Είναι και οι μέρες τέτοιες, που δεν επιτρέπουν στις θύμησες να είναι ούτε στο ελάχιστο ξεθωριασμένες και ενταφιασμένες στην άβυσσο της λήθης… Η επέτειος της τουρκικής εισβολής, 51 χρόνια μετά, παραμένει μια ανεξίτηλη πληγή.
Φέτος, η επέτειος συνέπεσε με την ολοκλήρωση της άτυπης συνάντησης στη Νέα Υόρκη, η οποία στόχευε στην αναζωογόνηση των ελπίδων. Ακούστηκαν, εντός και εκτός, λόγια για «θετικά βήματα», «δημιουργικό διάλογο» και άλλα συναφή. Είναι τακτική στη διπλωματία να διατηρείται η ελπίδα ζωντανή. Άλλωστε, η κοινή γνώμη, καταπονημένη από δεκαετίες αδιεξόδων, επιζητά μια έστω αμυδρή αχτίδα φωτός…
Ωστόσο, η σκληρή πραγματικότητα ξεδιπλώνεται ξανά με τις προκλητικές δηλώσεις του Ερσίν Τατάρ και μάλιστα κατά την επέτειο της τουρκικής εισβολής. Φρόντισε να ανατινάξει γέφυρες, δίνοντας ταυτόχρονα το σαφές μήνυμα ότι εμείς υπνώττουμε σκεπασμένοι από ένα πέπλος ψεδαισθήσεων… Επανέλαβε τη σταθερή του προσήλωση στη λύση των «δύο κρατών». Αυτή η θέση, την οποία προβάλλει αδιάκοπα, δεν επιδέχεται παρερμηνειών. Η Άγκυρα, που ελέγχει το παιχνίδι, επιμένει σε μια διχοτομική λύση, εξανεμίζοντας κάθε προοπτική. Η αποτυχία στις μέχρι τώρα διαπραγματεύσεις χρησιμοποιείται ως επιχείρημα για την επιβολή της de facto διχοτόμησης, η οποία ανέκαθεν ήταν στην «καρδιά» των σχεδιασμών και των οραμάτων της Τουρκίας.
Κάθε προσπάθεια τορπιλίζεται από τους όρους για «αποτελεσματική εγγύηση της Τουρκίας» και «παρουσία του τουρκικού στρατού στο νησί». Αυτοί οι πυλώνες εκ προοιμίου αποκλείουν κάθε έννοια ανεξάρτητης και κυρίαρχης Κυπριακής Δημοκρατίας. Επιπλέον, η εμμονή στα «3Α» (απευθείας πτήσεις, απευθείας εμπόριο, απευθείας επαφές), παραβιάζει κάθε αρχή δικαίου και αποτελεί συστηματική προσπάθεια αναβάθμισης του ψευδοκράτους και νομιμοποίησης της κατοχής.
Την ίδια στιγμή που ο Τατάρ δηλώνει ετοιμότητα για «νέες συνεργασίες» και προτείνει το άνοιγμα οδοφραγμάτων, με τα γνωστά παιχνίδια που εξελίσσονται, αυτές οι προτάσεις έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την επιμονή στην αρχή του εκτρώματος των «δύο κρατών». Πώς μπορεί να οικοδομηθεί κουλτούρα διαλόγου και συνεργασίας, όταν η βασική προϋπόθεση είναι η αναγνώριση μιας de facto κατάστασης που παραβιάζει κατάφωρα το διεθνές δίκαιο και τινάσσει στον αέρα τις αποφάσεις του ΟΗΕ; Οι δηλώσεις Τατάρ, σε μια τόσο συμβολική ημέρα για την Κύπρο, δεν είναι τυχαίες. Αντίθετα, υπογραμμίζουν την αμετακίνητη θέση της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας, η οποία απομακρύνεται συνεχώς από το πλαίσιο λύσης των Ηνωμένων Εθνών. Η όποια διπλωματική αισιοδοξία καταρρέει μπροστά σε μια τόσο κάθετη και αδιαπραγμάτευτη θέση.
Η επέτειος της τουρκικής εισβολής δεν είναι απλώς μια ημερομηνία μνήμης. Είναι μια υπενθύμιση ότι η Κύπρος παραμένει ένα διχοτομημένο νησί, με την κατοχή να είναι μια διαρκής πληγή. Όσο οι δηλώσεις από την τουρκική πλευρά επιμένουν στην επιβολή τετελεσμένων και την πλήρη απόρριψη κάθε προοπτικής βάσει του διεθνούς δικαίου, τόσο οι ελπίδες για λύση θα παραμένουν απλά ευχολόγια, οδηγώντας σε μια ανώμαλη προσγείωση στην πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα, που θα πρέπει επιτέλους ν’ αξιολογηθεί σοβαρά από σοβαρούς πολιτικούς και ηγέτες, στο βαθμό που κι αυτοί δεν είναι τόσο δυσεύρετοι σ’ αυτό τον τόπο.
