Η έκδοση του τεύχους του Insider συμπίπτει χρονικά με την καταβολή του 13ου μισθού, για όλους όσοι θα έχουν την τύχη να τον δουν να μπαίνει στις τσέπες τους. Η ατάκα «δεν είναι 13ος μισθός, αλλά φιλοδώρημα και δεν θα παραχωρηθεί φέτος», χρόνο με το χρόνο ακούγεται συχνότερα, πόσο μάλλον σε περιόδους όπως αυτή που διανύουμε που τα σύννεφα πάνω από τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων έχουν πυκνώσει. Ο 13ος μισθός, όπου αυτός καταβάλλεται, στα πλαίσια συλλογικής σύμβασης ή προσωπικού συμβολαίου ή ως πρακτική της επιχείρησης, συνιστά μέρος του μισθού του εργαζόμενου και συνεπώς η μη καταβολή του ισοδυναμεί, σύμφωνα με τον περί Προστασίας των Μισθών Νόμο, (Νόμος αρ. 35(Ι)2007) με παράβαση των διατάξεων του.
Αυτό, πέραν των δικαιωμάτων που ο Νόμος παρέχει στον εργαζόμενο για διεκδίκηση αστικώς την καταβολή του, συνιστά και ποινικό αδίκημα και έχει ως συνέπεια την ποινική δίωξη του εργοδότη. Σύμφωνα με τις διατάξεις του εν λόγω Νόμου, σε περίπτωση καταδίκης του εργοδότη, επιβάλλεται ποινή φυλάκισης μέχρι 6 μήνες ή πρόστιμο μέχρι €15.000 ή και οι δυο ποινές μαζί.
Επιπλέον, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει στους εργαζόμενους τα οφειλόμενα σ΄ αυτούς ποσά που αντιστοιχούν στο 13ο μισθό.
Αυτά λοιπόν προβλέπονται στη νομοθεσία και είναι καλό να γνωρίζουν οι πολίτες που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία, ότι εάν δεν τους καταβληθεί ο 13ος μισθός, μπορούν να διεκδικήσουν αστικώς την καταβολή του.
Υπάρχει και για το θέμα να θυμίσουμε πρωτόδικη απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Αμμοχώστου (αρ. 1960/2014), όπου παραπονούμενος που εργάστηκε από το 2004 μέχρι το 2013 σε εταιρεία που ασχολείται με το εμπόριο ξυλείας είχε συμφωνήσει κατά την πρόσληψη του ότι θα λάμβανε και φιλοδώρημα Χριστουγέννων, επιπρόσθετα του μηνιαίου μισθού. Το ύψος του φιλοδωρήματος αντιστοιχούσε περίπου σε ένα μηνιαίο μισθό και το λάμβαναν όλοι οι υπάλληλοι της εταιρείας το μήνα Δεκέμβριο.
Το φιλοδώρημα καταβλήθηκε στον παραπονούμενο για 7 έτη, από το 2004 έως το 2010, ενώ για τα έτη 2011, 2012 και 2013 δεν παραχωρήθηκε σε κανένα εργαζόμενο της εταιρείας. Ο παραπονούμενος δεν συγκατατέθηκε, είτε γραπτώς είτε προφορικώς, στη μη καταβολή του φιλοδωρήματος Χριστουγέννων. Ο εργοδοτούμενος θεωρούσε ότι το δικαίωμα αυτό αφορούσε 13ο μισθό, ενώ η εταιρεία υποστήριζε σθεναρά ότι πρόκειται για φιλοδώρημα (κατά χάριν πληρωμή). Η θέση της εταιρείας δεν είναι διόλου τυχαία, αλλά εκπηγάζει από το ότι έκτακτες προμήθειες και κατά χάριν πληρωμές δεν περιλαμβάνονται στην έννοια του μισθού, όπως καθορίζεται στη νομοθεσία για την προστασία των μισθών. Κατά συνέπεια δεν υπάρχει υποχρέωση για καταβολή τους.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο είχε όμως διαφορετική άποψη. Με μια γερά θεμελιωμένη απόφαση, η οποία κρίθηκε αργότερα από το Ανώτατο Δικαστήριο ως «καθόλα ορθή, δίκαιη και δεόντως αιτιολογημένη», κατέληξε στο ότι το δώρο Χριστουγέννων είναι μισθός.
Άρα λοιπόν όσοι «εκβιάζονται» από τις εταιρείες τους ότι δεν θα λάβουν τον 13ο μισθό, θα πρέπει να έχουν κατά νου πως αυτό είναι παράνομο και μπορούν να το καταγγείλουν εκτός βέβαια και εάν δώσουν γραπτώς τη συγκατάθεση τους. Το να ζητάμε όμως να μην καταβληθεί με προθέσεις ρεβανσισμού ο μισθός των δημοσίων υπαλλήλων είναι τεράστιο λάθος. Το σωστό είναι να παλεύουμε όλοι για τα δικαιώματα όλων και όχι να ζητάμε να σφάξουν και την κότα του γείτονα. Οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων, λόγω της μονιμότητας τους, είναι σε δύσκολους καιρούς όπως και το 2013 και σήμερα πάντα στο στόχαστρο και ας αγνοούν οι περισσότεροι πως η συντριπτική τους πλειοψηφία είναι χαμηλόμισθοι. Είναι καιρός ιδιωτικοί και δημόσιοι υπάλληλοι να ενώσουν δυνάμεις επιδιώκοντας ενίσχυση και όχι αποδυνάμωση των υφιστάμενων κεκτημένων τους. Αν γίνει αυτό θα κερδίσουν και οι επιχειρήσεις και το κράτος καθώς αυξημένη κατανάλωση συνεπάγεται και αυξημένα έσοδα.
