Αύξηση στους δείκτες εγκληματικότητας παρουσιάζει η Κύπρος σε σχέση με το 2021, σύμφωνα με τη νέα αξιολόγηση 193 χωρών παγκοσμίως.
Η δεύτερη έκθεση του οργανισμού «Παγκόσμια Πρωτοβουλία ενάντια στο Διεθνές Οργανωμένο Έγκλημα» για το έτος 2023, παρουσιάζει την Κύπρο να βρίσκεται στην 129η θέση παγκοσμίως στην κατάταξη για την εγκληματικότητα. Είναι 29η στον πίνακα με τις 44 ευρωπαϊκές χώρες και 6η στην λίστα με τα οκτώ κράτη της Νότιας Ευρώπης.
Στην παγκόσμια κατάταξη η Κύπρος δεν είναι σε τόσο τραγική κατάσταση. Αρκεί να σημειώσουμε ότι όσο πιο ψηλά βρίσκεται στον σχετικό πίνακα μια χώρα, τόσο μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζει.
Ενδεικτικά αναφέρουμε πως στις τρεις πρώτες θέσεις βρίσκουμε χώρες όπως η Μυανμάρ (1η – 8.15/10), η Κολομβία (2η – 7.75/10) και το Μεξικό (3ο – 7.57/10).
Ωστόσο, σύμφωνα με την αξιολόγηση της Κύπρου κατά το 2021 είχε σκορ 4.19 από τα 10 και καταλάμβανε την 134η θέση. Ανέβηκε, δηλαδή, πέντε βαθμίδες, αφού πλέον έχει καταγράψει επίδοση 4.43/10 και είναι 129η.
Όπως σημειώσαμε, όσο πιο ψηλά ανεβαίνει μια χώρα στη συγκεκριμένη κατάταξη, τόσο μεγαλύτερο είναι και το πρόβλημα.
Από την ανάλυση που συνοδεύει την αξιολόγηση της Κύπρου προκύπτει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα εγκληματικότητας στην Κύπρο σχετίζεται με την παράνομη διακίνηση μεταναστών. Επιπλέον, τις αρνητικές επιδόσεις της Κύπρου επηρεάζουν η Τουρκία και το ψευδοκράτος, για το οποίο γίνεται διψήφιος αριθμός αναφορών στην έκθεση. Γίνεται, ακόμη, αναφορά σε ρωσική μαφία και ύποπτα κονδύλια που επηρεάζουν αρνητικά γενικότερα την Κύπρο.
Παράνομη μετανάστευση
Όπως σημειώνεται στην ανάλυση, η Κύπρος λόγω της γεωγραφικής της θέσης μεταξύ τριών Ηπείρων και της πράσινης γραμμής καθίσταται δημοφιλής προορισμός για παράτυπη μετανάστευση και χρησιμοποιείται από διακινητές είτε ως διακομιστικός σταθμός είτε ως τελικός προορισμός για άτυπους μετανάστες.
Και προστίθεται: «Αυτή είναι η μεγαλύτερη αγορά εγκλήματος στην Κύπρο, ακολουθούμενη από τη διακίνηση λευκής σαρκός και ναρκωτικών. Άνθρωποι φτάνουν με μικρές βάρκες και εμπορικά πλοία, ενώ παρανόμως ιδρύονται Πανεπιστήμια στα κατεχόμενα (σημ. χρησιμοποιείται το ακρωνύμιο «ΤΔΒΚ»), που προσφέρουν άδειες παραμονής σε φοιτητές αφρικανικής καταγωγής, οι περισσότεροι εκ των οποίων ποτέ δεν παρακολουθούν μαθήματα.
Εν αντιθέσει, μόλις φτάσουν, καθοδηγούνται να περάσουν την νεκρή ζώνη και να αναζητήσουν άσυλο στην Κυπριακή Δημοκρατία. Επιπρόσθετα, μερικοί άνθρωποι επιχειρούν να αποκτήσουν άσυλο με ψευδείς γάμους {…}».
Γίνεται, επίσης, αναφορά σε εκβιασμούς που γίνονται από ομάδες του οργανωμένου εγκλήματος και ελέγχουν τη νύχτα, ιδιαίτερα σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, «όχι μόνο σε παραλιακές περιοχές, αλλά και στην ενδοχώρα».
