50+1 χρόνια βωβού πόνου

Επισκέφτηκε πριν από λίγες ημέρες την Κύπρο η Επιτροπή FEMM, για τα δικαιώματα των γυναικών και την Ισότητα των φύλων, του Ευρωκοινοβουλίου για να συναντήσει ΜΚΟ, γυναικείες οργανώσεις, την Επίτροπο για την Ισότητα των φύλων, ιστορικούς ερευνητές που ασχολούνται με τη βία που υπέστησαν οι Κύπριες γυναίκες κατά τον πόλεμο του 1974. Στη διάρκεια των πολεμικών συρράξεων γενικότερα.

Μια βία που αγγίζει πολλές μορφές: Ξυλοδαρμοί, βιαιοπραγίες, εξευτελισμοί. Γυναίκα πρόσφυγας, σύζυγος, κόρη και μάνα αγνοουμένου. Έσχατη μορφή της οι βιασμοί. Ένα απεχθές έγκλημα πολέμου, ένα όπλο που χρησιμοποιήθηκε συστηματικά, μεθοδικά από τον τουρκικό στρατό κατοχής. Αλλά και από τα ανθρωπόμορφα κτήνη της ΕΟΚΑ Β΄ σε βάρος Τουρκοκύπριων γυναικών και κοριτσόπουλων. Διαφέρουν οι περιπτώσεις στην έκταση αλλά ο πόνος δεν ξεχωρίζει χρώμα, φυλή, εθνικότητα.

Δεν πρόκειται για μια τυπική αποστολή. Είναι μια κάθοδος–καταβύθιση στα σκοτεινά μονοπάτια μιας αποσιωποιημένης τραγικής ιστορίας. Οι γυναίκες που βιάστηκαν δεν μίλησαν. 50 + 1 χρόνια ο πόνος τους σίγησε. Δεν τις έψαξε κανείς. Η Πολιτεία τις αγνόησε. Αυτός ήταν ένας δεύτερος βιασμός. Υπήρξε και τρίτος και τέταρτος όταν η κοινωνία τις στιγμάτισε, όταν, ακόμα και το στενό τους οικογενειακό περιβάλλον τις απαξίωσε, αυτό ήταν το χειρότερο: «Ήσουν κι εσύ προκλητική, μπορούσες να το αποφύγεις, ίσως και να το ήθελες…».

Κάποιες θέλησαν να μιλήσουν. Πλάνταξε η ψυχή μας. Και η ντροπή, που δεν πρέπει σε αυτές τις γυναίκες, κατακάθισε επάνω μας. Η μια με ψυχοφάρμακα, πώς να αντέξεις αλλιώς; Και η ήρεμη κραυγή: «Μισώ την Κύπρο, μισώ τους που μας εφέραν τούτα ούλλα τα κακά…». Αυτές οι γυναίκες δεν ζήτησαν και δεν πήραν τίποτα. Ένας ατελείωτος γολγοθάς, μια πορεία στα σκοτεινά.

Και μια ανάλγητη Πολιτεία. Μέχρι που σήκωσε στις πλάτες της όλο το φορτίο η πρώην βουλεύτρια του ΑΚΕΛ και γενική γραμματέας της ΠΟΓΟ, Σκεύη Κουκουμά, για να ρίξει φως σε αυτή την τραγική πτυχή του 1974. Ήταν η πρώτη φορά που ψελίστηκε ο πόνος αυτών των γυναικών στα στενά κυπριακά πλαίσια. Τώρα είναι η ώρα να μεταφερθεί στην Ευρώπη. Να καταγραφεί αυτή η ζώσα ιστορία μέσα από ένα ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Όση αξία μπορεί να έχει κι αυτό…

Ελάχιστη ηθική υποχρέωση της κυπριακής Πολιτείας, έστω και με εγκληματική καθυστέρηση, η ανέγερση ενός μνημείου γι’ αυτές τις γυναίκες. Να μαθευτεί η αλήθεια, να γλυκάνει ο πόνος, να διδαχτούν οι άνθρωποι, να ειρηνεύσει ο τόπος.

Ευχαριστίες αξίζουν και στη συνάδελφο Ελεονόρα Μελέτη, πρόεδρο της FEMM, που πρόκρινε με πάθος αυτή την αποστολή. Που δεν τελειώνει εδώ. Τέτοια συμβαίνουν κι εδώ δίπλα μας, στη Γάζα και στη γειτονιά της Ευρώπης, στην Ουκρανία. Και σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Η Ευρώπη τα δίνει όλα για τους εξοπλισμούς. Για την ειρήνη;