Στο πλαίσιο υιοθέτησης των παρατηρήσεων της Κομισιόν για ολοκλήρωση του δικτύου Natura 2000 ο υπουργός Γεωργίας υπέγραψε χθες γνωστοποίηση για συμπερίληψη δύο των περιοχών. Ουσιαστικά θα συμπεριληφθούν οι περιοχές Μεταλλείου Καλαβασού και Ποταμός Γιαλιάς στον κατάλογο περιοχών περιβαλλοντικής σημασίας. Το Μεταλλείο Καλαβασού καλύπτει έκταση 47.063 εκτάρια και ο Ποταμός Γιαλιάς 93.392 εκτάρια.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πέντε νέες περιοχές Ειδικές Ζώνες Διατήρησης
Σημειώνεται ότι η Κομισιόν κίνησε νέα διαδικασία παράβασης, στο πλαίσιο της οποίας διαβίβασε στις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας προειδοποιητική επιστολή τον Μάιο 2018 και αιτιολογημένη γνώμη τον Οκτώβριο 2020 για τον ανεπαρκή καθορισμό ολόκληρου του Δικτύου Natura 2000 στην Κύπρο, με σαφή αναφορά σε χερσαίους τύπους φυσικών και ημιφυσικών οικοτόπων, καθώς και είδη άγριας χλωρίδας και πανίδας που δεν καλύπτονται επαρκώς από τις υφιστάμενες περιοχές.
Ο Υπουργός ενέκρινε την εισήγηση της Επιστημονικής Επιτροπής (ΕπΕ), ώστε να προχωρήσει η δημοσίευση των δύο γνωστοποιήσεων και να τεθεί σε εφαρμογή η διαδικασία υποβολής ενστάσεων.
Η Επιστημονική Επιτροπή, η οποία ιδρύθηκε με βάση το Άρθρο 4 των περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και Άγριας Ζωής Νόμων του 2003 έως 2015, σύνταξε δύο γνωμοδοτήσεις σύμφωνα με το Άρθρο 11 αυτού, για τη συμπερίληψη των περιοχών «Μεταλλείο Καλαβασού» και «Ποταμός Γιαλιάς» της στον κατάλογο περιοχών περιβαλλοντικής σημασίας, με σκοπό τη διατήρηση των οικοτόπων και ειδών χλωρίδας και πανίδας των Παραρτημάτων I και II, που απαντούν στην περιοχή.
Για το σκοπό αυτό, η Επιστημονική Επιτροπή έχει αξιολογήσει τη σημασία των δύο περιοχών, σύμφωνα με το άρθρο 12 των περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και Άγριας Ζωής Νόμων του 2003 έως 2015 και έχει καταλήξει στην προτεινόμενη οριοθέτησή τους.
Οι φυσικοί οικότοποι κοινοτικού ενδιαφέροντος του Παραρτήματος I, που απαντούν στην περιοχή Μεταλλείου Καλαβασού είναι θερμομεσογειακές και προερημικές λόχμες (τύπος οικοτόπου 5330), δάση ελιάς και χαρουπιάς (τύπος οικοτόπου 9320) και πεύκη της Μεσογείου (τύπος οικοτόπου 9540). Και οι τρεις οικότοποι αποτελούν σημαντικό δείγμα τυπικών χαρακτηριστικών μεσογειακής βιογεωγραφικής περιοχής στη Δημοκρατία. Ο οικότοπος 5330 καλύπτει έκταση 3.43 εκτάρια, ο οικότοπος 9320 έκταση 33.349 εκτάρια και ο οικότοπος 9540 7.345. Η συνολική αξιολόγηση αξίας της περιοχής για τους οικότοπους είναι καλή. Η κατάσταση διατήρησης/ δυνατότητα αποκατάστασης είναι καλή για τους οικότοπους 5330 και 9320 και μέτρια για τον οικότοπο 9540.
Τα είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος του Παραρτήματος ΙΙ που απαντούν στην περιοχή είναι τα είδη νυχτερίδας 1321 -Myotis emarqinatus (Πυρρομυωτίδα) με 250 -300 άτομα, 1304-Rhinolophus ferrumequinum με 5-10 άτομα και 1303- Rhinolophus hipposideros 30-50 άτομα. Τα τρία είδη θεωρούνται μη απομονωμένος πληθυσμός, παρά μόνο στις παρυφές της περιοχής. Και τα τρία είδη θεωρούνται ευπρόσβλητα στη Δημοκρατία, ενώ τα είδη 1321 και 1303 σπάνια στη Δημοκρατία.
Σύμφωνα με το Τυποποιημένο Έντυπο Δεδομένων, στην περιοχή απαντούν επίσης 36 είδη πτηνών που αναφέρονται στο άρθρο 4 της Οδηγίας 2009/147/EC και 27 άλλα σημαντικά είδη φυτών.
