Ο Τραμπ δεν είναι απλώς ένας σιχαμερός εκβιαστής αλλά αδίστακτος επιχειρηματίας.
Μετά το παρατεταμένο πρώτο σοκ από τους τραμπουκισμούς και τις εξαλλοσύνες του Αμερικανού προέδρου, είναι καιρός όλοι οι ενδιαφερόμενοι –οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κυρίως, που η αντίδρασή τους μας αφορά άμεσα– να δουν πέρα από το προφανές ενός αλαζόνα υβριστή χωρίς όρια: Ο Τραμπ έχει σχέδιο πολύ πιο επικίνδυνο από την εποχή που οι προκάτοχοί του επέβαλλαν μπανανίες με πραξικοπήματα. Και αυτό δεν είναι καθόλου πρωτοφανές ή πρωτότυπο, αφού το έχει περιγράψει ήδη από το 1926 ο Γκάντι (άρθρο του με τίτλο «Non Violence – The Greatest Force»): Υποστήριζε ότι ο οικονομικός πόλεμος δεν είναι καλύτερος από μια ένοπλη σύρραξη, είναι ένα παρατεταμένο βασανιστήριο που οι καταστροφές του δεν είναι λιγότερο τρομακτικές εκείνου που συνήθως αποκαλούμε «πόλεμο». Ο Ζελένσκι πήρε ήδη μια πρώτη πικρή γεύση και θα υποχρεωθεί να καταπιεί όλο το «πιάτο» από αυτό που η Ναόμι Κλάιν περιγράφει ως «σύμπλεγμα του καπιταλισμού της καταστροφής» (στο βιβλίο της «Το δόγμα του σοκ»).
Το πολιτικό και οικονομικό σύστημα που αποκαλούμε καπιταλισμό μεταλλάχθηκε και έκανε μεταστάσεις παντού, παρεισφρέοντας ανεξέλεγκτα στη ζωή μας. Ο στυγνός εκβιασμός του Τραμπ προς τους πάντες είναι πιθανό να επιστρέψει σαν μπούμερανγκ εναντίον της χώρας του, αφού ήδη ο εμπορικός «πόλεμος των δασμών» αυξάνει τον πληθωρισμό και τις τιμές στο εσωτερικό, πλήττει το χρηματιστήριο, υποτιμά το δολάριο και φέρνει σε δύσκολη θέση τους αγρότες, τους εισαγωγείς και τους εξαγωγείς. Στις ΗΠΑ όλοι παρακολουθούν αμήχανοι χωρίς οργανωμένη αντίδραση, οι Δημοκρατικοί εξαφανίστηκαν. Αν και η δημοτικότητα του προέδρου πέφτει κάπως, φαίνεται πως αυτό το θέατρο παραλόγου περί MAGA, αμερικανικού ονείρου και εθνικής υπερηφάνειας έχει το κοινό του, τον χιτλερίσκο που κρύβεται στον καθένα. Άλλωστε, η επιθετική εξωτερική πολιτική του Τραμπ (Καναδάς, Μεξικό, Γροιλανδία, διώρυγα Παναμά, Κίνα, Ε.Ε.) θυμίζει ανησυχητικά τον «Ζωτικό Χώρο» του Χίτλερ, την ιδεολογική αρχή «Der Lebensraum» του ναζισμού, που χρησιμοποίησε ως δικαιολογία για να επεκταθεί στους γείτονές του.
Οι Ευρωπαίοι στάθηκαν ανίκανοι να εκτιμήσουν την κατάσταση και να εκπονήσουν ένα αποτελεσματικό σχέδιο αντίδρασης. Θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να υιοθετήσουν ένα σχέδιο σαν του Τραμπ, για τη συνεκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας, και να το προτείνουν στον σοκαρισμένο Ζελένσκι, με αντάλλαγμα την ασφάλεια της χώρας έναντι της ρωσικής επιθετικότητας. Άλλωστε «λεφτά υπάρχουν», όπως θα έλεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου: Το πακέτο 800 δισ. που ανακοίνωσε η φον ντερ Λάιεν για μια ανεξάρτητη ευρωπαϊκή άμυνα, να χρηματοδοτήσει και το κοινό ταμείο ανοικοδόμησης της χώρας, αφού ξεχάσουν όλοι (και οι Ουκρανοί) το –πεθαμένο πλέον– ΝΑΤΟ. Η Ε.Ε. θα μπορούσε ενδεχομένως να προσεγγίσει την Κίνα που αναζητά απεγνωσμένα οικονομικούς συμμάχους, ακόμα και να προτείνει στον Πούτιν εμπορικές εναλλακτικές έναντι των κυρώσεων με αντάλλαγμα το τέλος του πολέμου, μιας και η ρωσική Οικονομία δεν είναι στα καλύτερά της εξαιτίας του.
Οι Ευρωπαίοι, επίσης, ας μην πέφτουν τόσο εύκολα στην παγίδα του εκβιαστή Τραμπ. Θα έπρεπε να έχουν αντιληφθεί πια ότι πετάει εξωφρενικές απειλές με σκοπό να τρομοκρατήσει τους αντιπάλους του, τις οποίες αργότερα μετριάζει ώστε να νιώσουν ανακουφισμένοι και ευγνώμονες επειδή δήθεν… υποχώρησε. Όπως γράφει και το Bloomberg Economics, αυτά είναι πράγματα που αλλάζουν ανάλογα με τις υποχωρήσεις που γίνονται. Η προσωπικότητα του Τραμπ μπορεί να περιλαμβάνει πολλά σιχαμερά στοιχεία, συχνά θέλεις να κάνεις εμετό βλέποντας και ακούγοντάς τον, όμως είναι και ένας αδίστακτος επιχειρηματίας, γι’ αυτόν όλοι και όλα είναι προς αγορά ή προς πώληση. Όταν πολιτεύεται έτσι, δεν μπορείς να τον αντιμετωπίσεις πολιτικά. Κάποτε υπήρχαν εξεγέρσεις απέναντι σε αυταρχικές κυβερνήσεις και δικτάτορες. Το πρόβλημα είναι ότι ουσιαστικά έπαψαν πια να υπάρχουν κυβερνήσεις, μας κυβερνούν επιχειρήσεις και μεγαλοεπιχειρηματίες. Πώς να επαναστατήσεις εναντίον των επιχειρήσεων; Η εξουσία σήμερα είναι μια αφαιρετική ιδέα ή οποία απεικονίζεται σε λογότυπα επιχειρήσεων που εκπροσωπούνται από κάποια ανθρωποειδή. Και να που για πρώτη φορά τα βλέπουμε στο προσκήνιο…
chrarv@philelefheros.com
MINORITY REPORT, 09.03.2025
