Έκατσε η σκόνη με το θέμα των πολιτογραφήσεων, αλλά η ρετσινιά έμεινε. Και επίσης ποτέ δεν ξέρεις πότε θα σκάσει η επόμενη «βόμβα» και πώς θα εμπλακεί ξανά το όνομα της Κύπρου. To 2013 η Κύπρος κατέβαλε με το «κούρεμα» καταθέσεων στις δυο μεγάλες κυπριακές τράπεζες το πιο ακριβό τίμημα λόγω των υπονοιών για τις καταθέσεις μιας μερίδας Ρώσων ολιγαρχών, δηλαδή από πού προέρχονται τα χρήματα. Ακόμη και τα τοπικά συμφέροντα των εμπλεκομένων, δικηγορικά και ελεγκτικά γραφεία πίστευαν ότι το πάρτι θα ήταν ατελείωτο και θα μπορούσαν να συντηρήσουν αυτή την κατάσταση ανενόχλητοι. Το «κούρεμα» του 2013 δεν ήρθε ξαφνικά και μόνο του, υπήρχαν επανειλημμένες προειδοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τη Λευκωσία, ήδη από το 2009. Τρόμαζε η διόγκωση των τραπεζικών δραστηριοτήτων, η μεταφορά δισεκατομμυρίων ευρώ από ολογάρχες, η ανεξέλεγκτη οικοδομική δραστηριότητα, η ακρίβεια των ακινήτων, το τεράστιο ιδιωτικό χρέος. Δυστυχώς η δύναμη του χρήματος είναι πολύ μεγάλη, για να σκεφτούν όσοι εμπλέκονται στο «πάρτι» των διαβατηρίων το καλό όνομα της Κύπρου.
Η Κύπρος τις προηγούμενες μέρες ξαναβρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα ότι έστησε ένα συνδυασμό τοπικών συμφερόντων με αυτό που καθιερώθηκε διεθνώς να ονομάζεται βιομηχανία πώλησης «χρυσών διαβατηρίων». Το διαβατήριο είναι «χρυσό» γιατί προσφέρει ευεργετήματα σε διάφορους ενδιαφερομένους, κυρίως Ρώσους αλλά και σε Κινέζους. Η κυπριακή κυβέρνηση εξήγγειλε το πρόγραμμα προσέλκυσης επενδύσεων έναντι παραχώρησης ευρωπαϊκού διαβατηρίου μετά το «κούρεμα» του 2013 με πολλαπλό σκοπό. Να προσελκύσει άμεσα ξένους επενδυτές, να δημιουργήσει νέα πηγή εσόδων για το κράτος, να προσφέρει ρευστό σε καταχρεωμένους developers και μαζί με τις κατασκευαστικές εργασίες να ευεργετηθούν και οι μεσάζοντες που προσφέρουν υπηρεσίες, όπως δικηγορικά και ελεγκτικά γραφεία.
Η «κατ’ εξαίρεση» πολιτογράφηση παραμένει μέχρι σήμερα σε ισχύ με θετικά αποτελέσματα. Από τη φύση της, η απόφαση είναι πολιτική και τυπικά συνδέεται με τις αρμόδιες κυπριακές υπηρεσίες. Μια πολιτική εντολή στο χαρτί, ένα δώρο μερικών χιλιάδων ευρώ για επίσπευση είναι αρκετή ώστε το διαβατήριο να παραχωρηθεί σε χρόνο-ρεκόρ. Οι διαδικασίες επίσης βρίσκονται σε πολιτικό έλεγχο, ενώ από πολλούς οικονομικούς και επιχειρηματικούς κύκλους κυκλοφορεί η φήμη ότι τα «χρυσά διαβατήρια» λειτουργούν ως ένα κανάλι με ισχυρές πολιτικές διασυνδέσεις.
Και βέβαια για κάποιους δισεκατομμυριούχους που αγοράζουν την κυπριακή υπηκοότητα, υπάρχουν σε ορισμένες περιπτώσεις υπόνοιες ότι η περιουσία έγινε με γκρίζους τρόπους. Να σημειωθεί βέβαια ότι ελάχιστες αιτήσεις επενδυτών για πολιτογράφηση απέρριπτε η Κύπρος τα τελευταία χρόνια, ακόμα και μετά τα αρνητικά δημοσιεύματα στον ξένο Tύπο για το κυπριακό πρόγραμμα επενδύσεων και για το προφίλ πολλών επενδυτών. Εμπιστευτικά στοιχεία που παραχώρησε στη Βουλή το Υπουργείο Εσωτερικών δείχνουν ότι μέσα σε μια πενταετία η Κύπρος απέρριψε μόλις το 2% των αιτήσεων για πολιτογράφηση και ένα ακόμα μικρότερο ποσοστό του συνόλου των διαβατηρίων που εκδόθηκαν. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν στο κοινοβούλιο μετά τη συζήτηση για τις πολιτογραφήσεις, από το 2013 μέχρι τον Αύγουστο του 2019 έχουν απορριφθεί μόνο 56 από τις 2700 αιτήσεις για πολιτογράφηση, βάσει των οποίων εκδόθηκαν 4000 διαβατήρια σε επενδυτές και τις οικογένειές τους. Φέτος υπολογίζεται ότι εκδόθηκαν 550 διαβατήρια και οι 22 απορρίψεις φτάνουν το 4%. Το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε να προχωρήσει σε ανάκληση 26 διαβατηρίων, βάσει διαδικασίας που είναι αμφίβολο αν μπορεί να τελεσφορήσει στα δικαστήρια. Με βάση τη διαδικασία παραχώρησης διαβατηρίων που ακολούθησε για μια πενταετία η Κύπρος, η απόρριψη αιτήσεων ήταν σπάνια. Αν υπήρχε μεγάλος αριθμός απόρριψης ίσως το όνομα της Κύπρου να ήταν περισσότερο καθαρό.