Η γνωμοδότηση για τη συμπερίληψη της περιοχής Μεταλλείου Καλαβασού συντάχθηκε μετά από απόφαση της Επιστημονικής Επιτροπής που λήφθηκε κατά τη συνεδρία της στις 14.7.2021 και επικυρώθηκε στην συνεδρία της στις 30.7.2021.
Στο Natura 2000 ο ποταμός Γιαλιάς
Η συμπερίληψη της περιοχής «Ποταμός Γιαλιάς» στον κατάλογο περιοχών περιβαλλοντικής σημασίας, με σκοπό τη διατήρηση των οικοτόπων και ειδών χλωρίδας και πανίδας των Παραρτημάτων I και II, που απαντούν στην περιοχή. Η γνωμοδότηση συντάχθηκε μετά από απόφαση της Επιστημονικής Επιτροπής που λήφθηκε κατά τη συνεδρία της στις 14.7.2021 και επικυρώθηκε στην συνεδρία της στις 30.7.2021. Η περιοχή καλύπτει τις κοινότητες Νήσου, Πέρα Χωριό, Κοτσιάτης, Αγία Βαρβάβα, Μαθιάτης και Λυθροδόντας, συνολικά 93.392 εκτάρια.
Οι φυσικοί οικότοποι κοινοτικού ενδιαφέροντος του Παραρτήματος I, που απαντούν στην περιοχή είναι Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo-Agrostidion (3290) που επεκτείνεται σε έκταση 0.028 εκτάρια, Θαμνώνες Ziziphus lotus (5220) σε έκταση 0.063 εκτάρια, Θερμομεσογειακές και προερημικές λόχμες (5330) που καλύπτουν 9.556 εκτάρια, Φρύγανα με Sarcopoterium spinosum (5420) έκτασης 13.144 εκτάρια, Ξηροφυτικοί λειμώνες της Μεσογείου με αγρωστώδη και μονοετή (6220* Thero-Brachypodietea) έκτασης 0.001, Υγροί μεσογειακοί λειμώνες με υψηλές πόες από Molinio Holoschoenion (6420) έκτασης 0.593, Πυριτικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση (8220) έκτασης 0.128, Δάση – στοές με Salix alba και Populus alba (92Α0) έκταση 0.603, Παραποτάμιες στοές και συστάδες του Νότου (92D0) έκταση 14.147 και πεύκη της Μεσογείου (9540), έκταση 28.57.
Περαιτέρω, τα είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος του Παραρτήματος ΙΙ, που απαντούν στην περιοχή είναι το είδος γραµµωτής χελώνας 1222 – Mauremys caspica με 200-250 άτομα και το κυπριακό νερόφιδο 4007- Natrix natrix cypriaca.
Άλλα σημαντικά είδη, που απαντούν στην περιοχή, σύμφωνα με το τυποποιημένο έντυπο δεδομένων είναι 56 είδη πτηνών που αναφέρονται στο άρθρο 4 της Οδηγίας 2009/147/EC και 26 άλλα σημαντικά είδη πτηνών, ερπετών, αμφιβίων, θηλαστικών, εντόμων και φυτών.
Η προστασία της γραµµωτής χελώνας
Στην αιτιολογημένη γνώμη ημερ. 30/10/20 γινόταν ειδική αναφορά για το είδος γραμμωτής χελώνας 1222 Mauremys caspica, όπου σημειωνόταν ότι εκκρεμεί η διερεύνηση ενδεχόμενης επέκτασης του ΤΚΣ Άλυκος Ποταμός-Άγιος Σωζόμενος, με την οποία θα βελτιωνόταν η κάλυψη των πινάκων του άρθρου 17 στην ευρύτερη περιοχή της Λευκωσίας. Χαρακτηριστικά αναφερόταν ότι δεν έχουν προταθεί τόποι με βάση το έργο ICOSTACY LIFE (2010-2014).Στην εν λόγω έκθεση που παραδόθηκε το 2012 που αφορούσε την εκτίμηση του καθεστώτος διατήρησης των ειδών του προγράμματος για τη χελώνα αναφερόταν χαρακτηριστικά ότι πρόκειται για πολύ ανθεκτικό είδος, με μεγάλη ανοχή τόσο στη ρύπανση όσο και στην αλλοίωση του ενδιαιτήματός του.
Συγκεκριμένα, αναφερόταν ότι η καταγεγραμμένη παρουσία του είδους επιβεβαιώθηκε κατά τη διάρκεια του προγράμματος ενώ βρέθηκε και σε μια περιοχή όπου αυτό θεωρείτο εξαφανισμένο, στο φράγμα Λυθροδόντα. Επομένως, με τη συμπερίληψη της περιοχής Ποταμός Γιαλιάς στον κατάλογο περιοχών περιβαλλοντικής σημασίας, προστατεύεται το ένα είδος που επιβεβαιώθηκε εδώ και πάνω από μια δεκαετία στο νησί, αλλά έπρεπε να παρέμβει η Κομισιόν και να μας προειδοποιήσει με μέτρα προκειμένου να συμμορφωθούμε.