Στην αρχή της έκθεσης για την εγκληματικότητα στην Κύπρο γίνεται αναφορά σε «σεξουαλική εκμετάλλευση που είναι εξαιρετικά διαδεδομένη, ειδικά κατά την τουριστική περίοδο». Επεξηγείται πως τα θύματα υποχρεώνονται σε σεξουαλική επαφή με πελάτες, ενώ εργάζονται σε μπαρ, σαλόνια μασάζ, ξενοδοχεία, ιδιωτικά διαμερίσματα και επιχειρήσεις σεξουαλικών υπηρεσιών». Αναφέρεται ακόμη ότι «νεαρές γυναίκες προσλαμβάνονται για το εμπόριο σεξουαλικών υπηρεσιών μέσω της κατάχρησης βραχυπρόθεσμων τουριστικών θεωρήσεων εισόδου».
Το εμπόριο στην Κύπρο, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες που συνέταξαν την έκθεση, επηρεάζεται αρνητικά από το ψευδοκράτος. Αφού πρώτα καταγράφεται πως αν και υπάρχει υψηλό ποσοστό οπλοκατοχής στην Κύπρο, εντούτοις ο αριθμός εγκλημάτων που γίνονται με πυροβόλα όπλα είναι σχετικά μικρός. Προστίθεται, όμως, ότι πολλά πυροβόλα όπλα καταλήγουν στην Κυπριακή Δημοκρατία μέσω του ψευδοκράτους.
Γίνεται λόγος και για προϊόντα-απομιμήσεις στα κατεχόμενα: «Τα παραποιημένα προϊόντα αποτελούν ένα σημαντικό πρόβλημα στην Κύπρο, με πολλές απομιμήσεις να προέρχονται από την Τουρκία {…} Η χώρα χάνει εκατομμύρια ευρώ ετησίως λόγω παραποίησης και πειρατείας. Τα παραποιημένα προϊόντα που κατασχέθηκαν κατά τις πρόσφατες αστυνομικές επιχειρήσεις περιλαμβάνουν ρούχα, αξεσουάρ, θήκες κινητών τηλεφώνων, παιχνίδια, αρώματα και άλλα είδη {…} Η παράνομη εμπορία επικυρώνεται στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη ασφαλείας του ΟΗΕ μεταξύ Αστρομερίτη και Λευκωσίας. Η ζώνη είναι δύσκολο να ελεγχθεί, συμβάλλοντας στην αύξηση του λαθρεμπορίου και των εγκληματικών δραστηριοτήτων. Η παράνομη εμπορία περιλαμβάνει μεγάλες ποσότητες καπνού, φυτοφαρμάκων, πυροτεχνημάτων και άλλων προϊόντων που εισάγονται παράνομα από την ΤΔΒΚ».
Στην ανάλυση για το οικονομικό έγκλημα της Κύπρου, σημειώνεται πως έστω κι αν το κράτος μας δεν αποτελεί φορολογικό παράδεισο, η χώρα συνεχίζει να έχει ένα ελαστικό φορολογικό σύστημα και να προσελκύει ύποπτο χρήμα. Από τις αναφορές δεν λείπει ούτε και το μαρτυρικό για το νησιωτικό μας κράτος Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα: «Τα οικονομικά εγκλήματα στην Κύπρο περιλαμβάνουν απάτες σχετικές με το διαδίκτυο και πλαστογραφίες, ενώ οι ρυθμοί εξιχνίασης παραμένουν χαμηλοί. Οι επιθέσεις phising είναι ένα σημαντικό πρόβλημα στη χώρα, με τα θύματα να λαμβάνουν απατηλά emails που φαίνεται να προέρχονται από την τράπεζά τους, ψευδώς αναφέροντας ότι ο λογαριασμός τους έχει προσωρινά κλείσει. Τα θύματα έχουν επίσης αναφέρει δραστηριότητες όπως παρεμβολές σε ηλεκτρονικές επικοινωνίες, απατηλές ιστοσελίδες και απάτες πληρωμών μέσω κοινωνικών μέσων.
Τα έσοδα από τον προϋπολογισμό της ΕΕ είναι ένας άλλος στόχος του οικονομικού εγκλήματος στην Κύπρο. Συνολικά, παρά το γεγονός ότι έχει χάσει το καθεστώς φορολογικού παραδείσου, η χώρα συνεχίζει να έχει ένα ελαστικό φορολογικό σύστημα και να προσελκύει ύποπτο χρήμα.
