Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν δημιουργηθεί, κυρίως, για διεκδίκηση των δικαιωμάτων, των απολαβών και των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων. Η επίτευξη αυτού του στόχου υπήρξε πολύ δύσκολη στα πρώτα χρόνια. Χρειάστηκαν μαχητικοί αγώνες και θυσίες των εργαζομένων για να πετύχουμε όλα όσα απολαμβάνουμε σήμερα. Και αυτό συμβαίνει μόνο στη Δημόσια Υπηρεσία και τους ημικρατικούς οργανισμούς. Ο ιδιωτικός τομέας βρίσκεται σε πολύ δυσχερή θέση, ιδιαίτερα με τη σημερινή οικονομική κατάσταση. Τα ωφελήματα των δημοσίων και ημικρατικών υπαλλήλων αποτελούν γι’ αυτούς άπιαστο όνειρο.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις με κομματική στήριξη και πολιτική επίδραση έγιναν παντοδύναμες. Παραμέρισαν τη συνδικαλιστική δεοντολογία και αντί διεκδικήσεων και υπεράσπισης των δικαιωμάτων των μελών τους, αναζητούν λόγο και ρόλο στις αποφάσεις του εργοδότη. Και δυστυχώς, ιδιαίτερα σε προεκλογικές περιόδους, κανένας δεν τολμά να τους αντιμιλήσει.
Κλασικό παράδειγμα τα απεργιακά μέτρα των συντεχνιών της ΑΗΚ. Παραμέρισαν κάθε συνδικαλιστική δεοντολογία και αντί να ζητούν βελτίωση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, ζητούν να επιβάλουν αποφάσεις που είναι αρμοδιότητα του εργοδότη. Δεν έχει σχέση αν αυτά που διακηρύσσουν είναι ορθά και η εφαρμογή τους είναι επιβαλλόμενη ενέργεια. Απλώς η επιδίωξή τους δεοντολογικά δεν είναι συνδικαλιστική δραστηριότητα. Ευτυχώς τα μέτρα ανεστάλησαν. Αλλά ούτε η κυβέρνηση, ούτε το Δ.Σ. της ΑΗΚ τόνισαν ότι η απεργία δεν αφορούσε συνδικαλιστικά αιτήματα, που είχαν απορριφθεί και επομένως ήταν παράτυπη και απαράδεκτη.
Δεν μπορούν οι συντεχνίες να απεργούν, απαιτώντας πρόσληψη υπαλλήλων. Μπορούν να περιοριστούν στα καθήκοντά τους, μπορούν να κωλυσιεργούν με νόμιμο τρόπο για να αποδείξουν στον εργοδότη, ότι θα είναι προς το συμφέρον του η πρόσληψη νέων υπαλλήλων. Δεν έχουν όμως δικαίωμα να του επιβάλλουν τη θέση τους.
Μπορούν να υποδεικνύουν στο κοινό, ότι οι ενέργειες της εργοδοσίας τους και της κυβέρνησης είναι αντίθετες με το δημόσιο συμφέρον. Μπορούν να καλούν τις οργανώσεις και τον λαό να διαμαρτυρηθεί και να απαιτεί αλλαγή πολιτικής. Δεν μπορεί όμως να διακόπτουν τη λειτουργία μηχανημάτων, που κατά την άποψή τους είναι ακατάλληλα και να εκβιάζουν έτσι με διακοπή του ρεύματος στους καταναλωτές. Η ενέργεια αυτή δεν είναι συνδικαλιστικός αγώνας. Είναι εργαλειοποίηση της ταλαιπωρίας του κοινού για εκβιασμό του εργοδότη και της κυβέρνησης.
Προσωπικά, ευχαρίστως θα συμμετείχα σε μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας για πίεση της κυβέρνησης να αποφασίσει την αντικατάσταση των ρυπογόνων γεννητριών και τη χρήση φωτοβολταϊκών για παραγωγή φτηνής ηλεκτρικής ενέργειας. Θα επαινούσα τις συνδικαλιστικές οργανώσεις της ΑΗΚ, αν διαφώτιζαν τον λαό για τις παραλείψεις των αρμοδίων και μας καλούσαν σε εκδηλώσεις διαμαρτυρίας σε μη εργάσιμο χρόνο, για να αναγκάσουμε όλους να πάρουν τα αναγκαία μέτρα για το κοινό συμφέρον.
