Η συχνότητα με την οποία η πολιτική ηγεσία ανεβαίνει στο Λόφο στο πλαίσιο συνεδρίας του Εθνικού Συμβουλίου λειτουργεί, διαχρονικά, ως βαρόμετρο για τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Και για φέτος έχουν καταγραφεί όλες κι όλες δύο συνεδρίες του Εθνικού Συμβουλίου, δείγμα κι αυτό της έλλειψης κινητικότητας. 

Από την άλλη, ακόμα και το ταξίδι του Προέδρου Αναστασιάδη στη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση δεν έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να στρέψει, κατά το ελάχιστο δυνατό, κάπως τα φώτα δημοσιότητας προς αυτή την κατεύθυνση. Κι αυτό δεν έχει να κάνει με την όποια αδιαφορία των μέσων ενημέρωσης, αλλά ξεκινά πρωτίστως από το πως προσεγγίζουν πάνω στο Λόφο το θέμα. 

Ενδεικτικό του ότι μόλις μερικά 24ωρα πριν από την αναχώρηση του Προέδρου Αναστασιάδη για τη Νέα Υόρκη και τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών και οι συνεργάτες του δήλωναν άγνοια για το πότε θα πραγματοποιηθεί η συνάντηση με τον Γενικό Γραμματέα. Η συνάντηση Γκουτέρες-Αναστασιάδη θα πραγματοποιηθεί και επ’ αυτού δεν υπάρχει αμφιβολία. Ενδεχομένως να είναι η πρώτη φορά που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ξεκινά να πάει στη Νέα Υόρκη και δεν γνωρίζει πότε ακριβώς θα συναντηθεί με τον ΓΓ ΟΗΕ. Ο Ν. Αναστασιάδης θα προσφωνήσει τη Γενική Συνέλευση την ερχόμενη Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου, οπόταν κάπου εκεί κοντά αναμένεται να πραγματοποιηθεί και η συνάντηση με τον Α. Γκουτέρες. 

Πέραν της συγκεκριμένης συνάντησης δεδομένο θεωρείται – σύμφωνα με συνεργάτες του Προέδρου – και το γεύμα εργασίας του Νίκου Αναστασιάδη με τα Πέντε Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Απ’ εκεί και πέρα δεν ανακοινώθηκε οτιδήποτε άλλο, μέχρι και την Παρασκευή. Πάντως όλοι διαβεβαίωναν ότι θα γίνουν μια σειρά από επαφές κατά την παραμονή του Προέδρου Αναστασιάδη στη Νέα Υόρκη η οποία αναμένεται να κρατήσει μια εβδομάδα. 

Σταδιακά, μετά και το ναυάγιο του Κραν Μοντανά, το ενδιαφέρον για το Κυπριακό (ξένων και ημεδαπών) για να φτάσει στη σημερινή άπνοια. Ουσιαστικά τα πράγματα – με τον ένα ή τον άλλο τρόπο – οδηγήθηκαν εκεί που επιδίωξε η Τουρκία από το καλοκαίρι του 2017 φεύγοντας από το ελβετικό θέρετρο. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Η εμμονή της τουρκικής πλευράς  να πετύχει αναγνώριση κυριαρχικής ισότητας πριν ξανασυζητηθεί επανέναρξη συνομιλιών, η σχετική αδιαφορία της διεθνούς κοινότητας και κυρίως των Ηνωμένων Εθνών, αλλά και η απροθυμία του ίδιου του Προέδρου Αναστασιάδη να μπει σε μια εντατική διαδικασία παραμονές της αποχώρησης του από την ηγεσία του τόπου, δημιουργούν ένα αρνητικό κοκτέιλ για το Κυπριακό. 

Η όποια επόμενη κίνηση στο Κυπριακό θα πρέπει να αναμένεται από την πλευρά των Ηνωμένων Εθνών και έχει να κάνει με την εμπλοκή κάποιων εκ των αξιωματούχων του διεθνούς οργανισμού. Κι αυτό από μόνο του δεν προμηνύει κάποια θεαματική κινητικότητα. Απλώς, τα Ηνωμένα Έθνη θα δηλώσουν παρών στη διαδικασία του Κυπριακού και θα στείλουν το μήνυμα ότι το πρόβλημα της Κύπρου παραμένει ανοικτό στην ατζέντα του διεθνούς οργανισμού. 

Ενώπιον τους τα Ηνωμένα Έθνη έχουν κάποια δεδομένα τα οποία δεν τους επιτρέπουν να προβούν σε κάποια ουσιαστική κίνηση στο Κυπριακό: 

1.    Η αδυναμία επίτευξης μιας συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών στο νησί που θα επέτρεπε να επανέναρξη συνομιλιών έστω και εκ του σύνεγγυς. 

