Γιατί το Κράτος δεν αγοράζει τα κόκκινα δάνεια με υποθήκη κατοικίες;

 

Προσωπικά εξακολουθώ να θεωρώ το σχέδιο ως έναν εντελώς λανθασμένο τρόπο για την αντιμετώπιση των ΜΕΔ με υποθήκη την πρώτη κατοικία. Διότι από τη μια φορτώνει στις πλάτες των φορολογουμένων βάρη για τα οποία δεν φέρουν καμία ευθύνη και από την άλλη αυτό γίνεται χωρίς καμία εξασφάλιση για το Κράτος. Και το σημαντικότερο, είναι ένα σχέδιο που δεν εστιάζει στις πραγματικά ευάλωτες ομάδες. Είναι ένα σχέδιο που πρώτιστα βοηθά τις τράπεζες με bail out, χωρίς να διασφαλίζει μια ανάλογη συμμετοχή των τραπεζών σε αυτό.

 

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ίδιου του Υπουργείου Οικονομικών, με το σχέδιο θα καλυφθούν περίπου 15 χιλ. μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους €3,5 δισ. με υποθήκη την κύρια κατοικία του δανειολήπτη. Για την κάλυψη αυτών των δανείων που καλύπτουν υποθηκευμένες κατοικίες με σημερινή αξία μέχρι 350 χιλ. ευρώ, το Κράτος θα καταβάλει σε μακροχρόνια βάση περίπου €850 εκατ. ευρώ. Δηλαδή το 25% της συμβατικής τους αξίας.

 

Πρόσφατα η Τράπεζα Κύπρου ανακοίνωσε συμφωνία για πώληση δανείων συμβατικής αξίας €5,7 δισ. προς €1,4 δισ., δηλαδή στο 24% της συμβατικής αξίας τους. Μερικές εβδομάδες προηγουμένως, το Κράτος πήρε από τη Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα περίπου €7,5 δισ. μη εξυπηρετούμενα δάνεια  ως εξασφάλιση κατάθεσης €2,5 δισ. στον Συνεργατισμό. Δηλαδή γύρω στο 25% της αξίας τους. Σε χαμηλή τιμή είχε πωλήσει δάνεια και η Ελληνική Τράπεζα στις αρχές του έτους.

 

Επομένως το συμπέρασμα στη συγκεκριμένη περίπτωση με το σχέδιο «Εστία», είναι ότι το Κράτος θα καλύψει έναντι δαπάνης €850 εκατ. περίπου το 25% των δανείων, ενώ με το ίδιο ποσό θα μπορούσε να αγοράσει τα δάνεια, να εφαρμόσει ακόμα και το ίδιο σχέδιο και στο τέλος να έχει και κέρδος. Το ολιγότερο που μπορεί να γίνει είναι να μην χάσει τα €850 εκατ. Σχετική με το πιο πάνω συμπέρασμα είναι η θέση του Υπουργείου Οικονομικών ότι με την ανάληψη των κόκκινων δανείων του Συνεργατισμού ύψους €7,7 δισ., όχι μόνο δεν θα χάσει τίποτα αλλά στο τέλος το Κράτος μπορεί να έχει και πρόσθετα έσοδα. Ενημερωτικά να υπενθυμίσω το σχετικό ρεπορτάζ του «Φ» την περασμένη Κυριακή για τον τρόπο που αντιμετώπισε η Ιρλανδία το πρόβλημα των κόκκινων δανείων. Το ιρλανδικό Κράτος όχι μόνο δεν έχασε χρήματα, αλλά είχε και κέρδος €3,5 δισ. 

 

Επομένως, αφού η Κυβέρνηση αποφάσισε να βοηθήσει τις τράπεζες και ως επί το πλείστον την Τράπεζα Κύπρου και σε ολιγότερο βαθμό την Ελληνική Τράπεζα να απεμπλακούν από ένα σημαντικό βάρος μη εξυπηρετούμενων δανείων με υποθήκη την κύρια κατοικία, διερωτούμαι γιατί δεν προχωρά σε μια συμφωνία για αγορά τους. Γιατί δεν συζητά με τις δύο τράπεζες την ανάληψη των δανείων αυτών που ακόμα και να τα αγοράσει με τη διαδικασία των προσφορών σε μια πιο ψηλή τιμή από αυτήν του 25% της συμβατικής αξίας τους, και πάλι το Κράτος θα είναι πιο ωφελημένο. Το ίδιο και οι τράπεζες που θα απεμπλακούν οριστικά από έναν αριθμό κόκκινων δανείων, ακόμα κι αν χρειαστεί να αυξήσουν περαιτέρω τα κεφάλαιά τους. Ήδη φαντάζομαι η αναμενόμενη αύξηση του κεφαλαίου της Ελληνικής Τράπεζας κατά €150 εκατ. καλύπτει τα δάνεια αυτά ακόμα κι αν δεν εφαρμοστεί το σχέδιο «Εστία», ενώ για την Τράπεζα Κύπρου δεν μιλούμε για σημαντικά πρόσθετα κεφάλαια. Από την άλλη το δημοσιονομικό κόστος θα είναι ουσιαστικά χαμηλότερο, αφού ήδη στο σχέδιο «Εστία» υπολογίζονται προβληματικά δάνεια του Συνεργατισμού που το Κράτος έχει αναλάβει με τη συμφωνία πώλησης της ΣΚΤ και σήμερα είναι υπό τη δικαιοδοσία της ΚΕΔΙΠΕΣ.

