Ως περίοδος διαμόρφωσης του χάρτη στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών στην Κύπρο, χαρακτηρίζεται η παρούσα. Κι αυτό γιατί η μαζική αποχώρηση ρωσικών συμφερόντων εταιρειών που επέλεγαν ως βάση τους το νησί μας είναι ήδη γεγονός, ενώ έπεται και συνέχεια.
Επιχειρηματικές οντότητες με αξιοσημείωτο κύκλο δραστηριοτήτων μετεγγράφονται είτε στη Ρωσία (σε ειδική διοικητική περιοχή), είτε σε φίλα προσκείμενες χώρες όπως το Καζακστάν. Επιπλέον, διψήφιος αριθμός εταιρειών με τεράστιο όγκο εργασιών στον κλάδο τους, έχουν εξαγγείλει τους τελευταίους μήνες ότι προσεχώς αποχαιρετούν οριστικά την Κύπρο, κάτι που αναμένεται να πράξουν και άλλες επιχειρηματικές οντότητες προσεχώς.
Αναλυτικά η κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί:
> Η TCS Group Holding, την προσεχή Δευτέρα 15/01 αποφασίζει οριστικά για το μέλλον της. Πρόκειται για τη μητρική εταιρεία της Tinkoff Bank. Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο μεγιστάνας Όλεγκ Τίνκοφ πώλησε το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών της TCS στον, επίσης δισεκατομμυριούχο, Βλαντιμίρ Ποτάνιν. Η εταιρεία που ήταν εγγεγραμμένη εδώ και μια 20ετία στο νησί μας είχε επιβεβαιώσει τον περασμένο Νοέμβριο ότι εξετάζεται σοβαρά η αποχώρηση της, ωστόσο, η τελική απόφαση θα ληφθεί στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας. Η εταιρεία σκοπεύει να μετεγγραφεί σε μια εκ των ειδικών διοικητικών περιοχών της Ρωσίας (νήσοι Oktyabrsky και Russky). Η TCS είναι πάροχος ψηφιακών χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.
> Οι μέτοχοι της Etalon Group, όπως αναφέρει το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Interfax, στις 15 του περασμένου Δεκεμβρίου ενέκριναν την μετεγκατάσταση της εταιρείας στην ειδική διοικητική περιοχή (SAR) στο νησί Oktyabrsky της περιφέρειας του Καλίνιγκραντ. Το πλάνο μετακίνησης της εταιρείας θα υλοποιηθεί εντός των επόμενων εννέα μηνών. Η Etalon είναι κτηματική εταιρεία που ασχολείται με την ανάπτυξη γης και δραστηριοποιείται στην Αγία Πετρούπολη και στη Μόσχα. Τα ακίνητα της Etalon εκτείνονται σε 6,6 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα.
> Η Fix Price, συμφερόντων του ιδιοκτήτη της ποδοσφαιρικής ομάδας Πάφος FC, Σεργκέι Λομάκιν, στις 9 Νοεμβρίου έλαβε απόφαση να μεταφέρει τη νομική της έδρα από την Κύπρο στο Καζακστάν. «Η εταιρεία θα εγγραφεί πλέον στην επικράτεια του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Κέντρου της Αστάνα στο Καζακστάν», ανέφερε η ανακοίνωσή της μεταξύ άλλων. Η Fix Price ιδρύθηκε από τον Λομάκιν και τον Αρτέμ Καχατριάν. Είναι αλυσίδα εκπτωτικών καταστημάτων, που διατηρούσε μέχρι πρότινος πάνω από 5.000 υποστατικά στη Ρωσία και σε χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, όπως η Λευκορωσία, το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν. Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί, το 2022 είχε έσοδα 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
> Από την Κύπρο αποχωρεί και η United Medical Group CY Plc. Σύμφωνα με ανακοίνωσή της τον περασμένο Σεπτέμβριο «η διαδικασία μετεγκατάστασης θα εξαρτηθεί από τις εποπτικές Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας».Το Interfax είχε μεταδώσει ότι θα μετεγγραφεί στην Ρωσία, ενώ οι Moscow Times δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο η νέα έδρα του Ομίλου να είναι το Καζακστάν. H United Medical Group CY Plc είναι η μητρική της EMC. Η τελευταία έχει υπό της διαχείρισή της ένα δίκτυο ιδιωτικών ιατρικών κλινικών. Περιλαμβάνει επτά πολυδιάστατα ιατρικά κέντρα, μια μαιευτική κλινική και ένα κέντρο αποκατάστασης, καθώς και τρία γηροκομεία στη Μόσχα. Ο μεγαλύτερος μέτοχος της EMC είναι ο Igor Shilov (κατέχει το 56% των μετοχών της εταιρείας). Ο ετήσιος τζίρος της EMC στο τέλος του 2022 ανήλθε σε 326,3 εκατομμύρια ευρώ, αυξημένος κατά 12,4%. Ο προσαρμοσμένος τζίρος ήταν 306,8 εκατομμύρια ευρώ, με αύξηση 6,3% σε σχέση με το 2021.
