Ιστορικά, η Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ) βοήθησε τα μέγιστα την κυπριακή οικονομία. Για σχεδόν 40 χρόνια, από το 1977 που έγινε η 1η συμφωνία, με εφαρμογή από 01/01/1978, βοήθησε στη διατήρηση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, με την αυτόματη αναπροσαρμογή των μισθών. Τα πρώτα χρόνια με αναπροσαρμογή ανά 3 μήνες και μετά ανά 6 μήνες, συνέβαλε σημαντικά στην αποκατάσταση της αγοραστικής δύναμης των μισθών και στη διατήρηση της εργατικής ειρήνης.
Τον Ιούλιο του 2017, σε ανώτατο επίπεδο, συμφωνήθηκε όπως για τρία χρόνια, από 01/01/2018 μέχρι 31/12/2020, η ΑΤΑ να καταβάλλεται μια φορά το χρόνο στο 50% του Δείκτη Τιμών του Καταναλωτή. Πριν τη λήξη της, τον Δεκέμβριο του 2020, αποφασίστηκε η επέκταση της συμφωνίας για ακόμα ένα χρόνο, από 01/01/2021 μέχρι 31/12/2021.
Όλες οι συμφωνίες των κοινωνικών εταίρων για την ΑΤΑ, διαχρονικά ανανεώνονταν πάντοτε πριν τη λήξη τους. Διαπιστώνεται σήμερα πως για πρώτη φορά παραμένει σε εκκρεμότητα και χωρίς την επίτευξη νέας συμφωνίας, αφού η τελευταία έληξε στις 31/12/2021.
Ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες που βιώνει ο τόπος τον τελευταίο περίπου ένα χρόνο, με το θέμα της ακρίβειας όλων των αγαθών και προϊόντων, η μη ύπαρξη συμφωνίας αποτελεί σημαντική στρέβλωση και δεν υπάρχουν περιθώρια περαιτέρω καθυστέρησης.
Διαπιστώνεται ήδη σημαντική επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης δεκάδων χιλιάδων συμπολιτών μας. Ο αριθμός των νοικοκυριών με εισοδήματα κάτω του ορίου της φτώχειας ολοένα και αυξάνεται. Οι αγαθοεργίες και τα λαϊκά παντοπωλεία, που βασίζονται στην ιδιωτική πρωτοβουλία, δεν αρκούν πλέον για να λυθεί αυτό το πρόβλημα.
Τα μέτρα μιας πνοής της κυβέρνησης, τα ευχολόγια και οι απόψεις που παραπέμπουν σε δήθεν σύντομη ομαλοποίηση των αγορών παγκόσμια, δεν βοηθούν, ούτε και λύνουν τα υπαρκτά προβλήματα του λαού. Οι παραπομπές στις θεωρίες για προσφορά και ζήτηση, αποδεικνύονται στις σημερινές συνθήκες μη εφαρμόσιμες. Παράδειγμα, τα πετρελαιοειδή, που ενώ έχουν αυξηθεί οι πωλήσεις τους με βάση επίσημα στοιχεία, οι τιμές αντί να μειωθούν αυξάνονται σε καθημερινή βάση. Το ίδιο ισχύει για το ηλεκτρικό ρεύμα και κατ’ επέκταση και σε πολλά άλλα προϊόντα. Επιδείνωση της κατάστασης αναμένεται και με την επικείμενη αύξηση των επιτοκίων, που θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών.
Αυτό που χρειάζεται σήμερα ο τόπος είναι πολιτική βούληση και μέτρα μακράς πνοής, που θα στηρίξουν την αγοραστική δύναμη των εργαζόμενων και γενικά του λαού. Η αποκατάσταση της ΑΤΑ και η απόδοσή της στο 100% σε όλους τους εργαζόμενους είναι μέτρο που άμεσα μπορεί να συμβάλει σε σημαντικό βαθμό προς αυτή την κατεύθυνση.
Επιπρόσθετα, ένα δεύτερο μέτρο που μπορεί άμεσα να βοηθήσει τα νοικοκυριά με συνταξιούχους, είναι η κατάργηση του 12% πέναλτι στις συντάξεις γήρατος, για όσους τις πήραν στο 63ο έτος της ηλικίας τους.
Οι εργοδοτικές οργανώσεις και όσοι διαφωνούν με την καταβολή της ΑΤΑ ισχυρίζονται πως αυτή αναπαράγει τον πληθωρισμό και διαφωνούν με τη διατήρηση και επαναφορά της. Διαφωνούν επίσης με την παροχή αυξήσεων στους μισθούς. Την ίδια ώρα, απαιτούν οικονομική βοήθεια από το κράτος για να διατηρηθούν ζωντανές οι επιχειρήσεις, ισχυριζόμενοι πως είναι μειωμένες οι πωλήσεις τους. Γνωρίζουν βέβαια πως αυτό είναι άμεσο συνεπακόλουθο της μειωμένης αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών.
Μονοδιάστατες οι θέσεις και απόψεις τους. Δεν θέλουν να βλέπουν ολοκληρωμένα και πολυδιάστατα τα προβλήματα, διεκδικώντας μόνο πρόσκαιρα οφέλη. Η αποκατάσταση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων με την ΑΤΑ και η βελτίωση των συντάξεων με την κατάργηση του 12% πέναλτι, σε κάθε περίπτωση βοηθά και τις επιχειρήσεις, αφού θα διατηρηθεί με αυτό τον τρόπο ο κύκλος εργασιών τους και κατ’ επέκταση η βιωσιμότητα τους. Ο πολιτικές που οδηγούν σε περαιτέρω φτωχοποίηση μεγάλο μέρος του πληθυσμού, μόνο δεινά μπορούν να φέρουν στον τόπο, τον λαό και τις επιχειρήσεις.
Γι’ αυτό και επιβάλλεται να προχωρήσει και να ολοκληρωθεί άμεσα η διαδικασία για την απόδοση της ΑΤΑ στο 100%. Το ίδιο ισχύει και για την ενίσχυση των συντάξεων με την κατάργηση του 12% πέναλτι. Η βελτίωση της αγοραστικής δύναμης των μισθών και συντάξεων μπορεί να βοηθήσει σημαντικά, άμεσα και συνολικά την οικονομία του τόπου.
* Γενικός Γραμματέας ΣΕΓΔΑΜΕΛΙΝ-ΠΕΟ
