Η επιγραφή με την οποία τιτλοφορείται το παρόν άρθρο, εντοπίζεται σε κρήνη, η οποία βρίσκεται στον περίβολο της Αγίας Σοφίας. Εμπίπτει στην κατηγορία των καρκινικών επιγραφών, εφόσον μπορεί να αναγνωσθεί πανομοιότυπα, ξεκινώντας τόσο από την αρχή της, όσο και από το τέλος της.
Το μήνυμα της επιγραφής, αν και αλληγορικό, είναι απλό. Η εξυγίανση, δεν πρέπει ποτέ να είναι επιφανειακή, αλλά είναι απαραίτητο να γίνεται εκ βαθέων και κατά κύριο λόγο, εκ των έσω. Παραλληλίζοντας το κράτος μας με ένα ανθρώπινο σώμα, με τον ρόλο του «προσώπου» μπορεί κάλλιστα να ταυτιστεί η παρούσα κυβέρνηση ή η εκάστοτε κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Για το «πρόσωπο» αυτό πολλές φορές ως Κύπριοι πολίτες έχουμε νιώσει ντροπή, αφού η πολιτική διαφθορά, που βαραίνει το κράτος μας χρονολογείται δεκαετίες πίσω.
Θα σταθώ στις διαδηλώσεις, που πραγματοποίησαν συμπολίτες μου πρόσφατα στη Λευκωσία, εκφράζοντας την αγανάκτησή τους για τα ποικίλα πολιτικά δρώμενα του τόπου μας. Σε αυτήν της 20ης Φεβρουαρίου 2021 ένα από τα πλακάτ, που φιγούραρε σε κοινή θέα, ανέγραφε τα κάτωθι:
«Εχθρός μας είστε εσείς και όχι οι Τούρκοι».
Το χάρηκα ιδιαιτέρως το συγκεκριμένο σύνθημα! Εχθρός του Κύπριου συμπολίτη μου, είμαι εγώ και όχι οι Τούρκοι. Προφανώς, εννοούσαν τον τουρκικό λαό που όντως δεν είναι εχθρός μου εμένα. Ο μέσος Τούρκος πολίτης, ο οποίος εργάζεται νυχθημερόν για να βγάλει τον επιούσιο, όπως παρόμοια πράττω και εγώ, είμαι απόλυτα σίγουρος πως δεν έχει να χωρίσει ο,τιδήποτε μαζί μου. Αντίθετα, εχθρός μου είναι ο τουρκικός Αττίλας, τον οποίο χαρακτηρίζει πλήρως το «δημοκρατικό ιδεώδες» του Ταγίπ Ερντογάν, όπως εχθρός μου ήταν είναι και θα είναι (κατά πάσα πιθανότητα) η εκάστοτε τουρκική κυβέρνηση. Ως πολίτης του κόσμου, δεν μπορώ να καταδικάσω τον απλό τουρκικό λαό των δεκάδων εκατομμυρίων για παιχνίδια πολιτικής, τα οποία στήνονται για εκείνον από τον τουρκικό στρατιωτικό ιμπεριαλισμό, χωρίς εκείνον!
Το πιο πάνω σύνθημα, το οποίο με πάσα βεβαιότητα συγκαταλέγεται στη συνομοταξία των συνθημάτων της «ώρας», γιατί έτσι έκτακτα φαντάζομαι τα συντάσσουν τα συνθήματα αυτά οι συμπολίτες μου, κάνει την κατάσταση ξεκάθαρη. Εχθρός για τον Κύπριο είμαι εγώ! Homo homini lupus (άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος), σε μία πιο μεταμοντέρνα απόδοση, λοιπόν. Μπορεί κάποιος να πει, πως το σύνθημα αυτό απευθύνεται προς την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, την οποία δημοκρατικά ο κυπριακός λαός εξέλεξε. Άρα, εχθρός μας η μεγάλη πλειοψηφία του κυπριακού λαού σύμφωνα με τα όσα εκφράζει το σύνθημα. Παρ’ όλα αυτά, οφείλω να πραγματοποιήσω την αυτοκριτική μου και με τη σειρά μου να ομολογήσω το mea culpa. Δεν κρύβομαι πίσω από το δάκτυλό μου και σεβόμενος την αγανάκτηση των συμπολιτών μου, αντιλαμβάνομαι ότι «φταίω».
Φταίω για τις φορές εκείνες, που εφησυχάστηκα, φταίω για όλες εκείνες τις φορές, που η αβάσταχτη ελαφρότητα του δικού μου είναι, έκανε τη συνείδησή μου να μουδιάσει, έτσι ώστε να μην μπορώ να αντιδράσω ως κανονικός άνθρωπος εκεί που έπρεπε. Φταίω για όλες τις μέρες που ξυπνώντας, είχα εκλάβει την προσωπική μου ευτυχία ως δεδομένη και ως δεδομένη που είναι την έχω μετατρέψει σε γενίκευση. Η γενίκευση αυτή, μετατράπηκε σε πεποίθηση και για τον υπόλοιπο πληθυσμό του δικού μου τόπου, που είτε σήμερα χάνει τη δουλειά του ή το σπίτι του, ή με πόνο σταματάει τα παιδιά του από τις σπουδές, είτε που μέρα με την μέρα υποχρεώνεται να παλεύει με την ανείπωτη μοναξιά της κοινωνικής απομόνωσης που μια πανδημία ήρθε να του την επιβάλει με ένα μουντό σήμερα, σβήνοντάς του τα όνειρα για ένα φωτεινότερο αύριο.
Ο εφησυχασμός που βαραίνει εμένα, βαραίνει και την πολιτική μας ηγεσία, από ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία ανήγαγε την ερωτοτροπία με την ασυδοσία σε επιστήμη. Θεωρεί, η ηγεσία αυτή, την ανομία ως νόρμα και την ηθική χαλάρωση ως απρόσκοπτο μέρος της ημερήσιας διάταξης. Όλοι φταίμε, παιδιόθεν και για γενεές επτά. Όλοι σταθήκαμε κάπου, κάποτε, εχθροί αυτού του λιλιπούτειου κράτους.
Παρά όμως, να κουνάμε το δάκτυλό μας στον απέναντι και υπό το φως των εξελίξεων που θέλουν πολιτικούς ηγέτες να συνηγορούν για στρατευμένες διαδηλώσεις, καλό θα ήταν, μέσα από περισυλλογή, να αναζητήσουμε τα δικά μας ανομήματα με σκοπό να τα διορθώσουμε. Νίβοντας τα ανομήματά μας, θα νιφτεί και η όψη. Νομοτελειακά, η κάθε επανάσταση ξεκινά πάντοτε μέσα από την προσωπική αναζήτηση του πολίτη για αυτοπραγμάτωση και δικαίωση.
ΥΓ. Αφιερωμένο στη θεία Αθανασία, τώρα που ζει μόνη, και στα άτομα που ακόμη αγαπάνε να διαβάζουν τον Μίλαν Κούντερα.
* Εκπαιδευτικός
