«Μην υποτιμάτε την ανθρώπινη βλακεία», αποφάνθηκε στο τρίτο βιβλίο του «21 Μαθήματα για τον 21ο Αιώνα» ο διάσημος Ισραηλινός στοχαστής και συγγραφέας, Γιουβάλ Νόα Χαράρι. Σχολίαζε το τι ωθεί τα κράτη να υποθάλπουν, ξεκινούν, ή να εμπλέκονται, σε πολέμους και θερμά επεισόδια στην εποχή μας. Το απόφθεγμα ταιριάζει γάντι, περιγράφει με ακρίβεια πρόσφατα γεγονότα και καταστάσεις στη δική μας περιοχή του κόσμου.
Η ανθρώπινη βλακεία φταίει που σκοτώθηκαν 176 άνθρωποι, όταν στις 8 Ιανουαρίου καταρρίφθηκε το ουκρανικό αεροσκάφος, αμέσως μετά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο «Ιμάμ Χομεϊνι» της Τεχεράνης. Ο πύραυλος εδάφους–αέρος είχε πυροδοτηθεί από μονάδα των επίλεκτων (sic) Φρουρών της Επανάστασης, κοντά στην ιρανική πρωτεύουσα. Κάποιος πέρασε το επιβατικό αεροσκάφος για πύραυλο Κρουζ. Θεώρησε ότι οι Αμερικανοί τον είχαν εκτοξεύσει, σε αντίποινα για τις πυραυλικές επιθέσεις του Ιράν κατά αμερικανικών βάσεων στο Ιράκ. Το χτύπημα ήταν η εκδίκηση του Ιράν για την επίθεση με αμερικανικό drone, που σκότωσε τον στρατηγό Κασέμ Σουλεϊμανί, τον δεύτερο τη τάξει στην ιρανική ηγεσία. Τον θάνατο του Σουλεϊμανί, που αλώνιζε για χρόνια κατά της Δύσης, στις γειτονικές του Ιράν χώρες, αποφάσισε ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Ο κ. Τραμπ προφανώς δεν λαμβάνει υπόψη κουλτούρα και ιδιαιτερότητες στη Μέση Ανατολή. Το Ιράν απάντησε με μια πυραυλική επίθεση γοήτρου παρά ουσίας και τα έκανε θάλασσα. Δεν έπληξε, ουσιαστικά, τις αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ. Και σε επίδειξη ασυγχώρητης ανεπάρκειας, σκότωσε τους αθώους επιβάτες και το πλήρωμα του ουκρανικού αεροσκάφους.
 
Η ανθρώπινη βλακεία έχει καταστήσει κρανίου τόπο και τη Λιβύη. Ο εμφύλιος και οι διαστάσεις του έχει ανησυχήσει τόσο τον διεθνή παράγοντα, ώστε να συγκαλέσει βαρυσήμαντη διάσκεψη για το ζήτημα στο Βερολίνο. Κάλιο αργά, παρά ποτέ. Ο πόλεμος των φατριών μαστίζει τη Λιβύη, από την ανατροπή και το θάνατο του Μουαμάρ Γκαντάφι. Ένα θετικό οριστικό αποτέλεσμα στο Βερολίνο είναι εξαιρετικά απίθανο. Οι αντιμαχόμενοι Λίβυοι, οι δυνάμεις της κυβέρνησης της Τρίπολης και οι στρατιώτες του στρατάρχη Χαφτάρ, χειραγωγούνται από τους αρχομανείς, λαοπλάνους ηγέτες τους και τους διεθνείς υποστηρικτές τους. Η βλακεία ωφελεί χώρες που συμμετέχουν στη σημερινή διάσκεψη, για παράδειγμα η Ρωσία, που επανέρχεται με ερείσματα στη Λιβύη. Ωφελεί και την Τουρκία. Με έμπρακτη εμπλοκή στη Λιβύη και συμφωνία με την αναγνωρισμένη για τώρα κυβέρνηση, αξιοποίησε τον εμφύλιο για να ανοίξει διαμάχη κυριαρχίας στα νερά της Ανατολικής Μεσογείου. Αγνοώντας, εκ προθέσεως, δικαιώματα της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αιγύπτου. 
Φθάσαμε σε εποχές, που στον πλανήτη αναδεικνύονται δύο ειδών ηγέτες. Προσωπικότητες, όπως ο Βλαντιμίρ Πούτιν στη Ρωσία, ο Ταγίπ Ερντογάν στην Τουρκία, ο Σι Τζινπίνγκ στην Κίνα, ηγούνται κυβερνήσεων που δεν συμπαθούν ιδιαίτερα τη Δημοκρατία. Δείχνει να τους συμπαθεί, όμως, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ. Καλοβλέπει, ίσως, την απουσία λογοδοσίας και τις ευρύτατες εξουσίες τους. Άλλοι, ηγέτες μικρότερων χωρών, σαν τη Λιβύη, το Ισραήλ, την Παλαιστίνη, την Κύπρο, μπλέκονται στα πλοκάμια μακρόχρονων συγκρούσεων, ευσεβών πόθων και προκαταλήψεων. Οι τελευταίοι ενεργούν με βάση μικροπολιτικές, ή προσωπικές, ατζέντες και συμφέροντα. Και προσπαθούν να κερδίσουν πόντους, φλερτάροντας με τους πρώτους, τους οποίους θαυμάζουν και ταυτόχρονα φοβούνται. 
Ένα τρίτο είδος ευδοκιμεί κυρίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ηγέτες, όπως η Άνγκελα Μέρκελ, δημοκράτες που έμαθαν από το παρελθόν. Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχουν αναπτύξει καινοτόμο, πρωτογενές όραμα για να αντιστρέψουν το ρεύμα, που δίνει τα ηνία ακόμα και σε επικίνδυνους ομολόγους τους. 

adilinis@sinkallc.com

 
Φιλελεύθερα, 19/1/2020.