Η σωστή επιλογή επαγγέλματος αποτελεί σημαντικό κομμάτι στην πορεία ενός ανθρώπου. Είναι το «κλειδί» για μια καλύτερη διαβίωση και πηγή άντλησης ικανοποίησης, εφόσον η εργασία κατέχει εξέχουσα θέση στη ζωή μας. Οι νέοι καλούνται να καθορίσουν το μέλλον τους, επιλέγοντας τον κατάλληλο για τους ίδιους επαγγελματικό προσανατολισμό που θα τους ακολουθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους. Και για να το πετύχουν αυτό, όπως ανέφερε στον «Φ» η σύμβουλος επαγγελματικού προσανατολισμού, Γιώτα Σκιτίνη Νικολαΐδη (Υiota Skitini Nicolaides), μια πληθώρα παραγόντων πρέπει να ληφθούν υπόψη, ώστε τελικά ο νέος να οδηγηθεί στην πιο ορθή απόφαση.
Η κ. Σκιτίνη σημείωσε ότι μπορεί, ως είθισται, να λέμε ότι οι μαθητές θα πρέπει να αρχίσουν να σκέφτονται την επαγγελματική τους σταδιοδρομία από τη Β΄ τάξη Γυμνασίου μέχρι και την Γ΄ Λυκείου, εντούτοις πρέπει να επισημανθεί ότι καλό είναι ένας μαθητής, πριν διαλέξει κατεύθυνση, να έχει ήδη ερευνήσει ποιο είναι το εύρος των επιλογών του, σε ποια μαθήματα θα πρέπει να δώσει έμφαση, να προλάβει δηλαδή να το ψάξει, ώστε να μη χρειαστεί να λάβει μια απόφαση την τελευταία στιγμή, γεγονός που θα τον πανικοβάλει. «Άρα από Β΄ Γυμνασίου», όπως ανέφερε η σύμβουλος, «πρέπει να γίνεται η αρχή», σημειώνοντας ότι «σίγουρα, καλό είναι πριν την επιλογή κατεύθυνσης να έχουμε μια εικόνα των επαγγελμάτων που μας ταιριάζουν, ωστόσο ποτέ δεν είναι αργά».
Υπογράμμισε ακολούθως ότι «ένας νέος αρχικά πρέπει να αποκτήσει καλό «γνώθι σαυτόν» και «είναι αναγκαίο να καταλάβει πως ένα επάγγελμα δεν είναι μια υποχρέωση, δεν είναι ένα μάθημα». «Δεν πρέπει να συνδυάσει το μάθημα με το επάγγελμα, πρέπει να συνδυάσει τον εαυτό του με το επάγγελμα. Άρα, αν θα έπρεπε να λάβει υπόψη του κάτι σίγουρα αυτό είναι η προσωπικότητά του και να επιλέξει ένα επάγγελμα που να «γεμίζει» με αυτό, που να ανθίζει μέσα σ’ αυτό», υποστήριξε η κ. Σκιτίνη.
«Βέβαια, συνήθως βλέπουμε ότι οι νέοι επιλέγουν επάγγελμα με βάση την επαγγελματική αποκατάσταση, σύμφωνα με το ποιο επάγγελμα μπορεί να ασκεί ο γονιός τους, με βάση το αν θαυμάζουν έναν άνθρωπο ή όχι, π.χ. ο νονός μου είναι ναυτικός στα καράβια, άρα θα γίνω και εγώ ναυτικός, έχοντάς τον ως πρότυπο. Μέγα λάθος! Βασικό κριτήριο είναι η προσωπικότητα», τόνισε ακολούθως.
Και εξήγησε ότι «γι’ αυτό τον λόγο, λοιπόν, και μέσα από το τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού, ο σύμβουλος επαγγελματικού προσανατολισμού έχει τη δυνατότητα να ψυχογραφήσει το άτομο, να εντοπίσει τα βασικά του χαρακτηριστικά, τις βασικές του κλίσεις και δεξιότητες, προκειμένου να προβεί σε μια εύστοχη επιλογή επαγγέλματος».
