Οι μάχες του β’ γύρου των Προεδρικών

Η εκλογική αναμέτρηση της περασμένης Κυριακής δεν οδήγησε σε εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας αφού κανένας υποψήφιος δεν εξασφάλισε ποσοστό μεγαλύτερο του 50%, που απαιτείται για την εκλογή ενός υποψηφίου στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Αυτή είναι η 6η φορά στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας που οι Κύπριοι καλούνται για δεύτερη συνεχή Κυριακή στις κάλπες για να αναδείξουν Πρόεδρο.

Η πρώτη φορά που έγινε αυτό ήταν στην εκλογική αναμέτρηση του 1988 και έκτοτε, η μοναδική εκλογική αναμέτρηση που δεν οδηγήθηκε σε επαναληπτική εκλογή ήταν αυτή του 2003, όταν ο Τάσσος Παπαδόπουλος, έχοντας τη στήριξη τριών κομμάτων, ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, κατάφερε με ποσοστό 51,51% να εκλεγεί από την πρώτη Κυριακή.

Διαχρονικά, ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών στην Κύπρο επιφύλασσε μεγάλες συγκινήσεις αλλά και ανατροπές, όπως αυτή του 1993. Καθοριστικός παράγοντας σε κάθε περίπτωση αποτελούσαν οι συμμαχίες κομμάτων, αλλά και υποψηφίων που καθορίζονταν στο διάστημα μεταξύ των δύο γύρων. Αυτό αποτελούσε και την επιπλέον ώθηση στον έναν εκ των δύο υποψηφίων του β’ γύρου για να κερδίσει τις εκλογές.

Ιδιαίτερη όμως σημασία είχε και το παρασκήνιο που προηγείτο πριν από τη σύναψη των διαφόρων κομματικών συμμαχιών, οι εξελίξεις στο Κυπριακό αλλά και ο ρόλος της Εκκλησίας. Στην προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση, κυρίαρχο στοίχειο ήταν ασφαλώς η οικονομία, εν αναμονή τότε της υπογραφής μνημονίου.

Σήμερα, οικονομία και Κυπριακό έπαιξαν σε μεγάλο βαθμό επί ίσοις όροις με την πρώτη, ωστόσο, να φαίνεται ότι έχει μεγαλύτερη απήχηση στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Αξιοσημείωτο επίσης το γεγονός ότι σε αυτές τις Προεδρικές δεν έχουν συναφθεί συμμαχίες κανενός εκ των δύο υποψηφίων με κανένα εκ των κομμάτων που έμειναν χωρίς υποψήφιο στον β’ γύρο.

ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ 1988: Κληρίδης Vs Βασιλείου

Ήταν η πρώτη εκλογική αναμέτρηση για ανάδειξη Προέδρου της Δημοκρατίας στην οποία κανένας από τους κύριους υποψήφιους δεν είχε τη στήριξη πέραν του ενός κόμματος κατά τη διάρκεια του α’ γύρου.

Ο Γλαύκος Κληρίδης είχε τη στήριξη του κόμματός του, του ΔΗΣΥ. Ο ανεξάρτητος και νεοφανής στο πολιτικό σκηνικό της Κύπρου, Γιώργος Βασιλείου, είχε τη στήριξη του ΑΚΕΛ. Το οποίο για πρώτη φορά κατερχόταν σε εκλογική αναμέτρηση προεδρικών εκλογών στηρίζοντας μόνο του έναν υποψήφιο.

Ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Σπύρος Κυπριανού, ο οποίος διεκδικούσε εκλογή για 3η συνεχή θητεία, είχε μόνο τη στήριξη του κόμματός του, του ΔΗΚΟ. Του οποίου βέβαια η εκλογική δύναμη ήταν αρκετά μεγάλη καθώς στις εκλογές που είχαν προηγηθεί το 1986 με ποσοστό που ξεπερνούσε το 27% είχε αναδειχθεί δεύτερο κόμμα, ξεπερνώντας το ΑΚΕΛ που έμεινε τρίτο.

Τέλος, η ΕΔΕΚ κατερχόταν με υποψήφιο τον ιδρυτή και πρόεδρό της Βάσο Λυσσαρίδη. 

Ως εκ τούτου το σκηνικό για επαναληπτική εκλογή ήταν αναμενόμενο με τη μάχη του α’ γύρου μεταξύ των τριών πρώτων, ιδιαίτερα μεταξύ Βασιλείου-Κυπριανού να ήταν αμφίρροπη. Το μέγα θέμα συζήτησης ήταν το τι θα έπραττε το ΑΚΕΛ ή το ΔΗΚΟ, στην περίπτωση που ο υποψήφιός τους έμενε εκτός τελικής μάχης. Τελικά την πρόκριση για τον β’ γύρο έλαβαν οι Γλαύκος Κληρίδης με ποσοστό 33,32% και Γιώργος Βασιλείου με ποσοστό 30,11%.