2.    Οι Προεδρικές Εκλογές που θα διεξαχθούν στην Κυπριακή Δημοκρατία τον ερχόμενο Φεβράρη και θα οδηγήσουν σε αλλαγή διακυβέρνησης στον τόπο αφού ο Νίκος Αναστασιάδης δεν θα είναι υποψήφιος. 

3.    Οι εκλογές στην Τουρκία τον Ιούνιο του 2023. Όλοι όσοι κινούνται στα παρασκήνια του Κυπριακού έχουν από καιρό διαμηνύσει πως πριν από τις εκλογές στην Τουρκία δεν θα πρέπει να αναμένεται κάποια κίνηση από τουρκικής πλευράς στο Κυπριακό. 

Ο παράγοντας Τουρκία παραμένει καθοριστικός για την πάρα πέρα πορεία του Κυπριακού. Και παρόλο που ο διεθνής παράγοντας παραπέμπει στην μετά τον Ιούνιο και τη διεξαγωγή εκλογών περίοδο για εξελίξεις, το ερώτημα που προκύπτει είναι τι είναι εκείνο που θα αλλάξει για διαφοροποιηθούν τα δεδομένα. Γιατί εάν εκτιμούν πως στις εκλογές του ερχόμενου Ιούνη θα υπάρξει αλλαγή διακυβέρνησης στην Τουρκία, σίγουρα υπάρχει πρόβλημα στην ανάγνωση της κατάστασης που επικρατεί πολιτικά στη εν λόγω χώρα. Τουλάχιστον οι εταίροι και σύμμαχοι της Τουρκίας θα πρέπει να γνωρίζουν πολύ καλά πως άτομα όπως ο Ερντογάν δεν χάνουν εκλογές. 

>>ΤΙ ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΕΙ: Μέσα σ’ αυτό το γενικά αρνητικό κλίμα για κάποια εξέλιξη στο Κυπριακό ο Νίκος Αναστασιάδης θα βρεθεί για τελευταία φορά ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Και ήδη υπάρχει ένα ερωτηματικό για το πως θα κινηθεί ο ίδιος στη Νέα Υόρκη, τόσο κατά την ομιλία του από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης όσο και κατά τις επαφές του με τον ΓΓ ΟΗΕ, τους Πέντε του Συμβουλίου Ασφαλείας και ενδεχομένως και άλλους. 

Θα πάει στη Νέα Υόρκη και θα επιδιώξει με συγκεκριμένες κινήσεις από πλευράς Ηνωμένων Εθνών να πετύχει κάποια μικρή, έστω πρόοδο; Ή θα περιοριστεί σε έναν απολογισμό των έως τώρα δικών του ενεργειών και προσπαθειών στο Κυπριακό αφ’ ότου ανέλαβε την Προεδρία της Δημοκρατίας και μέχρι σήμερα; 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Στον ευρύτερο κύκλο των συνεργατών του Προέδρου Αναστασιάδη εκφράζεται ελπίδα για το πρώτο, αλλά φοβούνται πολύ ότι είναι το δεύτερο που θα συμβεί. Εν ολίγοις ελπίζουν ότι δεν θα κάνει κάποια ακόμα κίνηση να σπρώξει τα πράγματα στο Κυπριακό και απεύχονται έναν απολογισμό πεπραγμένων. Η προ μερικών εβδομάδων ομιλία του Προέδρου Αναστασιάδη στην Αναφωτία εκτιμάται από πολλούς στο δικό του ευρύτερο χώρο ως ένα πρώτο δείγμα προθέσεων. Και στη συγκεκριμένη ομιλία επέλεξε να προβεί – όχι για πρώτη φορά – σε καταγραφή των δικών του ενεργειών με στόχο να προχωρήσει η διαδικασία στο Κυπριακό. 

>>ΣΤΟ ΨΥΓΕΙΟ ΤΑ ΜΟΕ: Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θεωρεί πως με τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που πρότεινε στην τουρκοκυπριακή πλευρά έδειξε τις προθέσεις του. Παράλληλα εκτιμά πως δεν υπήρξε η ανάλογη ανταπόκριση από τουρκικής πλευράς. Αντίθετα η απάντηση του Ερσίν Τατάρ έδειξε πως κάθε άλλο παρά ενδιαφέρον για συνομιλίες υπάρχει από πλευράς τουρκοκυπριακής ηγεσίας. 

