Είχε πολλά εκείνη η δεκαετία του ’70, σε μικρή απόσταση από την επίσης ταραχώδη του ’60. Ο «ψυχρός πόλεμος» κρατούσε καλά ακόμα. Κι όταν μια δεκαετία αργότερα υποτίθεται πως έληξε (μάλλον άλλαξε μορφή), δεν ήταν λίγοι που αισθάνθηκαν πως καλύτερα να υπήρχε στο διεθνές επίπεδο η χαμένη ισορροπία του τρόμου, παρά ο ίδιος ο τρόμος… Ήταν πολλά τα γεγονότα που σημάδεψαν τη δεκαετία…
Το τέλος του Γενάρη 1973 σηματοδοτεί την ήττα των Αμερικανών στο Βιετνάμ. Τον Σεπτέμβρη 1973 το λατινοαμερικανικό όνειρο του Αλιέντε πνίγηκε στο αίμα στο Σαντιάγο της Χιλής κι ακολούθησε (Μάρτης 1976) το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Αργεντινή. Κι όμως, η εξέλιξη των γεγονότων και η επαναστατική διαδικασία έφερε λίγο αργότερα (Ιούλης 1979), τους Σαντινίστας στην εξουσία στη Νικαράγουα. Την ίδια χρονιά, στην άλλη άκρη είχαμε την ιρανική επανάσταση ενώ άρχιζε η σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν. Στο μεταξύ (Οκτώβρης 1973) στα μέρη μας ξέσπασε ένας ακόμα αραβοϊσραηλινός πόλεμος. Μόνο τα βλήματά του δεν έφτασαν στην Κύπρο, σε αντίθεση με τις επιπτώσεις του…
Στη Μεσόγειο ζήσαμε συγκινήσεις! Η σχεδόν σαραντάχρονη δικτατορία στην Ισπανία έπνεε τα λοίσθια ακολουθώντας τον δικτάτορα Φράνκο μέχρι τον Νιόβρη 1975. Η σχεδόν πενηντάχρονη δικτατορία του Σαλαζάρ στην Πορτογαλία είχε πέσει τον Απρίλη 1974 – Η επανάσταση των Γαρυφάλλων έφερε ένα «αρωματικό» λες μήνυμα για το τέλος της (κάθε;) δικτατορίας. Κι όμως, δεν είχε έρθει ακόμα η ώρα της χουντικής δικτατορίας στην Ελλάδα. Θα ‘πρεπε, άραγε, να πενηνταρίσει κι αυτή; Οι εποχές άλλαζαν κι η Ευρώπη ήταν ενοχλημένη κι έδινε στήριξη στους αγωνιστές της Δημοκρατίας. H εξέγερση της Νομικής τον Φλεβάρη 1972 και ο ξεσηκωμός του Πολυτεχνείου τον Νιόβρη 1973 είχαν προκαλέσει αίσθηση και ζωντάνεψαν τις ελπίδες. Κι όμως, η επόμενη μέρα ήταν ακόμα περισσότερο φασιστική και σκληρή. Δεν μπορεί να φταίγανε μόνο κάποιοι παρανοϊκοί «ξαπόλυτοι» στρατιωτικοί που, ούτως ή άλλως, δεν είναι τυχαία που βρέθηκαν σε συγκεκριμένους ρόλους… Αυτό επιβεβαιώθηκε από το αποτέλεσμα: 15 του Ιούλη 1974.
Μπορεί η κρίση των πυραύλων στην Κούβα να μετρούσε κιόλας δώδεκα χρόνια, ήταν όμως τώρα η σειρά της «Κούβας της Μεσογείου»...
Από τότε ακούμε κάθε χρόνο για το «άφρον» πραξικόπημα. Αρκούντως αθωωτική η μονολεκτική αυτή περιγραφή, όχι από άγνοια αλλά από πρόθεση υποβάθμισης του ρόλου τού (δεύτερου) χουντικού πραξικοπήματος για όσα ακολούθησαν. Συχνά ο όρος πλαισιώνεται και με το «προδοτικό» που αφήνει μετέωρο το ερώτημα: Καλά, τους προδότες τι τους κάνουμε; Συνεχίζουμε να δίνουμε συντάξεις και προνόμια διασφαλίζοντάς τους «τέλη ανεπαίσχυντα ειρηνικά»; Μια συμμορία προδοτών, αφελών και υποταχτικών τα …κατάφεραν! Οι (πρώτοι) οχτροί δεν χρειάστηκαν να μπουν στην πόλη, ήταν ήδη μέσα. Λίγες μέρες μετά μπήκαν κι άλλοι οχτροί – η πόρτα δεν ξεχάστηκε ανοικτή, από λάθος ή αμέλεια…
Πενήντα ένα χρόνια μετά δεν είναι η ώρα για να δικαστούν όσοι δεν δικάστηκαν τότε. Μακάρι να καταδικάστηκαν στην κοινωνική συνείδηση παρόλο που κι αυτό είναι έντονα αμφισβητήσιμο.
Η προδοσία σε επίπεδο οργανωτών και ηλίθιων υποεργολάβων δεν ήταν απλώς ένα δίδυμο έγκλημα. Επρόκειτο για σιαμαία! Ούτε «άφρον», ούτε ένας «αυθορμητισμός της Δεξιάς», όπως πολύ ευφάνταστα χαρακτηρίστηκε από κάποιους. Ήταν καλοσχεδιασμένο και επιτυχές αφού ο κεντρικός στόχος ήταν να γίνει αυτό που τελικά έγινε. Η ευτυχής συγκυρία της επιβίωσης του Μακαρίου έφερε μόνο μια τρίχρονη καθυστέρηση.
Τα χρόνια πέρασαν και δεν σταμάτησαν οι προσπάθειες παραμόρφωσης της Ιστορίας και ισοπέδωσης των ευθυνών και των ενοχών. «Ήταν ένας εμφύλιος σπαραγμός που αναπόφευκτα οδήγησε στη τραγωδία». Στην Ελλάδα γιορτάζουν την επέτειο της Μεταπολίτευσης, συχνά περιγράφοντάς την σαν αποτέλεσμα της «αναίμακτης πτώσης» της χουντικής δικτατορίας. Κι άμα τα είπαν αυτά τότε, πώς να μην έρθουν τώρα «οι φωτισμένοι, οι γελοίοι, οι σοβαροί, οι ανατολικοί, οι δυτικοί…» να βλασφημίσουν υποστηρίζοντας ότι «δεν υπάρχουν κατεχόμενα» ή, ακόμα, την ανάγκη αναγνώρισης του κατοχικού ψευδοκράτους στο οποίο σπεύδουν μάλιστα να υποβάλουν τα σεβάσματά τους;
Υ.Γ.: Θα έχουμε πάλι πολλά τέτοια: Αρκετοί από τους εντεταλμένους για επιμνημόσυνους λόγους δεν κατανοούν πως δεν δικαιούνται να λένε τις δικές τους πολιτικές απόψεις για το τώρα, παραγνωρίζοντας πως δεν είναι γι’ αυτές που πέθαναν οι τιμώμενοι ήρωες…