Από το ίδιο βράδυ, η προσοχή στρεφόταν στις επιλογές που θα έκαναν για τον β’ γύρο, το ΔΗΚΟ και η ΕΔΕΚ. Ο μεν Σπύρος Κυπριανού είχε λάβει στον α’ γύρο ποσοστό 27,29% και ο δε Βάσος Λυσσαρίδης ποσοστό 9,22%. Τις επόμενες μέρες η ΕΔΕΚ αποφασίζει τη στήριξη του Γιώργου Βασιλείου, ενώ το ΔΗΚΟ κάλεσε τα μέλη του σε ψήφο κατά συνείδηση.

Όπως φάνηκε τελικά εκ του αποτελέσματος, οι ψηφοφόροι του ΔΗΚΟ μοιράστηκαν μεταξύ των δύο υποψηφίων. Νικητής τελικά της εκλογικής αναμέτρησης ήταν ο Γιώργος Βασιλείου με ποσοστό 51,63% και αναδείχθηκε τρίτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο Γλαύκος Κληρίδης έλαβε ποσοστό 48,37%.

ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ 1993: Η μεγάλη ανατροπή

Η εκλογική αναμέτρηση του β’ γύρου το 1993 έχει μέχρι στιγμής στην ιστορία των προεδρικών εκλογών στην Κύπρο, ως η αναμέτρηση με τη μεγαλύτερη ανατροπή, σε σχέση με τα αποτελέσματα του α’ γύρου.

Ο τότε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Γιώργος Βασιλείου διεκδικούσε για δεύτερη συνεχή θητεία την Προεδρία, έχοντας και πάλι τη στήριξη του ΑΚΕΛ. Ο Γλαύκος Κληρίδης κατερχόταν ξανά ως υποψήφιος με τη στήριξη του κόμματός του, του ΔΗΣΥ.

Από την πλευρά τους, ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ είχαν συνάψει τη συμμαχία «Πατριωτικό Μέτωπο» και κατήλθαν με κοινό υποψήφιο τον Πασχάλη Πασχαλίδη.

Μετά τα αποτελέσματα της πρώτης Κυριακής, ο Γιώργος Βασιλείου εξασφαλίζοντας ποσοστό 44,15% ήταν το αδιαφιλονίκητο φαβορί για εκλογή στον β’ γύρο. Δεύτερος ήταν ο Γλαύκος Κληρίδης, ο οποίος εξασφάλισε ποσοστό 36,74%. Ο κοινός υποψήφιος ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ Πασχαλίδης είχε εξασφαλίσει ποσοστό μόλις 18,64%. Καθοριστικό όμως, όπως αποδείχτηκε, για την έκβαση του β’ γύρου.

Από την ίδια νύκτα των εκλογών, είχε προδιαγραφεί το σκηνικό της τελικής εκλογικής αναμέτρησης μεταξύ Κληρίδη-Βασιλείου, όσον αφορά τις κινήσεις των άλλων δύο κομμάτων. Τότε ήταν που από τηλεοπτικό πάνελ ο Αλέξης Γαλανός από πλευράς ΔΗΚΟ είπε την ιστορική ατάκα για τον Γιώργο Βασιλείου «ως δαμαί ήταν η πεζίνα του».

Σε ένα παράλληλο επίπεδο εξελίξεων, ο τότε Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Α’ αρχίζει να ανοίγει δρόμους συνεργασίας μεταξύ ΔΗΣΥ-ΔΗΚΟ προκειμένου να αποτραπεί η επανεκλογή Βασιλείου. Τότε στην επικαιρότητα ήταν το σχέδιο λύσης του Κυπριακού στη βάση της «Δέσμης Ιδεών Γκάλι». Σχέδιο το οποίο υποστήριζε ο Γιώργος Βασιλείου, ενώ απέρριπταν τα υπόλοιπα κόμματα και η Εκκλησία.

Το ίδιο βράδυ διευθετείται με τις ευλογίες του Αρχιεπισκόπου, για την επόμενη μέρα συνάντηση Κυπριανού -Κληρίδη στο σπίτι του πρώτου στην Ακρόπολη. Ήταν μια καθοριστική συνάντηση, καθώς προδίκασε και την οριστική απόφαση για στήριξη του ΔΗΚΟ στον Γλαύκο Κληρίδη για τη δεύτερη Κυριακή. Κρίνοντας παράλληλα, όπως εξελίχθηκε η ιστορία, και την έκβαση του τελικού αποτελέσματος.