Οι λεγόμενοι ‘οικονομικοί διευθυντές’ υποτίθεται ότι βοήθησαν Ρώσους ολιγάρχες να κρύψουν τα κεφάλαιά τους εδώ και χρόνια. Ωστόσο, το πιο περίφημο περιστατικό ήταν σχετικό με το πλέον ανενεργό Πρόγραμμα Επενδύσεων της Κύπρου, το οποίο επέτρεπε σε άτομα να αγοράζουν Κυπριακό διαβατήριο επενδύοντας τουλάχιστον 2.15 εκατομμύρια ευρώ στη χώρα. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι σε δεκάδες ανθρώπους είχε χορηγηθεί κυπριακή υπηκοότητα παρά τις αναφορές ότι εμπλέκονταν σε εγκληματικές δραστηριότητες, βρίσκονταν υπό έρευνα για εγκληματικές πράξεις ή θεωρούνταν ως υψηλού κινδύνου για διαφθορά».
Οι παράγοντες
Ανάμεσα στους σημαντικούς παράγοντες που επιβαρύνουν τη θέση της Κύπρου, περιλαμβάνεται και αναφορά για τη ρωσική μαφία. Αναφέρεται συγκεκριμένα: «Η ρωσική μαφία ασκεί τη μεγαλύτερη οικονομική και χρηματοοικονομική επιρροή και είναι η καλύτερα συνδεδεμένη εγκληματική ομάδα στην Κύπρο. Σε περιοχές που δεν βρίσκονται υπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της Δημοκρατίας της Κύπρου, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που αναζητούνται από την INTERPOL. Αυτοί οι ξένοι εγκληματίες συνεργάζονται στενά με τους εγχώριους εγκληματίες. {…} έχουν υψηλή επιρροή στη χώρα και έχουν μερίδιο στην αγορά εμπορίας ναρκωτικών, καθώς και στο παράνομο τζόγο, την εμπορία γυναικών και τα εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας».
Και καταλήγει η σχετική αναφορά για τους επιβαρυντικούς παράγοντες: «Τέλος, η Κύπρος φιλοξενεί περισσότερες από μια δεκάδα οργανωμένες εγκληματικές ομάδες που, όπως υποτίθεται, λειτουργούν σε ολόκληρη τη χώρα, σε πόλεις όπως Λευκωσία, Αμμόχωστος, Πάφος και Λεμεσός. Είναι κυρίως εμπλεκόμενες στη διακίνηση ναρκωτικών, το λαθρεμπόριο καπνού, την εκβιαστική δραστηριότητα, το παράνομο στοιχηματισμό και την αλλοίωση αγώνων {…} Συνήθως επενδύουν τα έσοδά τους σε νόμιμους οικονομικούς τομείς, όπως η ακίνητη περιουσία και ο κλάδος των υπηρεσιών εστίασης».
Η ανθεκτικότητα και οι έρευνες
Σε ό,τι αφορά τη «ανθεκτικότητα» (resilience) της Κύπρου, αξιολογείται με βαθμό 4.46/10 και καταλαμβάνει την 117η θέση ανάμεσα σε 193 χώρες. Είναι 40ή στην Ευρώπη και τελευταία στην κατάταξη με τα κράτη της Νότιας Ευρώπης. Το 2021 η Κύπρος είχε σκορ 4.42/10 και ήταν τρεις βαθμίδες χαμηλότερα.
Η Παγκόσμια Πρωτοβουλία ενάντια στο Διεθνές Οργανωμένο Έγκλημα (GI-TOC) είναι Μη Κυβερνητικός Οργανισμός, και έχοντας 100 άτομα ως μόνιμο προσωπικό και 500 εμπειρογνώμονες στο πλευρό του, καταρτίζει τον «δείκτη οργανωμένου εγκλήματος» επιδιώκοντας να δώσει εφόδια στην προσπάθεια για καταπολέμηση του εγκλήματος παγκοσμίως.
Οι δυο εκθέσεις που δημοσιοποιήθκαν το 2021 και το 2023 χρηματοδοτήθηκαν από τις ΗΠΑ. Ήταν στο πλαίσιο του προγράμματος ENACT, το οποίο στηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και υλοποιείται από το Ινστιτούτο Σπουδών Ασφαλείας, την interpol, αλλά και τη συνεργασία της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας ενάντια στο Διεθνές Οργανωμένο Έγκλημα.
