Είναι γνωστή η ιστορία με τους τρεις φακέλους και τις διάφορες εκδοχές του που κυκλοφορούν κατά καιρούς. Εν συντομία, η ιστορία λέει πως ένας πρόεδρος/Πρωθυπουργός/CEO όταν θα αποχωρούσε, έδωσε τρεις φακέλους στο διάδοχο του και του είπε να τους ανοίξει με τη σειρά όταν έρθουν τα δύσκολα.
Στα πρώτα δύσκολα, ανοίγει τον πρώτο φάκελο ο διάδοχος. Η συμβουλή ήταν: φταίξε τον προηγούμενο. Στα δεύτερα δύσκολα, ανοίγει τον επόμενο φάκελο και -αναλόγως της εκδοχής- του ξαναέλεγε ρίξε το φταίξιμο σε εμένα ή φταίξε την συγκυρία ή φταίξε εξωγενείς παράγοντες και ούτω καθ’ εξής. Στην τρίτη δυσκολία και στο άνοιγμα του τρίτου φακέλου, του έγραφε: γράψε τρεις φακέλους.
Στην Κύπρο βέβαια, κανείς δεν χρειάζεται να γράψει τρεις φακέλους. Έχουμε βρει εξιλαστήριο θύμα εις το διηνεκές το οποίο μάλιστα δεν αντιδρά καν όσα κτυπήματα και να του δώσεις. Είναι, δηλαδή, και γάιδαρος και σαμάρι. Ο λόγος για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θέλουμε να εγκριθεί κάτι δύσκολο; Το απαιτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Θέλουμε να αποποιηθούμε ευθύνης; Δεν το εγκρίνει η ΕΕ. Όπως έγινε και με την φαεινή ιδέα για τη δημιουργία ενός σχεδίου ανταπόδοσης των συνεπών και συνετών δανειοληπτών.
Δημιούργησαν προσδοκίες στον απλό κόσμο ότι θα ανταμειφθούν επειδή εκπλήρωναν τις υποχρεώσεις τους και μετά τα έριξαν στις ΕΕ ότι τάχα δεν συναινεί στο να παραχωρηθεί κρατική βοήθεια σε άτομα που δεν το έχουν ανάγκη. Ευτυχώς, λέμε εμείς, που είναι και η Ε.Ε. και αποφεύγονται τέτοιες φαιδρές ιδέες. Γιατί φαίνεται πως ακόμα και αυτοί που έχουν μυαλό, μάλλον δεν έχουν τα κότσια για να πουν δημόσια ότι κάποιες ιδέες και εισηγήσεις είναι ηλίθιες. Μόλις την περασμένη βδομάδα γράφαμε από αυτήν εδώ τη στήλη για τη σημασία διαφύλαξης και ορθής αξιοποίησης των κρατικών πλεονασμάτων. Μόλις πριν μερικές μέρες ο θάνατος του δεκαπεντάχρονου Στυλιανού ξεγύμνωσε τα κενά και τις ελλείψεις του συστήματος που οδήγησε ένα παιδί σε τέτοια απελπισία που αποφάσισε πως θα ήταν καλύτερα να μην ζει καν. Αλήθεια σκεφτήκαμε καθόλου για ποιο λόγο εμείς θα επιλέγαμε να θέσουμε τέρμα στη ζωή μας; Πόσο απελπισμένος και μόνος πρέπει να ένιωθε;
Από αυτήν εδώ τη στήλη ξαναγράψαμε πως είναι δουλειά των ίδιων των τραπεζών να επιβραβεύσουν τους συνεπείς πελάτες τους πρακτικά και χειροπιαστά. Δώσαμε το παράδειγμα της Εθνικής Τράπεζας στην Ελλάδα και πιο πρόσφατα ακολούθησε και η Τράπεζα Πειραιώς που εξήγγειλε το δικό της Σχέδιο επιβράβευσης συνετών δανειοληπτών. Σημειωτέον πως οι τράπεζες στην Ελλάδα είναι σε χειρότερη θέση σήμερα από τις κυπριακές. Σημειωτέον επίσης πως οι κυπριακές τράπεζες σήμερα έχουν τόση πολύ υπερβάλλουσα ρευστότητα την οποία πληρώνουν στην ΕΚΤ, που αν έστελναν λίγη πίσω στους καλύτερους τους πελάτες μπορεί και να τους συνέφερε οικονομικά. Άσε που η προβολή που θα λάμβαναν και η εικόνα που θα έβγαζαν προς τα έξω θα είχε δεκαπλάσιο όφελος απ’ ότι πολλές διαφημίσεις.
Δεν ξέρω αν το έχουν προσέξει, δεν ξέρω αν απλώς παίζουν πελλό αλλά κάθε άλλο παρά οικονομική υπερ-δύναμη είμαστε. Οι Standard & Poor’s μας το είπαν ευθέως τις προάλλες: Περαιτέρω αναβάθμιση σε καμιά διετία εάν και εφόσον. Και είμαστε μόλις ένα σκαλί πάνω από τα σκουπίδια. Οι Moody’s δε, ακόμα μας έχουν στα σκουπίδια και ούτε καν με θετική προοπτική, άρα αναβάθμιση σύντομα δεν πρόκειται να δούμε.
Το σχέδιο ΕΣΤΙΑ από την άλλη, μπορεί να αναδείξει αλήθειες. Από τα μέχρι στιγμής δεδομένα, δυο αλήθειες μπορεί να αποκαλυφθούν: Είτε ότι η κατάσταση των πλείστων νοικοκυριών δεν είναι τόσο τραγική όσο παρουσιάζεται αλλά απλώς αποφεύγουν να είναι συνεπή με τις υποχρεώσεις τους, είτε ότι το Σχέδιο είναι τόσο άστοχο που πολύ λίγοι μπορούν να το αξιοποιήσουν. Κατά πάσα πιθανότητα βέβαια, να αποτελεί συνδυασμό των δύο πιο πάνω σεναρίων. Και υπάρχει εξήγηση. Για περισσότερο από πέντε χρόνια, αντί το μήνυμα προς τους δανειολήπτες να ήταν, εκπληρώστε τις υποχρεώσεις σας, ήταν άλλο: «κάτι θα κάνουμε και για σας. Κάποιο Σχέδιο στήριξης θα φέρουμε. Θα σας απαλλάξουμε από τις εκποιήσεις. «Θα σας εξασφαλίσομεν!», που έλεγε και ο Μαυρογιαλλούρος.
Αρχισυντάκτης επιχειρηματικών εκδόσεων «Ο Φιλελεύθερος»
