σύγχρονοι τηλέμποροι πωλούν προϊόντα και υπηρεσίες μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία παίζουν καθοριστικό ρόλο στην καθημερινότητα πολλών από εμάς και ανάλογα με τον αριθμό των «ακόλουθων» τους, δηλαδή των followers, ανεβαίνει το κασέ τους. Όσο περισσότερους followers έχει κάποιος, τόσο περισσότερα χρήματα κερδίζει.
Τα τελευταία χρόνια, το μάρκετινγκ επιρροής (influencer marketing) έχει καταστεί πυλώνας της ψηφιακής οικονομίας. Πρόκειται για την επί πληρωμή συνεργασία των επιχειρήσεων με παράγοντες επιρροής – επηρεαστές γνώμης (influencers), με στόχο την προώθηση προϊόντων ή υπηρεσιών και τη σχέση που «χτίζουν» οι επηρεαστές γνώμης (influencers) με τους ακόλουθούς τους. Μάλιστα, λόγω της μεγάλης επιρροής που έχουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όλο και πιο συχνά τα επιστρατεύουν και οι πολιτικοί, ανάμεσα στους οποίους Πρόεδροι και Πρωθυπουργοί, αρχηγοί κομμάτων, βουλευτές, κλπ.
Τρέχει ο Φόρος
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», επί ποδός βρίσκεται η Μονάδα Διαχείρισης Κινδύνου του Τμήματος Φορολογίας, η οποία αξιολογεί όλες τις πληροφορίες που υποβάλλονται ενώπιον της. Παράλληλα, λειτουργοί του Τμήματος καθημερινά παρακολουθούν τους λογαριασμούς συγκεκριμένων προσώπων στο Instagram, στο You Tube, στο Facebook και στο Tik Tok, για να διαπιστώσουν κατά πόσο υπάρχουν ενέργειες αλλά και συμπεριφορές οι οποίες πιθανόν να οδηγούν σε φοροδιαφυγή.
Αρμόδια πηγή ανέφερε στον «Φ» πως αξιολογούνται από το Τμήμα οι δηλώσεις που κάνουν τα συγκεκριμένα πρόσωπα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι συμπεριφορές τους και παράλληλα εξετάζονται και τα αντικείμενα αξίας που έχουν στην κατοχή τους.
Όπως αναφέρθηκε μάλιστα στον «Φ», από τις εξετάσεις που διενήργησε το Τμήμα Φορολογίας διαπίστωσε πως κάποιες από τις αναρτήσεις δεν ανταποκρίνονται πλήρως στην πραγματικότητα. «Δεν σημαίνει πως όποιος διαφημίζει τον πλούτο στο διαδίκτυο κάνει φοροδιαφυγή, εμείς στο Τμήμα αξιολογούμε τέτοιες συμπεριφορές. Η επίδειξη του πλούτου δεν σημαίνει πως είναι πραγματική, κάποιος μπορεί να υποστηρίζει πως κερδίζει €20 χιλ. για κάθε ανάρτηση του αλλά τελικά να κερδίζει πολύ λιγότερα» τόνισε στέλεχος του Υπουργείου Οικονομικών.
Όπως μας αναφέρθηκε, υπήρξε περίπτωση που συγκεκριμένο πρόσωπο που δήλωνε πως είχε μεγάλα εισοδήματα μέσω του Tik Tok διαπιστώθηκε ότι τα πραγματικά στοιχεία του δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα.
Στο μικροσκόπιο έσοδα και περιουσίες
Σύμφωνα με αρμόδια πηγή, το Τμήμα Φορολογίας ελέγχει τα εισοδήματα και τα περιουσιακά στοιχεία της συγκεκριμένης κατηγορίας φορολογουμένων και εάν αυτά δεν δικαιολογούνται από τη ζωή που προβάλλουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τότε επεμβαίνουν. Αξίζει να σημειωθεί πως καθημερινά φτάνουν στο Τμήμα Φορολογίας καταγγελίες, πολλές από τις οποίες διαπιστώθηκε ότι δεν ευσταθούσαν.
Ως γνωστό λόγω της ανάπτυξης του ψηφιακής διαφήμισης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2023 να πραγματοποιήσει την έρευνα Sweep για τους «influencers» για να διαφανεί αν αυτοί αποκαλύπτουν τις διαφημιστικές τους δραστηριότητες, όπως απαιτείται από τη νομοθεσία της ΕΕ για τους καταναλωτές. Η πανευρωπαϊκή έρευνα κατέδειξε μεταξύ άλλων ότι το 97% των influencers δημοσίευσε αναρτήσεις με εμπορικό περιεχόμενο, αλλά μόνο το 20% ανέφερε ότι το περιεχόμενό των αναρτήσεων ήταν διαφημιστικό.
