Ενόψει του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών στην Κύπρο στις 28 Ιανουαρίου, στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται μια εισήγηση-πρόταση προς τους υποψήφιους Προέδρους για την επιστημονική τεκμηρίωση της: α) Συνολικής βιωσιμότητας του σχεδίου λύσης του Κυπριακού και β) ανθεκτικότητας των ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου.
Τα πάντα στο εύθραυστο γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό περιβάλλον της περιοχής μας -από τη θωράκιση των ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου μέχρι τη βιωσιμότητα της λύσης του Κυπριακού και τις τουρκικές απειλές- μπορούν να αξιολογηθούν, με μαθηματική ακρίβεια, με τη βοήθεια του μοντέλου Antifragility και τη θεωρία του Μαύρου Κύκνου που ανέπτυξε ο καθηγητής Νασίμ Νίκολας Ταλέμπ, ο κορυφαίος παγκοσμίως ειδικός στο Risk Management.
Το στρατηγικό εργαλείο Antifragility:
1. Προσμετρά τη μεταβλητότητα, την αστάθεια, την αβεβαιότητα, τις αλληλεξαρτήσεις, την πιθανότητα λανθασμένων προβλέψεων, τους ασύμμετρους κινδύνους και τα εκρηκτικά ρίσκα που χαρακτηρίζουν τα πολύπλοκα αυτά γεωπολιτικά ζητήματα.
2. Παρέχει τη δυνατότητα επιστημονικής τεκμηρίωσης της ανθεκτικότητας και της συνολικής βιωσιμότητας των εναλλακτικών σεναρίων και των πιθανών λύσεων σε τέτοια εξαιρετικά απρόβλεπτα συστήματα (εντοπίζει τις ευθραυστότητες, ενισχύει την ανθεκτικότητα).
Ο Μαύρος Κύκνος συνιστά ένα απροσδόκητο γεγονός με τεράστιο αντίκτυπο, είτε αρνητικό είτε θετικό, που μπορεί να αλλάξει δραματικά τα δεδομένα. Υπάρχουν θετικοί Μαύροι Κύκνοι (ευκαιρίες) και αρνητικοί Μαύροι Κύκνοι (με καταστροφικές συνέπειες). Μια από τις ιδιότητες του Μαύρου Κύκνου είναι η ασυμμετρία στις συνέπειες -θετικές ή αρνητικές.
Όπως υποδεικνύει ο Ν. Ταλέμπ, μπορούμε να έχουμε μια γενική ιδέα για το ενδεχόμενο εμφάνισης ενός Μαύρου Κύκνου, να κατανοήσουμε τη «δυναμική» του φαινομένου και τις πιθανές συνέπειες και να είμαστε προετοιμασμένοι. Μπορούμε να μετατρέψουμε ένα Μαύρο Κύκνο σε Γκρίζο Κύκνο.
Οι σχεδιασμοί και οι στοχευμένες πολιτικές της Τουρκίας για τη διεκδίκηση ενός χώρου γεωστρατηγικών συμφερόντων -του «στρατηγικού βάθους»- προαναγγέλλονται με τα θεωρητικά κείμενα και τις πολιτικές εξάρσεις/δηλώσεις του Ερντογάν. Οι στοχευμένοι χώροι είναι ταυτόχρονα και απειλούμενοι χώροι και οφείλουν οι λαοί τους να διαγιγνώσκουν αυτές τις επεκτατικές πολιτικές εγκαίρως και να προετοιμάζονται αποτρεπτικώς.
Η εύρεση νέων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και η ενίσχυση της οικονομικής, διπλωματικής και στρατιωτικής αποτροπής μέσω νέων στρατηγικών συμμαχιών και συνεργασιών θα ενδυναμώσουν την Κυπριακή Δημοκρατία για την επόμενη φάση των διαπραγματεύσεων και θα τη «θωρακίσουν» έναντι του ετεροβαρούς συσχετισμού δυνάμεων με την Άγκυρα.
Στην παρούσα μεταβατική περίοδο, εισηγούμαι τη λήψη γνωμάτευσης από τον καθηγητή Ν. Ταλέμπ για την ανθεκτικότητα/βιωσιμότητα του πλαισίου Γκουτέρες για τη λύση του Κυπριακού. Τυχόν ευθραυστότητες και επικινδυνότητες στο σχέδιο λύσης πρέπει να αντιμετωπιστούν προληπτικά και πριν την τελική συμφωνία και τα δημοψηφίσματα.
* Συμβούλος Στρατηγικής & Καινοτομίας.