Η ΕΔΕΚ, από την πλευρά της, κάλεσε τα μέλη της σε ψήφο κατά βούληση.

Ο Γλαύκος Κληρίδης τελικά κάνει τη μεγάλη ανατροπή και εκλέγεται 4ος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας με ποσοστό 50,31%, έναντι 49,69% του Γιώργου Βασιλείου. Το ποσοστό διαφοράς μεταξύ των δύο υποψηφίων μεταφράζεται σε πραγματικούς αριθμούς σε μόλις 2.176 ψήφους. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι τον β’ γύρο των Εκλογών ψήφισαν σε σχέση με τον α’ γύρο 3.356 περισσότεροι.

ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ 1998: Οι μικροί βγάζουν Πρόεδρο

Στις προεδρικές εκλογές του 1998 οι πρωταγωνιστές του β’ γύρου ήταν οι «μικροί» του α’ γύρου. Ο Γλαύκος Κληρίδης διεκδικούσε, για δεύτερη συνεχόμενη θητεία, εκλογή στην Προεδρία της Δημοκρατίας υποστηριζόμενος ξανά από τον ΔΗΣΥ.

Το ΔΗΚΟ, το οποίο συγκυβερνούσε μαζί με τον ΔΗΣΥ για πάνω από τέσσερα χρόνια, είχε αποχωρήσει από τη συγκυβέρνηση συνάπτοντας συμφωνία με ΑΚΕΛ με κοινό υποψήφιο των δύο τον Γιώργο Ιακώβου. Η ΕΔΕΚ κατερχόταν ξανά με υποψήφιο τον
πρόεδρό της Βάσο Λυσσαρίδη.

Το αξιοσημείωτο των εκλογών ήταν οι διάφοροι «μικροί» υποψήφιοι, ο ρόλος των οποίων ήταν ιδιαίτερα καθοριστικός στο αποτέλεσμα του β’ γύρου. Ο Αλέξης Γαλανός είχε διαφωνήσει με την απόφαση του ΔΗΚΟ και κατήλθε ο ίδιος υποψήφιος λαμβάνοντας στον πρώτο γύρο ποσοστό 4,04%. Υποψήφιος ήταν και ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Γιώργος Βασιλείου, ο οποίος, έχοντας τη στήριξη των ΕΔΗ, έλαβε ποσοστό 3,00%. Υποψήφιος επίσης ήταν και ο Νίκος Ρολάνδης, ο οποίος έλαβε ποσοστό  0,78%.

Στον β’ γύρο περνούν οι Γλαύκος Κληρίδης με ποσοστό 40,06% και Γιώργος Ιακώβου με ποσοστό 40,61%. Ο Βάσος Λυσσαρίδης είχε λάβει ποσοστό 10,59%. 

Μετά το αποτέλεσμα του α’ γύρου, οι Αλέξης Γαλανός, Γιώργος Βασιλείου και Νίκος Ρολάνδης καλούν τους ψηφοφόρους τους να στηρίξουν για τον β’ γύρο την υποψηφιότητα Γλαύκου Κληρίδη, ενώ η ΕΔΕΚ αποφασίζει ψήφο κατά συνείδηση.

Το αποτέλεσμα ήταν ο Γλαύκος Κληρίδης να επανεκλεγεί στην Προεδρία της Δημοκρατίας με ποσοστό 50,82%, έναντι 49,18% του Γιώργου Ιακώβου. Εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι στους πανηγυρισμούς που ακολούθησαν της επανεκλογής Γλαύκου Κληρίδη, υπήρχαν, ανάμεσα στον κόσμο που πανηγύριζε, και άτομα με λάβαρα της ΕΔΕΚ.

ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ 2008: Χριστόφιας με ψήφους ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ

Μετά τις εκλογές του 2003 και την ανάδειξη του Τάσσου Παπαδόπουλου στην Προεδρία της Δημοκρατίας από την πρώτη Κυριακή, η εκλογή Προέδρου οδηγείται ξανά σε δύο γύρους εκλογών.

