Ήταν μια εποχή που διαβάζαμε Βασίλη Βασιλικό από το «Ζ» μέχρι τα «Καμάκια» και παρακολουθούσαμε όλες τις ταινίες του Γαβρά. Ακούγαμε Θεοδωράκη Χατζιδάκη, πηγαίναμε σε συναυλίες, διαβάζαμε Ρίτσο αλλά και Καβάφη, συμμετείχαμε σε διαδηλώσεις και μισούσαμε τον Κίσινγκερ.
Τα χρόνια πέρασαν, τα πάθη και τα μίση καταλάγιασαν και πιο πολύ, πια, διαβάζαμε δηλώσεις του Κίσινγκερ παρά μυθιστορήματα του Βασιλικού, αφού κι αυτός στο τέλος επέλεξε την πολιτική. Μια αθόρυβη πολιτική σαν τιμητικό επιστέγασμα μιας πορείας. Λίγο αυτό, λίγο γιατί ο ρομαντισμός της νιότης χάθηκε, κι η ρεαλπολιτίκ της μέσης ηλικίας νίκησε, το τι θα πει ο Κίσινγκερ βάραινε αλλιώτικα.
Ο Κίσινγκερ δεν έπαψε να μιλά και να παίρνει θέση στα παγκόσμια γεγονότα. Ενώ ο «δημοκρατικός» Μπάιντεν επέμενε να στέλνει όπλα στην Ουκρανία πιστεύοντας πως διά μέσου της Ουκρανίας θα επιτευχθεί διάλυση της Ρωσίας, ο αιμοσταγής διπλωμάτης εν αποστρατεία προειδοποιούσε για χάος. «Είναι ώρα για ειρήνη στην Ουκρανία μέσω διαπραγματεύσεων ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος ενός άλλου καταστροφικού παγκόσμιου πολέμου». Παρόλο που στο τελευταίο βιβλίο με τίτλο «Ηγεσία» παρουσιάζει τον Πούτιν να έχει χάσει την αίσθηση του μέτρου, ο Χένρι Κίσινγκερ –για πολλούς βασικός αρχιτέκτονας του Ψυχρού Πολέμου- υποστηρίζει πως ένας δεύτερος Ψυχρός Πόλεμος θα είναι σαφώς πιο επικίνδυνος.
Ο άνθρωπος που βρίσκεται πίσω από εκατομμύρια θανάτους σε Ασία, Λατινική Αμερική, αλλά και Ελλάδα – Κύπρο, έγινε στα 100 σοφός; Μετάνιωσε για όσο αίμα χύθηκε επί θητείας του; «Οι συστάσεις που έκανα ήταν οι καλύτερες τις οποίες μπορούσα να κάνω τότε», επέμεινε μέχρι τέλους.
«Το γεγονός ότι έφθασε στην ηλικία των εκατό ετών ως ελεύθερος άνθρωπος δεν είναι μια αβλεψία- είναι σύμπτωμα μιας πολύ βαθύτερης παθολογίας», γράφει ο Ben Burgis αρθρογράφος και συγγραφέας. «Δεν διοικείς μια αυτοκρατορία που εκτείνεται σε όλο τον κόσμο για τόσες πολλές δεκαετίες, χτυπώντας γεωπολιτικούς αντιπάλους, αγροτικές επαναστάσεις, εξεγέρσεις σε κατεχόμενες χώρες και ενοχλητικούς ψηφοφόρους σε κρίσιμα πελατειακά κράτη, χωρίς πολλούς άλλους να στελεχώνουν τον αυτοκρατορικό σου μηχανισμό και να σκέφτονται όπως ο Χένρι Κίσινγκερ». Κίσινγκερ και Βασιλικός πέθαναν με διαφορά λίγων ωρών. Τέλος εποχής είπανε για τον ένα, τέλος εποχής είπανε και για τον άλλο. Τέλος εποχής και για όσους ψάχνουμε ακόμα εκείνο το μπουκάλι που ρίξαμε στη θάλασσα. «Στις μέρες μας δεν υπάρχει δυστυχώς η πολυτέλεια του να ανακαλύψει κάποιος το μπουκάλι που ρίξαμε στο πέλαγος. Δεν υπάρχουν πια τέτοια μπουκάλια. Τα γυάλινα βυθίζονται. Τα πλαστικά μονάχα επιπλέουν ρυπαίνοντας τις θάλασσες» γράφει ο Βασίλης Βασιλικός γειώνοντας τους απανταχού ρομαντικούς και συνεισφέροντας με ένα άλλο τρόπο σε ένα άλλο ρεαλισμό, όχι ακριβώς ρεαλπολιτίκ αλλά επίγνωση της πραγματικότητας.
