Η αρχική πρόθεση του Λευκού Οίκου ήταν η μεθόδευση της επιβολής ενός ελάχιστου φόρου περί το 21%, αλλά επειδή αυτό κρίθηκε πως δεν θα γίνει ευρύτερα αποδεκτό προτιμήθηκε το 15%. Μετά την αποδοχή του 15% από τις G7 ως ελάχιστου φορολογικού συντελεστή για τις πολυεθνικές, η επόμενη δοκιμασία είναι οι G20 και οι χώρες του ΟΟΣΑ.
Βέβαια, ούτε οι G7 ούτε οι G20 ούτε κανένα άλλο διεθνές “φόρουμ” έχει δικαιοδοσία από κάπου να επιβάλλει τις αποφάσεις του σε άλλους και ειδικά σε κυρίαρχα κράτη, αναγνωρισμένα από τη διεθνή κοινότητα. Τούτο όμως είναι άλλο θέμα…
Σύμφωνα με μια μελέτη της Bank of America, το 2019 περίπου το 60% των εσόδων από το εξωτερικό των πολυεθνικών των ΗΠΑ καταγράφηκαν σε επτά μικρές χώρες, με “σχετικά μικρές οικονομίες”. Αυτές ήταν οι Βερμούδες, τα Νησιά Κέιμαν, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες, η Σιγκαπούρη και η Ελβετία.
Ο στόχος της Προεδρίας Μπάιντεν είναι προφανής… Ο ίδιος είναι pρόεδρος χάρη στη στήριξη μιας ισχυρής αριστερής αντιπολίτευσης στο Δημοκρατικό Κόμμα, που του εξασφαλίζει μια οριακή πλειοψηφία στα δύο σώματα του Κογκρέσου.
Στα σχέδιά του είναι η ενδυνάμωση του Κράτους Προνοίας και των κοινωνικών παροχών στις ΗΠΑ, όπως η τόνωση της απασχόλησης με το τεράστιο πρόγραμμα επενδύσεων σε υποδομές.
H αύξηση του χρέους, όμως, όπως και στις περισσότερες χώρες του κόσμου, βρίσκεται ήδη εκτός ελέγχου… Αν σταματήσει η Κεντρική Τράπεζα να τυπώνει χρήμα, η έκρηξη θα είναι εκκωφαντική. Το χρέος μπορεί να τιθασευτεί μόνο με μείωση των δαπανών και αύξηση των κρατικών εσόδων.
Η ύπαρξη διεθνούς φορολογικού ανταγωνισμού ενθάρρυνε τις εταιρείες να μεταφέρουν ένα σημαντικό μέρος της φορολογητέας ύλης τους σε χώρες χαμηλής φορολόγησης. Κάποια κράτη ζημιώθηκαν από αυτή την πρακτική, κάποια όμως ωφελήθηκαν. Αυτοί που σίγουρα ωφελήθηκαν είναι οι μέτοχοι και τα στελέχη των εταιρειών που πλήρωσαν λιγότερους φόρους αλλά και οι καταναλωτές που πέτυχαν καλύτερες τιμές. Το μεγαλύτερο μέρος κάθε κόστους καταλήγει πάντα στους καταναλωτές.
Το 2016, περί το 1 τρισ. δολάρια των επιχειρηματικών κερδών καταγράφηκαν σε χώρες που θεωρούνται ως “φορολογικοί παράδεισοι”. Χώρες όπως η Ιρλανδία, η Κύπρος, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία φορολογούσαν τα επιχειρηματικά κέρδη με συντελεστές από 9-12,5%. Οι Βερμούδες με 0%.
Ένα από τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα των χωρών αυτών φαίνεται να ακυρώνεται.
Η επιβολή ενός ελάχιστου φόρου 15%, όμως, μοιάζει με γενική πρόβα. Μάλλον θα είναι θέμα χρόνου η επιβολή πολλών περισσότερων παρόμοιων μέτρων.
Οι ενδείξεις συγκλίνουν πως βρισκόμαστε στην αρχή ενός κύκλου αύξησης της φορολογίας παντού.
Το 1985 ο παγκόσμιος μέσος όρος της εταιρικής φορολογίας ήταν στο 49%. Το 2018 είχε πέσει στο 24%.
Οι επιχειρήσεις που μπορούν αναμένεται να αντιδράσουν. Αν οι G7 επιβάλλουν έναν ελάχιστο φόρο στα μέλη τους, ο οποίος θα είναι ασύμφορος σε σύγκριση με κάποιον εκτός G7, πολλές επιχειρήσεις θα μεταφέρουν τις δραστηριότητες που μπορούν εκτός G7. Αν το μέτρο επιβληθεί και σε άλλες χώρες, θα πράξουν το ίδιο. Αν επιβληθεί παντού ένας υψηλός φορολογικός συντελεστής σε σχέση με τον συνδυασμό προσδοκώμενου οφέλους και ρίσκου θα σταματήσουν να επενδύουν…
Λίγα χρόνια αργότερα, οι πολιτικές ηγεσίες και οι κοινωνίες θα αναζητούν τους λόγους που η επιχειρηματικότητα βρίσκεται σε παρακμή, η ανεργία αυξάνεται, οι τιμές ανεβαίνουν ταχύτερα από τους μισθούς και οι κοινωνίες βρίσκονται σε αναταραχή παρά τη στατιστική μείωση των οικονομικών ανισοτήτων…
Τότε ίσως θα ξεκινήσει ένας αντίστροφος κύκλος…
Το καλό σενάριο προβλέπει πως στις ελεύθερες οικονομίες και τις ανοιχτές κοινωνίες θα αναδειχτούν πολιτικοί που θα ξεκινήσουν πάλι έναν κύκλο μείωσης των ρυθμίσεων και της φορολογίας, όπως έγινε μετά τη δεκαετία του ΄80.
Το κακό σενάριο, αν η κατάσταση ξεφύγει από τον έλεγχο, θα μοιάζει με την περίοδο της Βαϊμάρης…
Το μέρος όπου θα ακουστεί πρώτα ο κρότος της αύξησης της φορολογίας είναι τα χρηματιστήρια…
* Από το capital.gr, αποκλειστική συνεργασία με Φιλελεύθερο