> Τρεις ακόμη υπολογίσιμες εταιρείες έχουν αποφασίσει από το περασμένο καλοκαίρι να εγκαταλείψουν την Κύπρο. Πρόκειται για την Transmashholding, την μεγαλύτερη κατασκευάστρια εταιρεία εξοπλισμού για τους σιδηροδρόμους στη Ρωσική Ομοσπονδία, την Globaltrans, που θεωρείται ως μια από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές εταιρείες διαχείρισης σιδηροδρόμων (δραστηριοποιείται στη Ρωσία, τις χώρες της Βαλτικής και την Ευρασία) και τον online λιανοπωλητή Ozon. Η Ozon έχει χαρακτηριστεί ως η «Amazon της Ρωσίας». Ιδρύθηκε το 1998 ως online βιβλιοπωλείο και μέχρι το 2019 είχε εξελιχθεί σε ένα από τα τρία μεγαλύτερα online καταστήματα στη χώρα. Το Forbes το 2020 χαρακτήρισε την εν λόγω επιχειρηματική οντότητα ως την 3η πιο αξιόλογη ρωσική στον τομέα του διαδικτύου.
> Μετά το τέλος του καλοκαιριού η εταιρεία ανάπτυξης λογισμικού Noventiq Holdings, η EuroMedCenter και η MD Medical Group Investments (διαχειρίζεται τον Όμιλο «Mother and Child») ανακοίνωσαν, επίσης, πλάνο αποχώρησης.
> Τον Μάρτιο του 2023, η υπηρεσία παράδοσης τροφίμων Sbermarket επανεγγράφηκε από μια νομική οντότητα της Κύπρου, σε μια ειδική διοικητική περιοχή (SAR) στην περιοχή Καλίνινγκραντ.
«162 δισεκατομμύρια δολάρια ρωσικές άμεσες επενδύσεις στην Κύπρο»
Ρωσικά ΜΜΕ την τελευταία περίοδο αναδεικνύουν την μαζική αποχώρηση εταιρειών από το νησί μας, ενώ διασυνδέουν το φαινόμενο με την στάση που τηρεί η Κύπρος. Είναι χαρακτηριστικός και ο τίτλος δημοσιεύματος των Moscow Times τον περασμένο μήνα: «Ρωσικές εταιρείες εγκατέλειψαν μαζικά την Κύπρο κατά τη διάρκεια επίσκεψης πρακτόρων του FBI».
Στο δημοσίευμα γινόταν καταγραφή των δεδομένων με επιχειρηματικές οντότητες που ανήκουν σε Ρώσους ολιγάρχες ενώ με άμεσες αναφορές αποδιδόταν η εικόνα που επικρατούσε στην Κύπρο αλλά και στη νέα τάξη πραγμάτων.
«Από την αρχή του 2023, τουλάχιστον 10 από τις μεγαλύτερες ρωσικές εταιρείες αποφάσισαν να αποχωρήσουν από την Κύπρο, που για καιρό υπήρξε η κύρια “τράπεζα” οφέλους των ρωσικών επιχειρηματικών κεφαλαίων και όπου, πριν από τον πόλεμο, οι Ρώσοι κάτοικοι κατείχαν $162 δισεκατομμύρια σε άμεσες επενδύσεις – ένα ποσό που ήταν πέντε φορές υψηλότερο από το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ)» αναφέρει το ρεπορτάζ μεταξύ άλλων.
Προστίθεται ότι «οι αρχές της Κύπρου ξεκίνησαν έρευνα την άνοιξη σχετικά με τη ρωσική παρουσία στο νησί, ανοίγοντας συνολικά 29 υποθέσεις μετά τις κυρώσεις που επέβαλαν τον Απρίλιο οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο σε βάρος 13 εταιρειών και ατόμων που βρέθηκε να κρύβουν τα περιουσιακά στοιχεία ολιγάρχων. Μεταξύ αυτών βρίσκονταν οι Roman Abramovich και Alisher Usmanov».
Το ίδιο ρεπορτάζ καταλήγει με τοποθετήσεις του Πρόεδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη: «{…}» Ο αγώνας κατά της αποφυγής κυρώσεων αποτελεί μια ευκαιρία για την Κύπρο να ενισχύσει το κύρος της ως αξιόπιστο επιχειρηματικό και χρηματοοικονομικό κέντρο», δήλωσε ο νέος Πρόεδρος της χώρας, Νίκος Χριστοδουλίδης, τον Ιούνιο. Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, κάτω από τον οποίο οι επιχειρήσεις για την προσέλκυση ρωσικών δισεκατομμυρίων και την απόκρυψή τους ήκμαζαν, ο Χριστοδουλίδης κήρυξε μια πολιτική μηδενικής ανοχής έναντι οποιουδήποτε πολίτη ή εταιρείας της Κύπρου που βοηθά να παρακάμψει τις αντιρωσικές κυρώσεις».
Άτομο που δραστηριοποιείται εδώ και χρόνια στον τομέα παροχής υπηρεσιών μιλώντας στον «Φ», σχολίασε ότι εκτιμάται πως θα υπάρχει κόστος για τον κλάδο. Ωστόσο, ανέφερε πως πολλοί πάροχοι διαβλέποντας την κατάσταση και τις επερχόμενες εξελίξεις έχουν λάβει μέτρα. «Σε τέτοιες περιπτώσεις το όποιο κόστος γι’ αυτούς θα είναι μειωμένο» σχολίασε χαρακτηριστικά.