Νομικό πλαίσιο
Αξίζει να σημειωθεί πως η νομοθεσία της ΕΕ για τους καταναλωτές προβλέπει ότι οι εμπορικές επικοινωνίες πρέπει να είναι διαφανείς. Στις αναρτήσεις τους, οι influencers δεν πρέπει να παραπλανούν τους καταναλωτές με ψευδείς ή αναληθείς πληροφορίες σχετικά με τα προωθούμενα προϊόντα ή υπηρεσίες. Οποιαδήποτε προώθηση των προϊόντων ή των υπηρεσιών μιας επωνυμίας σε μια ανάρτηση που αποφέρει έσοδα σε influencers ή άλλα είδη οφέλους πρέπει να γνωστοποιείται ως διαφημιστική δραστηριότητα.
Επιπλέον, οι influencers που πωλούν προϊόντα ή υπηρεσίες για δικό τους λογαριασμό έχουν τις ίδιες νομικές υποχρεώσεις με τα ηλεκτρονικά καταστήματα, όπως η παροχή στους καταναλωτές νομικών εγγυήσεων ή δικαιωμάτων υπαναχώρησης.
Πίστωση χρόνου για συμμόρφωση
Ο διευθυντής της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας Κωνσταντίνος Καραγιώργης, δήλωσε στον «Φ» πως στο πλαίσιο της εκστρατείας ενημέρωσης θα προωθηθεί σχετικό υλικό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ θα ετοιμαστεί και σχετικό βίντεο, το οποίο θα απευθύνεται προς τους influencers, καθοδηγώντας τους επιγραμματικά για το νομικό πλαίσιο που θα πρέπει να ακολουθούν στις αναρτήσεις τους. Σύμφωνα με τον κ. Καραγιώργη, αφού ολοκληρωθούν οι δράσεις από την Υπηρεσία, θα δοθεί χρονικό περιθώριο στους influencers να συμμορφωθούν με τις πρόνοιες της νομοθεσίας και στη συνέχεια θα αρχίσουν δειγματοληπτικοί έλεγχοι σε influencers κατά πόσο έχουν συμμορφωθεί ή όχι με το νομοθετικό πλαίσιο.
Ψηλά κασέ για τις αναρτήσεις
Στο εξωτερικό πολλοί influencers έχουν γίνει εκατομμυριούχοι από τη διαφήμιση μέσω των ηλεκτρονικών πλατφόρμων. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του διεθνούς τύπου, ο Κριστιάνο Ρονάλντο, π.χ., με 591.000.000 followers πληρώνεται για κάθε ανάρτηση με ποσό που αγγίζει τα 1.600.000 δολάρια. Ο Λιονέλ Μέσι, με 473.000.000 followers, για κάθε ανάρτηση εισπράττει 1.170.000 δολάρια.
Φυσικά στην Κύπρο, οι επηρεαστές της κοινής γνώμης δεν έχουν τόσο μεγάλα έσοδα, ωστόσο αποκομίζουν μεγάλα ποσά για τα κυπριακά δεδομένα. Ακόμα περισσότερο στην Ελλάδα.
Μνημόνιο Συνεργασίας με τον Φορέα Ελέγχου Διαφήμισης
Προ ημερών, η Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας προχώρησε στην υπογραφή μνημονίου συνεργασίας για πέντε χρόνια με τον Φορέα Ελέγχου Διαφήμισης (ΦΕΔ), με στόχο την ενημέρωση των καταναλωτών για την εμπορική επιδίωξη των αναρτήσεων από influencers σε πλατφόρμες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μέσα από τη συνεργασία των δύο μερών θα ενημερωθούν οι επιχειρήσεις, οι καταναλωτές και influencers για την αναγκαιότητα γνωστοποίησης του εμπορικού χαρακτήρα των αναρτήσεων σε πλατφόρμες/μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η γνωστοποίηση του εμπορικού χαρακτήρα των αναρτήσεων των influencers πρέπει να πληροί βασικές αρχές.
Συγκεκριμένα, θα πρέπει να εμφανίζεται αμέσως και να είναι εύκολα αντιληπτή. Επίσης, πρέπει να εμφανίζεται με τρόπο κατάλληλο, ανάλογα με τις διαφορετικές μορφές (format) που χρησιμοποιούνται από τους influencers (π.χ. εικόνες, αναρτήσεις, βίντεο, blog) στις διαφορετικές πλατφόρμες στις οποίες εμφανίζονται τα μηνύματα. Επιπρόσθετα, πρέπει να είναι σαφής για όλα τα τμήματα του κοινού στα οποία απευθύνεται (π.χ. ενήλικες, νεαρά άτομα, παιδιά). Παράλληλα, η Υπηρεσία θα στηρίξει και θα προωθήσει οδηγό για το Influencer Marketing, τον οποίο θα ετοιμάσει ο φορέας, ενώ η Υπηρεσία θα προχωρήσει σε εκστρατεία ενημέρωσης προς τους influencers αναφορικά με την πληροφόρηση που πρέπει να παρέχουν στο καταναλωτικό κοινό.