Συνέχισε αναφέροντας ότι «ως σύμβουλοι επαγγελματικού προσανατολισμού, με αυτόν τον τρόπο παρέχουμε τη βοήθεια στον νέο, δηλαδή συντελούμε ώστε ο ίδιος να συνειδητοποιήσει τις κλίσεις του, τα ταλέντα του, μέσα από ένα έγκυρο ψυχομετρικό εργαλείο να μπορέσει να αντιληφθεί τι είναι αυτό που του ταιριάζει, ενώ τον ενημερώνουμε επίσης για τις επιλογές που έχει την παρούσα στιγμή διαθέσιμες. Προβαίνουμε, δηλαδή, σε διάγνωση για το ποιο είναι το άτομο και από εκεί και πέρα ενημερώνουμε για το τι μπορεί να κάνει, βάσει αυτών των δεξιοτήτων».
«Είναι αναγκαίο επίσης να πούμε ότι το «Άριστον τεστ» βασίζεται σε ένα σύστημα πληροφορικής, που έχει κωδικοποιημένη γνώση και εμπειρία ανθρώπου. Μέσω μιας εφαρμογής τεχνητής νοημοσύνης προβαίνουμε σε διάγνωση για το πώς είναι το άτομο αλλά και προβλέπουμε τη συμπεριφορά του για πώς πρόκειται να λειτουργήσει σε ένα εργασιακό περιβάλλον. Άρα σ’ αυτή την περίπτωση δρα και προνοητικά ένας επαγγελματικός προσανατολισμός, γιατί κάποιες δεξιότητες και ταλέντα, λόγω των ερεθισμάτων που έχουμε από το σχολείο, ίσως και δεν έχουμε το έναυσμα και την ευκαιρία να τα δούμε», τόνισε στη συνέχεια. «Για παράδειγμα ένας μαθητής ο οποίος διδάσκεται πληροφορική για μια ώρα τη βδομάδα προφανώς και δεν θα έχει μάθει γλώσσες προγραμματισμού, δεν θα έχει μπει στη διαδικασία να διαπιστώσει αν αυτό τελικά του αρέσει ή όχι, αν του ταιριάζει ή όχι κ.λπ. Άρα το τεστ έρχεται να δώσει καίριες απαντήσεις σ’ αυτά τα ζητήματα: ποιος είμαι, τι μου ταιριάζει, τι υπάρχει για μένα εκεί στην αγορά εργασίας», πρόσθεσε ακολούθως.
Ερωτηθείσα για το τι θα συμβούλευε ένα μαθητή να πράξει σε περίπτωση ενός κακού αποτελέσματος στις παγκύπριες εξετάσεις, η σύμβουλος ανέφερε ότι «δεν θα το λέγαμε ως αποτυχία αλλά ως μειωμένη απόδοση. Ο όρος αποτυχία δεν μου αρέσει. Από εκεί και πέρα δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου και δεν έχει να κάνει μόνο με την οικονομική πτυχή». Επεσήμανε ότι «ένας μαθητής μπορεί να θέλει να ξαναδώσει εξετάσεις, ένας άλλος μπορεί να θέλει να πάει σε ένα ιδιωτικό κολέγιο στην Κύπρο ή να διεκδικήσει θέση σε πανεπιστήμιο στο εξωτερικό», τονίζοντας ότι έχει σημασία το επάγγελμα που θέλει να ασκήσει, η οικονομική δυνατότητά του και η ετοιμότητά του να φύγει από την Κύπρο». Διευκρινίζοντας «μην ξεχνάτε ότι εντοπίζουμε και ψυχοσυναισθηματικά χαρακτηριστικά, όπως είναι η αυτοεκτίμηση και η εστία ελέγχου, η οποία μας δείχνει αν ένα άτομο είναι σε θέση ψυχοσυναισθηματικά να ξαναπροσπαθήσει ή αν είναι έτοιμο να φύγει».