Διαφωνώ όμως αυτές οι επιδιώξεις να αποτελούν το αντικείμενο απεργιακών μέτρων των υπαλλήλων της ΑΗΚ, όσες ευθύνες και αν έχει το διοικητικό της συμβούλιο. Αυτή η ενέργεια είναι εντελώς αντιδεοντολογική. Και διερωτώμαι, αν οι συντεχνίες έχουν δικαίωμα να κηρύσσουν απεργιακά μέτρα για αυτό το σκοπό.
Ακούονται συχνά φωνές, ότι πρέπει να απαγορευτούν οι απεργίες σε υπηρεσίες δημοσίου συμφέροντος. Νομίζω όμως ότι, πριν από αυτό και αντί αυτού του αντιδημοκρατικού μέτρου, πρέπει να καταρτιστεί ένας κώδικας συνδικαλιστικής δεοντολογίας για την κήρυξη απεργίας. Και να θεσμοθετηθεί ένα σώμα, που θα κρίνει αν ένα απεργιακό μέτρο είναι σύμφωνο με τον κώδικα δεοντολογίας και αν η συνδικαλιστική οργάνωση έχει δικαίωμα να αποφασίσει για το απεργιακό μέτρο. Αν δηλαδή η απεργία είναι συμβατή με τη συμφωνημένη δεοντολογία.
Το μόνο από τα αιτήματα των συνδικαλιστών της ΑΗΚ, που αποτελεί θέμα εργασιακής σχέσης, είναι η απαίτησή τους να εξαιρεθούν από τον νόμο του συνταξιοδοτικού σχεδίου, που ψήφισε η Βουλή. Διερωτώμαι όμως, αν αυτή η απαίτηση είναι ορθή και μπορεί να διεκδικηθεί με τέτοια απεργιακά μέτρα.
Όταν παραμερίζουμε τη δεοντολογία, ανοίγουμε τον ασκό του Αιόλου. Οι συντεχνίες της ΑΗΚ μπορεί να επιμένουν και να απαιτούν με εκβιαστική απεργία την πρόσληψη μεγάλου αριθμού νέων υπαλλήλων. Τι θα κάμουν αν π.χ. η ΑΗΚ αποφασίσει να καταργήσει τον έλεγχο των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων από υπαλλήλους της. Μπορεί να αποδέχεται την υπογραφή υπεύθυνης δήλωσης από μηχανολόγους μηχανικούς, ότι η εγκατάσταση είναι σύμφωνη με τους όρους, τους κανονισμούς της ΑΗΚ και τη νομοθεσία και ότι οι ίδιοι αναλαμβάνουν την ευθύνη και εγγυούνται την ασφάλεια με την υπογραφή τους. Παρόμοιες ενέργειες μπορούν να γίνουν κι άλλες. ‘Ετσι θα εξοικονομηθεί προσωπικό, θα λιγοστέψουν οι θέσεις εργασίας και θα ζημιωθούν τα μέλη των συνδικαλιστικών οργανώσεων.
Απαραίτητος ένας κώδικας δεοντολογίας
Είναι καλή η μαχητικότητα και η διεκδικητικότητα, αλλά και η δεοντολογία πρέπει να αποτελεί οδηγό στις αποφάσεις. Διαφορετικά, μεταφερόμαστε από τον συνδικαλισμό στον αναρχοσυνδικαλισμό. Ο αναρχοσυνδικαλισμός και ο εκβιασμός μπορεί να αποδίδει βραχυπρόθεσμα και ιδιαίτερα σε προεκλογικές περιόδους, αλλά μακροπρόθεσμα καταλήγει σε βάρος των υπαλλήλων.
Η κυβέρνηση και πολλοί δημόσιοι οργανισμοί είναι έρμαιο στα χέρια των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Ιδιαίτερα σε προεκλογικές περιόδους οι συντεχνίες είναι παντοδύναμες. Για τούτο θεωρώ απαραίτητο έναν κώδικα δεοντολογίας, ιδιαίτερα για την κήρυξη απεργίας σε οργανισμούς δημοσίου συμφέροντος. Η αναστολή των απεργιακών μέτρων στην ΑΗΚ, απλώς μετατόπισε χρονικά το πρόβλημα. Δεν το έλυσε. Υπουργείο Εργασίας, εργοδοτικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις επιβάλλεται να συνάψουν έναν κώδικα δεοντολογίας για τις απεργίες και να μη στερήσουν από τους εργαζόμενους το δικαίωμα της απεργίας.
