Κάθε Κράτος Δικαίου πρέπει να έχει κατά τρόπο προφανή και αυταπόδεικτο στο επίπεδο της προσφοράς των οργάνων και υπηρεσιών του, αυστηρή προσήλωση στη Νομιμότητα. Η διοίκηση λειτουργεί νόμιμα και χάριν του δημόσιου συμφέροντος όταν είναι χρηστή. Έννοια που δεν είναι ούτε αόριστη, αλλά ούτε χρήζει ερμηνείας. Πρωτοποριακά, μάλιστα το Κράτος μας φρόντισε να διαμορφώσει νομοθετικά τις γενικές αρχές που αφορούν τη διοίκηση και άρα τους διοικούμενους. Ο Νόμος αυτός του 1959 και οι επακόλουθες τροποποιήσεις του, κωδικοποίησε μέσα σε 61 μόνο άρθρα που τον αποτελούν ότι, η μη τήρηση της χρηστής διοίκησης είναι παρανομία. Είναι δε προφανής ο επιδιωκόμενος στόχος του Νόμου τούτου, να καταστήσει γνωστή στη Διοίκηση αλλά και στους απλούς πολίτες τα όρια της εξουσίας αλλά και των δικαιωμάτων. Καθορίστηκαν έτσι αρχές δικαίου όπως της «νομιμότητας» των αποφάσεων των οργάνων του Κράτους, που πρέπει να είναι «αιτιολογημένες», με «δικαίωμα αναφοράς ή ένστασης» του πολίτη, την εφαρμογή της «ισότητας», της «αναλογικότητας», της «φυσικής δικαιοσύνης» και της ανάγκης ύπαρξης εύλογης και ορθής άσκησης της διακριτικής εξουσίας.
Όμως παρά την απλοποίηση και συγκεντρωτική καταγραφή των αρχών αυτών της νομιμότητας, για να είναι επιτρεπτή η αναφορά και εφαρμογή σ’ ό,τι περιέχει ο Νόμος, συνεχίζουν να παρουσιάζονται ηθελημένα ή άθελα, σοβαρές παραβιάσεις του Νόμου και γενικότερα της χρηστής διοίκησης. Μάλιστα ενίοτε και μετά από νέα πράξη, παρά την ακυρωτική απόφαση του Δικαστηρίου που είναι δεσμευτική για όλους, ως επίσης ορίζει ο Νόμος.
Σε μια εποχή που η κοινή αντίληψη θεωρεί ότι πραγματοποιούνται αναξιοκρατικοί διορισμοί ή προαγωγές και/ή λαμβάνονται αποφάσεις χωρίς άρτιο πρακτικό, αναιτιολόγητα, χωρίς να παρασχεθεί επί δυσμενών αποφάσεων το δικαίωμα να ακουστεί προηγουμένως ο επηρεαζόμενος, με επίκληση χωρίς συγκεκριμενοποίηση του δημοσίου συμφέροντος, δεν υπήρξαν λύσεις ώστε να γίνεται πραγματικά σεβαστή αυτή η κωδικοποίηση υπόχρεων της διοίκησης. Αντίθετα με το πέρασμα του χρόνου το πρόβλημα καθίσταται πιο οξύ και δυσεπίλυτο. Το μήνυμα προς τους νέους δυστυχώς είναι, ξεχάστε τη διεκδίκηση θέσης κατά τον λόγο της αξίας εκάστου γιατί, η τεθλασμένη είναι συντομότερη από την καθαρή ευθεία. Μήνυμα που αποδιοργανώνει και τις ίδιες τις υπηρεσίες αφού άξια στελέχη που έτυχαν αναξιοκρατικής ή συγκαλυμμένα άδικης μεταχείρισης, διαμορφώνουν την άποψη ότι, δεν αξίζει να προσφέρουν τον καλύτερο υπηρεσιακό εαυτόν τους, γιατί άλλοι, επιτήδειοι, θα αναρριχηθούν σε ανώτερες θέσεις γιατί έχουν «πλάτες» κομματικές και άλλες διασυνδέσεις.
Η πραγματικότητα που αποκαλύπτουν διαχρονικά πάρα πολλές αποφάσεις του Ανώτατου και του Διοικητικού Δικαστηρίου για παραβίαση των διατάξεων της Νομοθεσίας γενικά και τις γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου, δεν μπορεί να συνεχιστεί. Δεν χωρεί άλλη ανοχή, ούτε πρόσθετη αδιαφορία ως πολιτική ηγεσία γιατί, συντελεί σε καταρράκωση της έννοιας του δικαίου και της υπεροχής του Νόμου. Η ραχοκοκαλιά ενός Κράτους Δικαίου είναι η ύπαρξη και λειτουργία μιας χρηστής διοίκησης. Όμως επειδή δεν συμβαίνει σ’ όλα τα επίπεδα αυτή η «αδιαφορία» προς το δίκαιο, επιβάλλεται τουλάχιστο για όσα όργανα ή λειτουργούς εξέδωσαν διοικητική πράξη παράνομα και κρίθηκε τούτο κατά δικαστική διαπίστωση, θα πρέπει να προβλεφθούν συνέπειες ώστε να μην επαναλαμβάνεται η ταλαιπωρία του απλού πολίτη ούτε και η επιβάρυνση με πρόσθετες υποθέσεις, της Δικαιοσύνης.
Καταπολέμηση διαπλοκής, ρουσφετιού και παρανομίας
Προφανώς χρειάζεται κοινή πολιτική και παρέμβαση, που πρέπει να διατυπωθεί ως κοινή επιδίωξη όλων, ανεξάρτητα του ποιος θα αναδειχθεί διά της ψήφου των πολιτών, ως ο νέος Πρόεδρος. Χρειάζεται για την αναμόρφωση και αναδόμηση της χρηστής διοίκησης, να καταπολεμηθεί παράλληλα η διαπλοκή, το ρουσφέτι και η παρανομία εκεί και όπου αναπτύχθηκε. Προφανέστατα μεγάλο μέρος της ευθύνης για καταπολέμηση και αποφυγή επανάληψης παρανομιών αντί χρηστής διοίκησης, έχει και η Νομική Υπηρεσία, που μπορεί και οφείλει έγκαιρα να προωθεί λύσεις χάριν νομιμότητας. Ας το απαιτήσει συγκεκριμένα ο κυρίαρχος λαός και ας αναλάβουν ρητά από τώρα αυτή την υποχρέωση οι υποψήφιοι, ανεξάρτητα των όσων άλλων διαφορών έχουν στο πρόγραμμά τους, ως πραγματική επιδίωξη και θέληση για εκσυγχρονισμό της κρατικής μηχανής.
*Δικηγόρος – Πρώην Βουλευτής
