Τρία χρόνια και κάτι μήνες μετά τα απανωτά χαστούκια που δέχθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) για τις άθλιες συνθήκες κράτησης δύο υπό απέλαση αλλοδαπών, οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους πασχίζουν να συμμορφωθούν. Μάλιστα, συνεχίζουν να λογοδοτούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αυτό προκύπτει από το περιεχόμενο επίσημων εγγράφων που εξασφάλισε ο «Φ» και τα οποία δεν αφήνουν αμφιβολία για τις εν εξελίξει προσπάθειες να… εναρμονιστούν αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους με τις επίμαχες ετυμηγορίες του ΕΔΑΔ.

Επιστολή από ΔΕΕ&ΔΑΣ

Είναι ενδεικτική επιστολή ημερομηνίας 12/04/2022 υπό τον τίτλο «Συμμόρφωση της Δημοκρατίας με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ στις ατομικές προσφυγές Khan v. Cypurs kai Haghilo v. Cyprus», που στάλθηκε από αξιωματικό της Αστυνομίας, ο οποίος υπηρετεί στη Διεύθυνση Ευρωπαϊκής Ένωσης και Διεθνούς Αστυνομικής Συνεργασίας (ΔΕΕ&ΔΑΣ).

Μέσω αυτής ενημερώνονται υπεύθυνοι τμημάτων του Σώματος προκειμένου να έχουν υπόψιν τους τις τελευταίες ενέργειες από πλευράς Κυπριακής Δημοκρατίας μετά τον διεθνή διασυρμό της Κύπρου για τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης δύο υπό απέλαση μεταναστών, της Thi Nguyen Khanh από το Βιετνάμ και του Ιρανού Mustafa Haghilo.

Η απέλαση των δύο αυτών προσώπων εκκρεμούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ κρατούνταν για πέντε και 15 μήνες, αντιστοίχως, σε κρατητήρια αστυνομικών σταθμών. Το ΕΔΑΔ είχε καταλήξει με σχετικές αποφάσεις του (4/12/2018 και 26/03/2019) ότι και στις δύο περιπτώσεις υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το εν λόγω άρθρο αφορά την απαγόρευση βασανιστηρίων και άλλης απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας… 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Επιπλέον, στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου επισημαινόταν ότι τα αστυνομικά κρατητήρια είναι ακατάλληλα για μακροχρόνια κράτηση υπό απέλαση προσώπων.

Όλες οι πιο πάνω παράμετροι επισημαίνονται στην επιστολή, που έχει ως αποδέκτες ενδιαφερόμενους επικεφαλής τμημάτων της Αστυνομίας, μεταξύ των οποίων και ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης (ΥΑΜ).

Λογοδοτούμε με «σχέδιο δράσης»

Στην ίδια επιστολή επισυνάπτεται και «σχέδιο δράσης» που φέρει ημερομηνία 29/03/2022 και διαβιβάστηκε από κυπριακής πλευράς στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη συμμόρφωση της Δημοκρατίας με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ, σε σχέση με τις υποθέσεις των Khanh και Haghilo.

Με απλά λόγια, όπως γίνεται αντιληπτό, η Κύπρος συνεχίζει να είναι υπόλογη διεθνώς για τις δύο καταδίκες της.

Το εν λόγω «σχέδιο δράσης» (action plan) έχει ετοιμαστεί από τη Νομική Υπηρεσία και συγκεκριμένα από δικηγόρο της Δημοκρατίας. Έχει, μάλιστα, διαβιβαστεί διά χειρός από τις αρχές του περασμένου μήνα (05/04/2022) στον αρχηγό Αστυνομίας, στον γενικό διευθυντή του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, καθώς και στον γενικό διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών.

Στο «σχέδιο δράσης» (action plan), γίνεται αναφορά (1) στα γεγονότα σε σχέση με την κράτηση των δύο προσώπων, (2) στη δικαίωσή τους από το ΕΔΑΔ και το περιεχόμενο της δικαστικής απόφασης, (3) στα γενικά μέτρα που λήφθηκαν από τις αρμόδιες Αρχές της Δημοκρατίας από την καταδίκη της μέχρι και σήμερα και (4) στους φορείς οι οποίοι έχουν τύχει ενημέρωσης για όλες τις σχετικές εξελίξεις.