Κληθείσα να σχολιάσει αν οι ενήλικες μπορούν να λάβουν την υπηρεσία του επαγγελματικού προσανατολισμού, απάντησε καταφατικά. «Αν νιώθουμε ότι δεν μας γεμίζει το επάγγελμά μας είναι κάτι πολύ σημαντικό να το κοιτάξουμε», επεσήμανε ακολούθως. Εξήγησε ότι «μέσα από το τεστ εξετάζουμε αν του ταιριάζει το επάγγελμα, γιατί υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί να τους ταιριάζει το επάγγελμα, παρ’ όλα αυτά είναι τελειομανείς ή βρίσκονται σ’ ένα τοξικό εργασιακό περιβάλλον και να πρέπει να αποχωρήσουν από αυτό και πολλά άλλα. Άρα, γιατί λοιπόν ένας ενήλικας να αμφιβάλλει για την καταλληλότητα ενός επαγγέλματος;». Προσθέτοντας ότι «άρα και αυτό είναι κάτι το οποίο διερευνάται -και σε επίπεδο προσωπικότητας και σε επίπεδο επιθυμίας και σε ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο. Εξετάζουμε: «Μήπως έπαψε πια να του αρέσει το επάγγελμά του; Του ταιριάζει το επάγγελμά του; Μήπως το επάγγελμά του τού ταιριάζει αλλά θέλει να εξελιχθεί περισσότερο ακαδημαϊκά και του προτείνουμε ένα μεταπτυχιακό;»
«Άρα όταν ένας ενήλικας έρθει κοντά μας για επαγγελματικό προσανατολισμό δεν είναι απαραίτητο ότι θα του αλλάξουμε εντελώς την επαγγελματική του πορεία. Ενδεχομένως θα δούμε αρχικά τους λόγους για τους οποίους έρχεται σε μας, ωστόσο θα δοθούν και βασικές απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα, οπότε εννοείται ότι και οι ενήλικες οφείλουν στον εαυτό τους να δουν τι τους ταιριάζει, γιατί τους ταιριάζει ή τι δεν τους ταιριάζει ή πώς μπορούν να υπάρξουν στον εργασιακό στίβο με τέτοιο τρόπο ώστε να νιώσουν ότι οι ίδιοι εξελίσσονται», τόνισε η κ. Σκιτίνη.
Ανάδειξη δεξιοτήτων
Όσον αφορά στα προσόντα που μας οδηγούν σε μια επιτυχημένη επαγγελματική πορεία, η σύμβουλος τόνισε ότι «αρχικά ξεκινάνε από το ποιοι είμαστε, τη δομή της προσωπικότητάς μας, από τις δεξιότητες που έχουμε, τις οποίες εξελίσσουμε και από εκεί και πέρα τις κάνουμε να είναι δικά μας ταλέντα και επιλέγουμε πτυχία τα οποία αναδεικνύουν το ποιοι είμαστε. Δηλαδή, μέσα από ένα πτυχίο πάμε να αναδείξουμε δεξιότητες που ήδη έχουμε».
Ερωτηθείσα καταληκτικά για τα επαγγέλματα που έχουν ζήτηση στις μέρες μας, απάντησε «η στατιστική, η πληροφορική, τα ναυτιλιακά, τα τουριστικά, σίγουρα είναι οι ευρωεπιστήμες και οι κλάδοι της ιατρικής», τονίζοντας ωστόσο ότι όταν επιλέγουμε ένα επάγγελμα προτείνουμε να μη γίνεται αυτό με βάση μόνο τη ζήτηση, αλλά να επιλέγουμε επαγγέλματα που αφενός μας ταιριάζουν και αφετέρου θα μας δοθεί η δυνατότητα να τα ασκήσουμε στο μέλλον».
