Προσπάθεια για καταρτισμό Εθνικού Σχεδίου για την καταπολέμηση των τρωκτικών με τη χρήση θηρευτών και κυρίως του ανθρωποπουλιού καταβάλλει το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, σε συνεργασία με την Υπηρεσία Θήρας και την Μη Κυβερνητική Οργάνωση Birdlife Cyprus. Απώτερος στόχος του εν λόγω Σχεδίου είναι η μείωση των τρωκτικοκτόνων δολωμάτων, διασφαλίζοντας τη διατήρηση της βιοποικιλότητας αλλά και γενικότερα την προστασία του περιβάλλοντος.
Τα ανθρωποπούλια φαίνεται πως θα δώσουν τη λύση, γι’ αυτό τα Τμήματα Γεωργίας και Δασών τα επιστρατεύουν για να καταπολεμηθούν οι ποντίκες / τρωκτικά, τα οποία ταλαιπωρούν τους κατοίκους σε αρκετές περιοχές του νησιού. Πιο επιρρεπείς σε εισβολές τρωκτικών είναι ασφαλώς οι κτηνοτροφικές μονάδες, καθώς επίσης και περιοχές που γειτνιάζουν με σκουπιδότοπους ή άχρηστα αντικείμενα και γενικά οι αγροτικές περιοχές.
Τα δολώματα (χημικά σκευάσματα) που εξακολουθεί να παρασκευάζει το Τμήμα Γεωργίας, σε μικρότερες όμως ποσότητες, αποτελούσαν παλαιότερα τη μοναδική μέθοδο καταπολέμησης των τρωκτικών. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια το Τμήμα Γεωργίας και το Τμήμα Δασών επενδύουν στην τοποθέτηση τεχνητών φωλιών ανθρωποπουλιών, σε μια προσπάθεια βιολογικής καταπολέμησης των τρωκτικών.
Μέχρι σήμερα και σε ένα διάστημα 3 χρόνων, τα δύο πιο πάνω Τμήματα του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, σε συνεργασία με το Ταμείο Θήρας, έχουν τοποθετήσει περισσότερες από 300 τεχνητές φωλιές.
Οι τεχνητές φωλιές ανθρωποπουλιών, εκτός από το γεγονός ότι βοηθούν στη βιολογική καταπολέμηση των τρωκτικών, συμβάλλουν και στην αύξηση του αριθμού των συγκεκριμένων πτηνών, ο οποίος έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια.
Σύμφωνα με τον αρμόδιο λειτουργό του Τμήματος Δασών, Χάρη Νικολάου, σε ένα μεγάλο αριθμό τεχνητών φωλιών έχουν εγκατασταθεί ανθρωποπούλια.
«Τοποθετώντας τεχνητές φωλιές σε περιοχές στις οποίες βρίσκονται ανθρωποπούλια, τα ενθαρρύνουμε να παραμένουν σε αυτές τις περιοχές. Επιπλέον, οι τεχνητές φωλιές μπορούν να ελκύσουν και ένα περιπλανώμενο ζευγάρι να παραμείνει σε μια περιοχή, να αναπαραχθεί και να αποικήσει περιοχές που παλαιότερα σε αυτές δεν τα συναντούσαμε. Αξίζει να σημειωθεί ότι η τοποθέτηση φωλιών σε περιοχές με μειωμένους πληθυσμούς τρωκτικών δεν θα είναι καθόλου αποτελεσματικές στο να ελκύσουν ανθρωποπούλια», εξηγεί ο κ. Νικολάου και επισημαίνει πως η προώθηση της βιολογικής καταπολέμησης των τρωκτικών είναι μια μέθοδος που είναι πιο οικονομική και κυρίως περισσότερο ασφαλής για την υγεία, αφού είναι απαλλαγμένη από χημικά δηλητήρια και σκευάσματα.
«Η προστασία και η διαχείριση των ανθρωποπουλιών ως μέτρο βιολογικής καταπολέμησης των τρωκτικών, μακριά από δηλητήρια, είναι κάτι που προσπαθούν να επιτύχουν πολλές χώρες ώστε να απαλλαγούν από το πρόβλημα υγιεινά και οικονομικά», πρόσθεσε ο κ. Νικολάου.
Ζημιές και κίνδυνος για την υγεία
Εξάλλου, ο αρμόδιους λειτουργός του Τμήματος Γεωργίας, Σωτήρης Σωτηρίου, επεσήμανε πως η ποντίκα προκαλεί σημαντικές ζημιές στο γεωργοκτηνοτροφικό τομέα καθώς τρέφεται από φυσικούς ιστούς πολυετών και ετήσιων καλλιεργειών, όπως είναι οι χαρουπιές, οι ροδιές, τα εσπεριδοειδή, τα σιτηρά και άλλα. Επιπρόσθετα, καταναλώνει και καταστρέφει τις ζωοτροφές, τα ναύλα των θερμοκηπίων, τα λάστιχα άρδευσης ακόμα και τις γεωργικές κατασκευές.