Στο «σχέδιο δράσης» της Νομικής Υπηρεσίας γίνεται, μεταξύ άλλων, λόγος για τη λειτουργία του Χώρου Κράτησης Απαγορευμένων Μεταναστών (ΧΩΚΑΜ) Μενόγειας το 2013, αλλά και σε εσωτερική εγκύκλιο ημερομηνίας 23/06/2020, αναφορικά με την κράτηση υπό επιστροφή αλλοδαπών. Από πλευράς Νομικής Υπηρεσίας διατυπώνεται η θέση ότι κατά το 2019 μειώθηκε ο χρόνος κράτησης σε αστυνομικά κρατητήρια για τους υπό απέλαση αλλοδαπούς. Προστίθεται, ωστόσο, ότι η εικόνα διαφοροποιήθηκε από τα έτη 2020 και 2021 (καταγράφηκε αύξηση του χρόνου κράτησης), λόγω των έκτακτων μέτρων που λήφθηκαν από την κυβέρνηση για πρόληψη εξάπλωσης της πανδημίας COVID-19. Επιπλέον, γίνεται αναφορά και στην ανέγερση του νέου κέντρου υποδοχής «Λίμνες», το οποίο όπως σημειώνεται θα αποτελείται από δύο δομές, το κέντρο υποδοχής και τον χώρο κράτησης.

Ήδη αποζημιώθηκαν

Υπενθυμίζεται ότι στην υπόθεση Khan V. Cyprus, το ΕΔΑΔ είχε επιδικάσει στην αιτήτρια αποζημιώσεις ύψους 6.500 ευρώ και 4.070 ευρώ για δικηγορικά έξοδα, ενώ στην υπόθεση Haghilo v. Cyprus, οι επιδικασθείσες αποζημιώσεις ήταν ύψους 30.000 ευρώ και 4.124 ευρώ, αντίστοιχα. Τα ποσά αυτά έχουν ήδη εμβαστεί στα δύο αυτά πρόσωπα τα οποία είχαν προσφύγει δικαστικά σε βάρος της Δημοκρατίας το 2012. 

22 χώροι κράτησης για 330 άτομα…

Το θέμα με τα αστυνομικά κρατητήρια αλλά και ο χρόνος κράτησης προσώπων, συχνά-πυκνά έρχεται στο προσκήνιο, ενώ η ηγεσία της Δύναμης κατά περιόδους προβαίνει σε αξιολόγηση της κατάστασης.

Είναι ενδεικτικό ότι περί τα τέλη του περασμένου Ιανουαρίου (2022), η ηγεσία της Αστυνομίας Κύπρου είχε δώσει οδηγίες προκειμένου να επαναξιολογηθούν οι συνολικά 22 χώροι κράτησης που είναι υπό την ευθύνη του Σώματος και δύναται να φιλοξενήσουν μέχρι και 330 άτομα.

Να σημειωθεί πως μέχρι και τις αρχές Φεβρουαρίου ο μοναδικός χώρος κράτησης που προοριζόταν να φιλοξενεί άτομα με τάσεις αυτοχειρίας ή βίαιη συμπεριφορά, ήταν εκτός λειτουργίας.

Βάσει των δεδομένων που ίσχυαν μέχρι τις αρχές του 2022, από τα συνολικά 22 κρατητήρια κάποια προορίζονται για να φιλοξενούν συλληφθέντες -ή άλλα περιστατικά προσώπων- μόνο για 24 ώρες, υπάρχουν άλλα στα οποία κρατούνται για περισσότερο χρονικό διάστημα άτομα στο πλαίσιο διαταγμάτων προσωποκράτησης, ενώ πάνω από 10 σημεία έχουν κηρυχθεί ως φυλακές με διατάγματα του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιούνται και για περιπτώσεις υποδίκων (εκδικάζεται σοβαρή υπόθεση σε βάρος τους) ή καταδικασθέντες σε φυλάκιση (περιλαμβάνονται και μάρτυρες κατηγορίας).

Εξάλλου, πριν από περίπου τρεις μήνες είχε προκύψει θέμα για τον χρόνο κράτησης αιτητή πολιτικού ασύλου από τον Λίβανο. Ο τελευταίος, είναι παντρεμένος με Ευρωπαία υπήκοο, είχε αιτηθεί άσυλο πριν από έξι χρόνια και είχε συλληφθεί. Κρατείτο μάλιστα στα αστυνομικά κρατητήρια Λακατάμιας για περίοδο 79 ημερών. Μετά από διαβήματα των δικηγόρων του και ανάμειξη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ στην υπόθεση, το Υπουργείο Εσωτερικών προέβη σε ενέργειες προκειμένου να μείνει ελεύθερος υπό όρους.