 

Δεν ξέρω γιατί η Κυβέρνηση δεν έχει σκεφθεί να υιοθετήσει αυτή τη λύση, ελπίζω μόνο κάποιοι λογικά σκεπτόμενοι βουλευτές από όλα τα κόμματα να τη δουν, να τη μελετήσουν και να τη συζητήσουν σοβαρά με την Κυβέρνηση. Και εν ανάγκη να αναγκάσουν την Κυβέρνηση να την εφαρμόσει. Το θέμα είναι σοβαρό για να μην εξεταστούν άλλες λύσεις και να κλείσει άρον – άρον.

Πέντε αναπάντητα βασικά ερωτήματα
Παρά το ότι διαφωνώ με το «Εστία» ως έχει η φιλοσοφία του, θα καταθέσω κάποια ερωτηματικά που συνεχίζουν να υπάρχουν, ακόμα και με το νέο διαφοροποιημένο σχέδιο.
Το «Εστία» προβλέπει οικονομικά κριτήρια, π.χ. μέγιστα οικογενειακά εισοδήματα μέχρι €60 χιλ. σε σχέση με τα εξαρτώμενα μέλη της οικογένειας και πρόσθετη περιουσία καθαρής αξίας μέχρι €250 χιλ. 
Ερώτημα 1: Τι γίνεται εάν σε σύντομο χρονικό διάστημα π.χ. ενός – δύο ετών, τα εξαρτώμενα ενός νοικοκυριού πάψουν να είναι εξαρτώμενα;
Ερώτημα 2: Τι γίνεται εάν βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα, τα εισοδήματα του νοικοκυριού αυξηθούν σημαντικά;
Ερώτημα 3: Τι γίνεται εάν κατά τη διάρκεια της περιόδου αποπληρωμής του δανείου, διαφοροποιηθούν τα περιουσιακά στοιχεία του νοικοκυριού προς τα πάνω;
Ερώτημα 4: Τι γίνεται εάν κατά τη διάρκεια της περιόδου αποπληρωμής του δανείου, το νοικοκυριό πωλήσει την πρόσθετη καθαρή περιουσία του αλλά δεν χρησιμοποιήσει τα έσοδα για αποπληρωμή του δανείου του;
Το σχέδιο προβλέπει ότι θα καλυφθούν μη εξυπηρετούμενα δάνεια που υπήρχαν στο σύστημα μέχρι την 30ή Σεπτεμβρίου 2017. 
Ερώτημα 5: Γιατί να μείνουν εκτός δάνεια που για αντικειμενικούς λόγους έγιναν μη εξυπηρετούμενα μετά την 30ή Σεπτεμβρίου 2017; Η κρίση δεν έχει σταματήσει να επηρεάζει συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας με αποτέλεσμα ελεύθεροι επαγγελματίες και εργαζόμενοι να περνούν στην ανεργία.

Θα καλύψουν και τις πισίνες;
Υπάρχουν και πολλά άλλα που πρέπει να προβληματίσουν σε σχέση με πρόνοιες του σχεδίου «Εστία». Όπως για παράδειγμα υπάλληλοι τραπεζών με μη εξυπηρετούμενα οικιστικά δάνεια. Μήπως σε αυτές τις περιπτώσεις θα έπρεπε η συμβολή του κράτους να είναι μικρότερη και της τράπεζας μεγαλύτερη, καθώς δάνεισε έναν υπάλληλό της με ποσά υψηλότερα από αυτά που επέτρεπαν τα εισοδηματικά του κριτήρια και μάλιστα με επιτόκιο πιο ευνοϊκό σε σχέση με άλλους δανειολήπτες;
● Τι γίνεται στις περιπτώσεις δανειοληπτών που το διάστημα πριν την 30ή Σεπτεμβρίου αγόρασαν, π.χ. πολυτελή αυτοκίνητα και δεν χρησιμοποίησαν τα χρήματα που είχαν για μείωση του δανείου τους;
● Τι γίνεται σε περιπτώσεις που αποδεδειγμένα δανειολήπτες έκαναν δάνεια με υποθήκη την κύρια κατοικία τους για να αγοράσουν εξοχικά, ακόμα και με πισίνες;
● Τι γίνεται στις περιπτώσεις εκείνες που από το 2013 μέχρι σήμερα δανειολήπτες με μη εξυπηρετούμενα δάνεια φρόντισαν να μεταβιβάσουν περιουσίες τους σε συγγενικά τους πρόσωπα για να αποφύγουν χρησιμοποίησή τους έναντι των οφειλών τους και σήμερα παρουσιάζονται χωρίς περιουσία και έτσι εμπίπτουν στις πρόνοιες του σχεδίου «Εστία»;
● Το σχέδιο θα καλύψει και δανειολήπτες, πρώην π.χ. στελέχη του Συνεργατισμού ή συγγενικά τους πρόσωπα, που πήραν δάνεια ευνοώντας τον εαυτό τους και σήμερα είναι στα οικιστικά ΜΕΔ;
Φανταστείτε πόσα ερωτήματα μπορεί ακόμα να προκύψουν.