«Οι αρουραίοι ζουν και δραστηριοποιούνται όπου ζει και δραστηριοποιείται ο άνθρωπος και απαντώνται σε μεγάλους πληθυσμούς, κυρίως σε περιοχές όπου θεωρούνται εστίες πολλαπλασιασμού της ποντίκας. Σε γενικές γραμμές, εστίες πολλαπλασιασμού της ποντίκας στην Κύπρο αποτελούν οι χαρουπαραγωγικές περιοχές, οι περιοχές με έντονη θαμνώδη βλάστηση, οι σκουπιδότοποι, οι κτηνοτροφικές ζώνες, οι τοποθεσίες που διαθέτουν πηγές νερού, οι περιοχές που συνορεύουν με την πράσινη γραμμή, οι εγκαταλελειμμένες περιοχές και άλλες», ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Σωτηρίου. Επιπρόσθετα, τα τρωκτικά είναι φορείς σημαντικών και σοβαρών ανθρωπογενών ασθενειών, όπως είναι η πανώλη, η λεπτοσπείρωση, ο τυφοειδής πυρετός και άλλες.
Μέχρι και 10 τρωκτικά το καθένα κάθε βράδυ!
Το ανθρωποπούλι είναι το πιο διαδεδομένο είδος κουκουβάγιας στον πλανήτη και συναντάται σε όλες τις ηπείρους εκτός της Ανταρκτικής. Συμπεριλαμβάνεται στα προστατευόμενα είδη πτηνών του Νόμου που προνοεί για την προστασία και διαχείριση άγριων πτηνών και θηραμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας του 2003.
Το ανθρωποπούλι, όπως και τα περισσότερα αρπακτικά πουλιά, σκοτώνει την λεία του για να τραφεί. Η διατροφή του περιλαμβάνει, ερπετά, αμφίβια, πουλιά και μικρά θηλαστικά. Το πιο κοινό είδος που αποτελεί μέρος της διατροφής του είναι τα ποντίκια και οι νυφίτσες, πάντοτε όμως σε σχέση με τη διαθεσιμότητα τέτοιων ειδών στην περιοχή όπου ζει. Από επιστημονικές μελέτες που έχουν γίνει σε διάφορες περιοχές στην Κύπρο ή αλλού, έχει διαπιστωθεί ότι το 93-99% της διατροφής τους αποτελείται από τρωκτικά.
Είναι συνήθως μονογαμικά είδη, δηλαδή παραμένουν με τον ίδιο σύντροφο για όλη τους την ζωή. Το θηλυκό γεννά συνήθως μια φορά κάθε χρόνο από 4 μέχρι 7 αυγά ή και περισσότερα, αναλόγως της διαθεσιμότητας τροφής, περί τα τέλη Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου. Οι ανάγκες τους για φαγητό, κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στη φωλιά, είναι αυξημένες αφού τα μεγαλύτερα μπορούν να καταναλώνουν μέχρι και 10 τρωκτικά το καθένα κάθε βράδυ! Αυτό αποδεικνύει τη χρησιμότητα των πουλιών αυτών υπέρ της βιολογικής καταπολέμησης των τρωκτικών χωρίς τη χρήση δηλητηρίων και χημικών σκευασμάτων και πόσο χρήσιμα μπορούν να αποδειχτούν για τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους.
Παράδειγμα η Δένια
Γενικά κρίνεται ιδιαίτερα αποτελεσματική η μέθοδος τοποθέτησης τεχνητών φωλιών ανθρωποπουλιών, αφού υπάρχουν περιοχές που κατάφεραν να μειώσουν τον αριθμό των τρωκτικών χρησιμοποιώντας από ελάχιστο έως και καθόλου χημικά δολώματα, όπως για παράδειγμα η κοινότητα της Δένιας. Επιπλέον, όπως ανέφερε ο αρμόδιος λειτουργός του Τμήματος Δασών, Χάρης Νικολάου, με την τοποθέτηση τεχνητών φωλιών μπορούμε να μελετήσουμε καλύτερα τη βιολογία του είδους σε διάφορες παραμέτρους, όπως διατροφή, αναπαραγωγική επιτυχία, πληθυσμοί τρωκτικών σε μια περιοχή και άλλα, ώστε να γίνεται και πιο σωστή διαχείριση συγκεκριμένων περιοχών, για τη διατήρηση και ενίσχυση της βιοποικιλότητας στην οποία ανήκουμε όλοι.