Η τουρκική πλευρά θέλει ο όποιος διάλογος μεταξύ των δύο πλευρών να είναι σε ζητήματα καθημερινότητας. Απ’ εκεί και πέρα προτάσεις όπως έστειλε ο Ερσίν Τατάρ προς τον Νίκο Αναστασιάδη υπό τη μορφή ΜΟΕ έχουν τη μορφή του «διακρατικού διαλόγου».

Και υπό αυτά τα δεδομένα με την τουρκική πλευρά να επιμένει να κινείται εκτός του πλαισίου που καθορίζουν τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έδειξε απροθυμία στο να συνεχίσει την ανταλλαγή επιστολών με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη. Η επιστολή Τατάρ έμεινε αναπάντητη και δεν είναι σίγουρο εάν ο ΠτΔ θα προχωρήσει στο να στείλει απαντήσεις στον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων. 

Υπό τη σκιά των απειλών του Ερντογάν

Ακόμα και στην ίδια την Τουρκία γίνεται αποδεκτό πως η τακτική έντασης που ακολουθεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και οι υπουργοί του δεν είναι άσχετο με τις εκλογές που θα διεξαχθούν τον ερχόμενο Ιούνιο. Υπό τη σκιά της πολιτικής των απειλών είναι κοινά αποδεκτό ότι κανένας διάλογος δεν μπορεί να προχωρήσει. 

Και ακριβώς αυτό το δεδομένο επιχειρεί η τουρκοκυπριακή ηγεσία – όχι εν αγνοία της Άγκυρας – να εκμεταλλευθεί προκειμένου να εδραιώσει τη θέση της περί αποδοχής της κυριαρχικής ισότητας. Θεωρεί πως επιμένοντας σ’ αυτή τη θέση θα καταφέρει να πείσει κάποιους στο διεθνή χώρο να πιέσουν τους Ελληνοκύπριους ότι θα πρέπει να συνεργαστούν για σπάσει το αδιέξοδο. Ακολουθώντας πρακτικές που απέδωσαν αρκετές φορές, με τελευταίο παράδειγμα την υποβολή μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης. 

Ούτε βήμα πίσω από τον Ερσίν Τατάρ

Ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ την περασμένη Πέμπτη ενημέρωσε τη λεγόμενη «βουλή» του κατοχικού καθεστώτος. Χωρίς την όποια εξέλιξη στο Κυπριακό η παρουσία Τατάρ στη «βουλή» δεν αποσκοπούσε σε ενημέρωση αλλά για να εξηγήσει εκ νέου τη θέση του στο Κυπριακό και κυρίως ότι «τέλειωσε η ομοσπονδία».

Στις δηλώσεις που έκανε ευθύς μετά ο Ερσίν Τατάρ έδειξε πως δεν κάνει ούτε ένα βήμα πίσω στο Κυπριακό. Εάν γίνει αποδεκτή η νέα  πολιτική που βασίζεται στην κυριαρχική ισότητα με ισότιμο διεθνές καθεστώς, μπορούν να ξεκινήσουν επίσημες διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, εάν όμως όχι, τότε δεν είναι δυνατή η έναρξη επίσημων διαπραγματεύσεων, είπε. Είπε ακόμα πως δεν είναι δυνατό να ξεκινήσουν συνολικές διαπραγματεύσεις πριν από την αποδοχή της κυρίαρχης ισότητας.

Όσον αφορά τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, με την τοποθέτησή του ουσιαστικά δικαιώνει την προσέγγιση Αναστασιάδη ότι είναι άδικος κόπος να απαντήσει στην επιστολή Τατάρ. Ο κατοχικός ηγέτης υποστήριξε πως δεν αποδέχεται τα ΜΟΕ της ελληνοκυπριακής πλευράς επειδή κατά την άποψή του «η Κυπριακή Δημοκρατία προσπαθεί πάντα να απλώσει την εξουσία της στο βορρά». 

Απ’ εκεί και πέρα όσον αφορά το διάλογο η γραμμή της τουρκοκυπριακής πλευράς όπως την περιγράφει ο Ερσίν Τατάρ είναι τα αρμόδια τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να συνεργαστούν με τα αντίστοιχα του κατοχικού καθεστώτος «σε διάφορα θέματα προς όφελος των δύο κοινοτήτων». Για να προχωρήσει περιγράφοντας και το πως ο ίδιος και οι συνεργάτες του βλέπουν τη λειτουργία των τεχνικών επιτροπών. Είπε ότι προσπαθούν να λύσουν τα θέματα με συνεργασία «δύο κρατών, δύο δομών» γιατί – σύμφωνα με τον Τατάρ – οι Τουρκοκύπριοι έχουν το δικό τους κράτος.