Λίγους μήνες πριν από τον Φεβρουάριο του 2008, το ΑΚΕΛ, το οποίο συγκυβερνούσε μαζί με το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ στην κυβέρνηση Τάσσου Παπαδόπουλου, αποχωρεί και αποφασίζει κάθοδο στις προεδρικές εκλογές με υποψήφιο τον Γ.Γ. του κόμματος και πρόεδρο της Βουλής, Δημήτρη Χριστόφια.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος επαναδιεκδικεί την Προεδρία έχοντας τη στήριξη του ΔΗΚΟ, της ΕΔΕΚ, του ΕΥΡΩΚΟ και των Οικολόγων και ήταν το απόλυτο φαβορί για επανεκλογή.

Ο ΔΗΣΥ αποφασίζει την υποστήριξη της υποψηφιότητας του Ευρωβουλευτού Ιωάννη Κασουλίδη, πρώην υπουργού Εξωτερικών και Κυβερνητικού Εκπροσώπου επί διακυβέρνησης Γλαύκου Κληρίδη.

Το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου κρύβει ανατροπές. Ο Τάσσος Παπαδόπουλος με ποσοστό 31,79% μένει τρίτος και εκτός δεύτερου γύρου. Ο Ιωάννης Κασουλίδης με ποσοστό 33,51% περνά πρώτος στον β’ γύρο και δεύτερος ο Δημήτρης Χριστόφιας με ποσοστό 33,29%.

Η προσοχή τις αμέσως επόμενες ώρες μετά το αποτέλεσμα της πρώτης Κυριακής στρέφεται στις αποφάσεις των κομμάτων που στήριξαν τον Τάσσο Παπαδόπουλο. Ιδιαίτερα προς το ΔΗΚΟ του οποίου ο ρόλος του θα ήταν καθοριστικός.

Μετά από επαφές και με τους δύο υποψηφίους και έντονες ενδοκομματικές συζητήσεις, το ΔΗΚΟ αποφασίζει στήριξη του Δημήτρη Χριστόφια. Στήριξη Χριστόφια αποφασίζουν και οι ΕΔΕΚ και οι Οικολόγοι, ενώ το ΕΥΡΩΚΟ αποφασίζει να μην στηρίξει κανένα από τους δύο.

Η πλάστιγγα είχε ήδη γείρει προς την εκλογή Δημήτρη Χριστόφια, ο οποίος έλαβε τελικά ποσοστό 53,37%, έναντι 46,63% του Ιωάννη Κασουλίδη και ανακηρύχθηκε 6ος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ 2013: Άνετη επικράτηση Νίκου Αναστασιάδη

Ο β’ γύρος των προεδρικών εκλογών του 2013 έφερε ως μονομάχους για πρώτη φορά τους ίδιους υποψηφίους με τις σημερινές εκλογές. Νίκος Αναστασιάδης και Σταύρος Μαλάς πήραν το εισιτήριο για τον β’ γύρο, αφήνοντας πίσω τους τον Γιώργο Λιλλήκα ο οποίος τότε, ως ανεξάρτητος υποψήφιος, είχε τη στήριξη της ΕΔΕΚ επίσημα και ανεπίσημα, των διαφωνούντων του ΔΗΚΟ και του ΕΥΡΩΚΟ. Η υποψηφιότητά του παρουσιάστηκε ως ο τρίτος πόλος, η διαφορετική προσέγγιση στο Κυπριακό, συγκεντρώνοντας στην ουσία γύρω της τα άτομα που σε αυτές τις εκλογές εν πολλοίς παρατάχθηκαν γύρω από την υποψηφιότητα Νικόλα Παπαδόπουλου.

Την υποψηφιότητα Νίκου Αναστασιάδη στήριξαν το κόμμα του, ο ΔΗΣΥ, το ΔΗΚΟ και το ΕΥΡΩΚΟ, με τις δημοσκοπήσεις τότε να κάνουν λόγο ακόμα και για πιθανή εκλογή του από τον πρώτο γύρο. Κάτι το οποίο τελικά δεν έγινε, είχε ωστόσο συγκεντρώσει ένα ιδιαίτερα ψηλό ποσοστό, το οποίο ξεπερνούσε το 45%, καθιστώντας τον εξ αρχής αδιαφιλονίκητο φαβορί.

Ο Σταύρος Μαλάς, ο οποίος και τότε κατήλθε ως ανεξάρτητος, στηριζόταν και τότε από το ΑΚΕΛ. Έχοντας ωστόσο τότε να αντιμετωπίσει την κριτική για την απερχόμενη κυβέρνηση Χριστόφια. Κατάφερε ωστόσο να αντεπεξέλθει, να περάσει στον β’ γύρο και να δώσει τη μάχη.

Τελικά, ο Νίκος Αναστασιάδης επικράτησε άνετα και έγινε ο 7ος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.